AYNUR EKİZ - AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, MİT Başkanı Hakan Fidan ve Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın'ın yer aldığı Türk heyetinin geçen yıl 29 Aralık'ta Rusya'daki temaslarının ardından gözler, iki liderin bir araya geleceği toplantıya çevrildi.
Ocak ayında planlanan Rusya ziyareti kapsamında, Erdoğan ve Putin'in yapacağı görüşmelerde, Suriye sorunu başta olmak üzere, S400 hava savunma sistemi alımı, ikili ve bölgesel konularda önemli kararların alınması bekleniyor.
Ziyaret, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, ABD'ye yönelik, “Bize söz verdiler 'onlardan (PYD/PKK) orayı boşaltacağız, onları Fırat'ın doğusuna göndereceğiz' dediler göndermediler. Temizlediniz temizlediniz, çıkardınız çıkardınız, çıkarmadığınız takdirde biz Münbiç'e de gireceğiz.” açıklamasının ardından Putin ile yapılacak ilk görüşme olması nedeniyle büyük önem taşıyor.
Erdoğan ve Putin'den yoğun diplomasi
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Putin ile 2018'de Suriye sorunu başta olmak üzere pek çok konuda hız kesmeyen bir diplomasi trafiği yürüttü.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Putin ile 7 kez baş başa, 18 kez telefonla olmak üzere 25 kez görüştü. Ayrıca iki lider, geçen sene 6 zirvede bir araya geldi.
Öte yandan Fransa'nın başkenti Paris'te, Birinci Dünya Savaşı'nın sona erişinin 100'üncü yıl dönümü dolayısıyla düzenlenen anma töreni sonunda Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir süre sohbet etti.
İlk baş başa görüşme Ankara'da
2018'in ilk baş başa görüşmesi, Rusya Devlet Başkanı Putin'in Suriye Konulu Üçlü Zirve'ye katılmak üzere geldiği Ankara'da yapıldı.
İki lider, 4 Nisan'daki Suriye Konulu Üçlü Zirve'den bir gün önce Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde bir araya geldi. Baş başa görüşmenin ardından Erdoğan ve Putin'in başkanlığında Türkiye-Rusya Üst Düzey İşbirliği Konseyi Toplantısı düzenlendi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Putin ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin katılımıyla gerçekleşen Üçlü Zirve, uluslararası basında da geniş yer buldu.
Zirvede, Türkiye-Rusya ve İran'ın, Suriye'nin toprak bütünlüğünün korunması için “terörle mücadele kisvesi altında sahada yeni gerçeklikler yaratılmasına dair” her türlü girişimin reddedildiği vurgulandı.
İki lider 6 zirvede bir araya geldi
Erdoğan ve Putin, 4 Nisan 2018'de Ankara'da, 7 Eylül'de Tahran'daki Türkiye-Rusya-İran Üçlü Zirvesi, 26 Temmuz'da 10. Brezilya-Rusya-Hindistan-Çin-Güney Afrika (BRICS) Zirvesi, 17 Eylül'de Soçi Zirvesi, 27 Ekim'de İstanbul'da düzenlenen Türkiye, Rusya, Fransa, Almanya Dörtlü Zirvesi, 1 Aralık'ta G20 Liderler Zirvesi olmak üzere toplam 6 zirvede bir araya geldi.
İki lider ayrıca Astana süreci kapsamında Suriye'deki sorunun çözümü noktasında 2018 boyunca önemli adımlar atarken, bölgesel, ikili ilişkiler ve ekonomi gibi farklı konularda da yoğun temaslarını sürdürdü.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, 7 Eylül'de Tahran'da gerçekleşen Türkiye-Rusya-İran Üçlü Zirvesi'nde, İdlib'de ateşkes konusunda yaptığı çağrı sonuç verdi. Bu zirvenin ardından 17 Eylül'de düzenlenen Soçi Zirvesi'nde İdlib bölgesinde temas hattı üzerinde savaşçıların ve ağır silahların çekileceği bir bölge kurulmasına karar verildi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin, Soçi'de yaptıkları ikili ve heyetler arası görüşmeler neticesinde İdlib'de silahlardan arındırılmış bir bölge oluşturulmasına karar verdiklerini bildirdi.
Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura, Türkiye ve Rusya'nın İdlib'de ateşkesi korumak için vardığı mutabakata ilişkin, “Başkan Putin ve Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan'a, kişisel olarak devreye girdikleri için teşekkür ediyorum. Bu toplantıdan çok önemli bir sonuç alındı.” ifadelerini kullandı.
Avrupa basınında da geniş yer bulan bu karar, “Rusya ve Türkiye sivilleri korumak için tampon bölge oluşturacak” başlıklarıyla verildi.
Enerji alanında Türk-Rus iş birliği
2018'de enerji alanında da görüşmeler gerçekleştiren iki lider, Türkiye'nin ilk nükleer santral projesi olan Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nin 3 Nisan'da temelini attı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nden video konferansla törene katıldı.
Türk-Rus iş birliğinin gücünü göstermesi açısından önemli bir proje olan TürkAkım projesinin deniz bölümünün tamamlanması dolayısıyla 19 Kasım'da İstanbul Kongre Merkezi'nde de bir tören düzenlendi.
Erdoğan ve Putin'in katıldığı törende, deniz bölümüne döşenecek son boru, iki liderin talimatıyla indirildi.
Rusya ile devam eden S400 süreci
Türkiye-Rusya ilişkilerinin son yıllardaki en önemli başlıklarından olan S400 hava savunma sistemi alımı konusunda da geçen yıl önemli gelişmeler yaşandı.
ABD, uzun süredir Türkiye'nin Rusya'dan S400 alımını iptal etmesini isterken, Türkiye, S400'lerin iptal edilmesinin Patriot satışında ön şart haline getirilmesine itiraz etti.
Rusya Devlet Başkanı Putin, 3 Nisan'daki Türkiye ziyaretinde düzenlenen ortak basın toplantısında, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmelerinde S400 sistemlerinin teslimat sürelerinin azaltılmasına karar verdiklerini bildirdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, S400 füzeleriyle alakalı konunun, tamamıyla Türkiye'nin kendi kararı olduğunun altını çizerek, “Bu konuda değerli dostlarımız Rusya Federasyonu'nun bu talebimize olumlu yaklaşımı, aramızda bu anlaşmanın yapılmasını getirmiştir ve biz de S400 konusunda anlaşmamızı yaptık ve biz bu defteri kapadık, bitti o iş.” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da 24 Aralık'taki Cumhurbaşkanlığı Kabine Toplantısı'nın ardından yaptığı açıklamada patriot füzeleriyle ilgili ABD'den gelecek bu kararın S400 sürecini hiçbir şekilde etkilemeyeceğinin altını çizerek, S-400'lerle ilgili sürecin tamamlandığını, ilk bataryaların tesliminin Ekim 2019 gibi beklendiğini, bunları birbirinin alternatifi olarak görmediklerini vurguladı.