Devlet memurlarında ise durum farklı...
Memurun refakatçi iznini kullanabilmesi için ise sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi gerekiyor. Diğer yandan, refakatçi izni en fazla 3 ay için alınabiliyor ancak gerekirse bu süre 3 ay daha uzatılabiliyor. Raporu uzaması için yeniden sağlık kurulu raporu alınması gerekmektedir.
Bu sebeple, bir memur 6 ay süreyle refakatçi izni kullanabilir. Refakatçi izni kullanan memur 3 ay süreyle maaşını almaya devam ediyor, özlük hakları da korunuyor. Bu şekilde, refakat izni kullanan memur ne maaş açısından ne de özlük hakları açısından bir kayıp yaşıyor.
DÜĞÜNDE VE ÖLÜMDE DE...
İş Kanunu'na göre işveren evlenen işçisine 3 gün ücretli izin vermek durumunda. Düğün sonrası balayına gidecek işçi bu sürede ücretli izinli sayılır ve 3 günlük ücretini almaya da hak kazanır. Evliliğin yanında, evlat edinmede de 3 gün izin kullanılabilir. Buna ek olarak, işveren işçisine anne-babanın, eşinin, kardeşinin ve çocuğunun ölümü halinde üç gün ücretsiz izin vermek durumunda.
5 GÜN DOĞUM İZNİ
2015 yılında İş Kanunu'na eklenen yeni bir maddeyle işçinin eşinin doğum yapması halinde kendisine 5 gün izin verilmesi yönünde düzenleme hayata geçti. Bu madde sonrası eşi doğum yapan işçiler 5 gün ücretli izin alarak doğum sonrasında eşlerinin yanında olarak, yeni doğmuş yavrularıyla gönüllerince vakit geçirme imkanına kavuştular. Diğer yandan, doğum anında yaşanan sağlık sorunlarıyla baş edilmesi noktasında da bu iznin önemi büyük.
İŞVERENİN İNSİYATİFİNDE
İş Kanunu'nda işçiye refakat izni verileceğine dair bir hüküm yok. Dolayısıyla, annesi, babası, eşi veya çocuğu hastanede yatmakta olan işçiye, işveren kendi inisiyatifiyle izin verebilir. Bunun dışında işçinin refakatçi olması dolayısıyla izinli sayılması gibi bir durum söz konusu değildir. İşveren isterse bu durumdaki işçisine izin verebilir, istemezse vermez. İşveren işçisine ücretsiz izin verebileceği gibi, yıllık izninden de bu süreyi düşebilir. İşçinin refakatçi raporu alması da bu durumu değiştirmez.
İŞÇİLERİN HAKKI YOK
Çalışma hayatında memurla işçi arasında halen özellikle sosyal haklarda pek çok fark bulunuyor. Memurların işçilere göre sosyal haklarında önemli farklılıklar var. Bunlardan biri de, refakatçi izni. İşçilerin refakatçi izni hakları yok. Ancak memurlarda durum farklı. Devlet memurlarında 3 aya kadar refakatçi izni hakkı var.
MAAŞ HAKKI SÜRÜYOR
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na göre 'memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hallerinde, bu hallerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar izin verilir' hükmü bulunuyor.
KİMLER İÇİN?
Memurların refakatçi izni kullanabilmeleri için ilk şart, refakat edecekleri kişinin anne, baba, eş, çocuk veya kardeş olmasıdır. Bunun dışındaki kişiler için refakatçi raporu alınsa bile izin kullanılamaz. Diğer yandan, bu kişilerin mutlaka memurun bakmakla yükümlü olduğu kişiler olmasına gerek yoktur. Memurun refakat etmemesi halinde hayatı tehlikeye girecek ise, memurun bakmakla yükümlü olmadığı kardeşine de refakat ederek refakat izni kullanması mümkündür.
Okan Güray Bülbül/Akşam