Ankara milletvekili Aylin NAZLIAKA tarafından hazırlanan kanun teklifi ile ilgili kanunlarda geçen itfaiye ibarelerinin yerini “afet ve acil durum müdahale ve önleme” ifadesinin alması öngörülüyor. Ayrıca kanun teklifi itfaiye personelinin halen GİH'te bulunan hizmet sınıfının TH olarak değiştirilmesini düzenliyor.
Nazlıaka, kanun teklifinin gerekçesinde itfaiye personelinin sorunlarına değinirken, aynı zamanda teklifin hazırlanma sebeplerine de şöyle yer verdi:
İtfaiyeciler her olaya müdahale ediyorlar
Günümüzde itfaiyeciler yangın, trafik kazaları, göçük, intihara teşebbüs, su baskınları, afet ya da patlama sonucu oluşan acil durumlar, suda boğulmalar, metan gazı boğulmaları, hayvan kurtarma gibi birçok alanda büyük bir özveriyle hizmet vermektedir. Zor koşullarda çalışan itfaiye görevlileri günün her saatinde canını hiçe sayarak olaylara müdahale etmektedir. Tüm bunlara karşın itfaiye teşkilatlarınızın pek çoğunun teknolojik alt yapısı yeterli değildir. Bu birimlerde gerekli yangın söndürme araç-gereci bulunmamaktadır. Kimi belediyelerde ise itfaiye personeli taşeron firmalar aracılığı ile işe yerleştirilen eğitimsiz elemanlardan oluşmaktadır. İtfaiye personeli arasında bir statü birlikteliği yoktur.
Yıpranma payı eksik uygulanıyor
Mesleğin tüm zorluklarına rağmen büyükşehir ve bazı il belediyeleri hariç, pek çok il ve ilçe belediyesinde itfaiyeciler 24 saat görev yapmalarına rağmen yemek ücreti dahi alamamaktadır. İtfaiye personeline dönük yıpranma payı uygulamasında sıkıntılar yaşanmaktadır. Kanuna aykırı olarak çıkartılan genelgelerle itfaiye personeline sadece yangılara müdahale ettikleri saatlerde yıpranma payı uygulanmaktadır.
Hayatını kaybetme ve meslek hastalığı riski yüksek
Olaylara müdahale sırasında dünyada her yıl yüzlerce, ülkemizde ise onlarca itfaiyeci yaşamını yitirmektedir. Birçok itfaiyeci soluduğu zehirli dumanlardan dolayı akciğer ve cilt kanseri riski taşımaktadır. Kısacası; görevleri icabıyla en çok iş riski ve güçlüğüne itfaiye çalışanları maruz kalmaktadır. 2014 yılında büro memurlarının iş riski ve güçlüğü tazminatı 42 lira iken fiilen en çok iş riskine ve güçlüğüne maruz kalan itfaiye çalışanlarının iş riski ve güçlüğü tazminatının 17 TL olması hukuka uygun olmadığı gibi vicdanları da yaralayan bir uygulamadır.
Anadolu'da özellikle küçük il ve ilçelerde, teşkilatın yemek, temizlik, çay gibi hizmetleri idari personel tarafından değil, bizzat itfaiye personeline yapılmaktadır. Geçmişte yapılan eleman atımlarında gerek alım sırasında gerekse sonrasında mesleki eğitimden geçirilmeyen pek çok çalışan itfaiyeci olarak istihdam edilmiştir.
Ülkemizde itfaiye personeli az
Avrupa ülkelerinde nüfus yoğunluğuna göre ortalama her 1000 kişiye 1 itfaiyeci düşerken, Türkiye'de bu rakam 3500 kişiye 1 itfaiyeci şeklindedir. Avrupa ölçeğinde hizmet verilmesi ve görev alanlarının gerektirdiği konularda sorunsuz görev yapılabilmesi için Türkiye'nin 40 bin itfaiyeciye daha ihtiyacı bulunmaktadır.
Belediye kanununun 52'nci maddesinde yer alan itfaiye sözcüklerinin “afet ve acil durum önleme ve müdahale” sözcükleriyle değiştirilmesi belediye itfaiye çalışanlarının görev kapsamına daha uyumlu olacaktır. İtfaiye teşkilatlarının “Afet ve Acil Durum Önleme ve Müdahale” teşkilatı olarak adlandırılması kurum çalışanlarının görev alanlarının ortaya çıkmasına ve o alanda ihtisaslaşmasına yol açacaktır.
GİH sınıfında istihdam Anayasaya aykırı
İtfaiye çalışanlarının büro memurları gibi genel idari hizmetler sınıfında yer alması anayasamızın temel ilkelerinden olan “ölçülülük” ilkesine aykırı olduğu düşüncesindeyiz. İtfaiye çalışanları İl Afet Müdürlüklerinde çalışan arama-kurtarma personellerinin bütün görevlerini kapsayan işleri yerine getirmektedir. İl Afet Müdürlüklerinde çalışan arama-kurtarma personellerinin Teknik Hizmetler Sınıfında yer almasına rağmen itfaiye çalışanlarının Genel İdari Hizmetler Sınıfında olması düzeltilmesi gereken bir durumdur.
Vermiş olduğumuz teklifin kabul edilmesi halinde ilgili kanunlarda yer alan itfaiye” ibareleri “afet ve acil durum müdahale ve önleme” şeklinde değişmiş olacaktır. Ayrıca belediyelerde istihdam edilen itfaiyeci unvanlı kadroların sınıfı Teknik Hizmetler Sınıfı olarak değiştirilmiş olacaktır. Böylece itfaiyecilerin meslek tanımı ve özlük haklarıyla ilgili sorunlara kısmen de olsa çözüm bulunmuş olacaktır.
Hiç beklenilmedik bir anda yangın ve diğer risklere karşı hayatlarını hiçe sayarak topluma hizmet veren itfaiye çalışanları özlük haklarını iyileştiren bu teklife bütün parti gruplarının destek vereceğini düşünüyoruz.”
BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ KANUNU VE BELEDİYE KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 7 inci maddesinin birinci fıkrasının (u) bendinde ve ek 2 nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “itfaiye” ibareleri “afet ve acil durum müdahale ve önleme” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 2- 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununun 11 inci maddesinin üçüncü fıkrasında, 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, 48 inci maddesinin ikinci fıkrasında, 52 nci maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında, 60 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde, İkinci Bölümünün ve 52 inci maddesinin başlıklarında geçen “itfaiye” ibareleri “afet ve acil durum müdahale ve önleme” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 3- 5393 sayılı kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
“EK MADDE 1- Belediyelerde istihdam edilen itfaiyeci unvanlı kadroların sınıfı Teknik Hizmetler Sınıfı olarak değiştirilmiştir.
MADDE 4- Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 5- Bu kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.