Düzenleme; konaklama işletmelerinden umuma açık eğlence yerlerine, turizm amaçlı kiralanan konutlardan (Airbnb vb.) GES’lere kadar birçok başlıkta tanım, şart ve teknik standartları güncellerken, belediyelerin “bekletme” yoluyla fiilen uzayan ruhsat süreçlerine karşı merkezi bir müdahale mekanizması kuruyor. Bu mekanizma, yatırım ve işletme başlangıçlarındaki gecikmeleri azaltmayı hedeflerken; belediyeler açısından da süre yönetimi, gerekçeli işlem kalitesi ve denetim planlamasını artık “idari konfor alanı” olmaktan çıkarıp doğrudan kurumsal risk alanına taşıyor.
Süresi aşan ruhsat başvuruları: yeni başvuru yolu ve “resen ruhsat” mekanizması
Değişikliğin merkezinde, belediyelerin yasal sürede sonuçlandırmadığı başvurular için “bekleme”yi sınırlayan yeni bir idari yol bulunuyor. Buna göre; işletmeci, Yönetmeliğe uygun şekilde başvurusunu yapmasına rağmen yetkili idare (belediye/il özel idaresi) iki ay içinde ruhsat vermemişse, Bakanlık devreye girebiliyor. Başvuru sürecini Bakanlık adına Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği il müdürlükleri yürütüyor; il müdürlüğü, öncelikle yetkili idarenin görüşünü istiyor ve idarenin “niçin ruhsat vermediğini” ayrıntılı gerekçelendirmesini bekliyor.
Bu aşamada süreler kritik: Yetkili idarenin görüşünü 15 gün içinde bildirmesi gerekiyor; bildirilmezse olumlu görüş verilmiş sayılıyor. İl müdürlüğü, görüş geldikten sonra (veya olumlu kabul hâlinde) dosyayı 15 gün içinde inceliyor; uygun bulursa resen ruhsat düzenleyebiliyor. Düzenlenen ruhsatın onaylı örneği, başvuru/beyan formu ve ekleri en geç üç iş günü içinde yetkili idareye gönderiliyor.
Dikkat çeken bir başka unsur, bu mekanizmanın “sadece yazışma” olmadığı: Bakanlığın resen ruhsat yetkisinin kullanılmasının, Bakanlık Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü Yılı Birim Fiyat Listesinde öngörülen bedelin ödenmesiyle ilişkilendirildiği belirtiliyor.
“Yetki devri” değil, “bekletmeyi önleme” freni: belediyeler için ne değişiyor?
Uygulama pratiği açısından en önemli sonuç şu: Belediye, süreci uzattığında artık başvuru sahibi “idarenin iç ritmini” beklemek zorunda kalmayabilir. Bu da belediyelerin ruhsat birimlerinde SLA (hizmet düzeyi süresi) mantığını fiilen zorunlu kılıyor: başvuruyu 2 ay içinde (i) ruhsat, (ii) eksiklik tamamlama, (iii) gerekçeli ret gibi net bir statüye bağlamayan idareler için dosya, Bakanlığın radarına girebilir.
Ayrıca düzenleme, denetim tarafında da çizgiyi çekiyor: İl müdürlüğü ruhsatı düzenlese bile, “ruhsata esas kesinleştirici nitelikte denetim” yapamıyor; denetimin süresinde yapılmaması hâlinde doğacak sorumluluğun yetkili idareye ait olduğu vurgulanıyor. Bu nedenle belediyeler, resen ruhsatla gelen işletmeler için “denetim planlamasını” ayrı bir iş paketi olarak ele almak zorunda.
Konaklama yerleri: itfaiye raporu ve yapı kullanma izninde net çizgi
Değişiklik paketi, konaklama alanında sahada birikmiş tereddütleri hedef alıyor. Otel, motel, dağ evi, tatil köyü gibi konaklama yerlerinde; uygulamada kimi idarelerce istenmeyebilen yapı kullanma izin belgesi ile itfaiye raporu zorunluluğunun kapsamı netleştiriliyor ve bu belgelerin konaklama yerlerinin tamamında aranacağı açık şekilde belirtiliyor.
Buna paralel biçimde; konaklama yerleri için asgari nitelikler ve faaliyet konusuna özel şartlar daha görünür hâle getirilerek, işyeri ruhsat şartları ile turizm alanındaki belge/standartların uyumlaştırılması hedefleniyor.
“Konaklama yeri” tanımı genişledi: mobil ev, lüks çadır ve yeni türler
Yeni konaklama modellerinin yaygınlaşması, tanım ve sınıflandırmaya taşındı. Yönetmelikte “konaklama yeri” kavramı genişletilerek ilk defa tatil köyü, kırsal turizm tesisi, mobil ev, konaklama amaçlı mesire yeri, konaklamalı orman parkı ve lüks çadır gibi türler açıkça sayılıyor. Bu yaklaşım, ruhsatlandırma süreçlerinde “adı var–hukuki karşılığı yok” sorununu azaltmayı amaçlıyor.
Turizm amaçlı kiralanan konutlar: 5 bağımsız bölüm eşiği, %25 sınırı ve oybirliği
Kısa süreli kiralama (Airbnb vb.) faaliyetlerinde ölçek büyüdükçe ruhsat rejimi sıkılaşıyor. Düzenlemeyle; aynı binada aynı kiraya veren adına izin belgesine konu bağımsız bölüm sayısı 5’i geçtiğinde, işyeri açma ve çalışma ruhsatı şartları devreye giriyor. Ayrıca işletmenin bulunduğu binada aynı kiraya veren adına kiralanabilecek bağımsız bölüm oranı %25 ile sınırlandırılıyor.
Bina içi yönetişim tarafında ise daha yüksek bir eşik var: işyerinin açılabilmesi için kat maliklerinin oybirliği aranıyor; faaliyet birden fazla binadan oluşan site kapsamında yürütülecekse, sitedeki tüm binaların kat maliklerinin oybirliği şartı öne çıkıyor.
Umuma açık istirahat ve eğlence yerleri: tanımlar güncellendi
Yönetmelik, “umuma açık istirahat ve eğlence yeri” tanımını günün şartlarına ve gelişen girişim modellerine uyarlamak üzere genişletiyor. Tanıma eğlence merkezleri, turizm kompleksleri ve tatil merkezleri ifadelerinin eklenmesiyle, belediyelerin sınıflandırma ve ruhsatlandırma pratiğinde karşılaşılan belirsizliklerin azaltılması amaçlanıyor.
Teknik standartlar: epilasyon cihazları ve halı yıkama işletmeleri
Düzenleme yalnızca “kimin yetkili olduğu” sorusunu değil, “faaliyetin hangi teknik standartla yürütüleceği” sorusunu da büyütüyor. Güzellik salonlarında kullanılan epilasyon cihazlarında; TS 13193 standardı kapsamında TSE-HYB belgeli yetkili servisler veya muayene kuruluşlarından alınmış ölçüm raporu aranmasına dönük standart yaklaşım öne çıkıyor.
Halı yıkama yerlerinde ise faaliyetin asgari altyapısını güvenceye alan şartlar belirginleşiyor: alan, su deposu, kayıt–sipariş–iletişim altyapısı gibi unsurlar; ruhsatlandırmada “kâğıt üzerinde işletme” ile “fiilen işletme” ayrımını keskinleştirmeye dönük bir çerçeve oluşturuyor.
Enerji ve üretim yatırımları: GES’lerde sınıflandırma netleşti
Enerji tarafında ruhsatlandırmayı sadeleştirme hedefi öne çıkıyor. Düzenleme kapsamında GES’lere ilişkin sınıflandırma ve ruhsat süreçlerinde birlik sağlanması amaçlanırken; Bakanlığın değişiklik paketini “çok sayıda iş kolunda yeni standartlar” olarak çerçevelediği görülüyor.
Dayanak ve çerçeve: Resmî Gazete bilgisi ve hukuki zemin
Yönetmelik değişikliği, 11 Aralık 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Karar Sayısı: 10681 ile yürürlüğe girdi. Kararın dayanak setinde; 1593, 1608, 2559, 3572, 4562, 4737, 5216, 5302, 5393 sayılı Kanunlar ile 3194 sayılı İmar Kanunu’nun ek 11. maddesindeki bentlere atıf yapıldığı görülüyor.