TUĞÇENUR YILMAZ - Küçük yüzölçümüne rağmen yoğun nüfusuyla tanınan Bangladeş'in başkenti Dakka'da milyonlarca kişi ülkenin alametifarikalarından olan kendine has renkli taşıtlarda yolculuk yapıyor.
Dünyanın en kalabalık 8. ülkesi Bangladeş'in başkenti Dakka, Filipinler'in başkenti Manila'dan sonra dünya genelinde yüzölçümüne göre nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu 2. başkent.
Yaklaşık 167 milyon nüfusa sahip ülkede 20 milyon kişi Dakka şehir merkezinde yaşıyor. Bu da yoksulluğun ve altyapı sorunlarının gözle görünür olduğu bu şehri, insan ve araç trafiğinin en yoğun olduğu kentlerden biri haline getiriyor.
Öyle ki trafikte aynı yerde asla hareket etmeden 1 saat durmak mümkün. Üstelik bu, Dakkalılar için gayet olağan bir durum. Dolayısıyla günlük rutinlerinde trafikte saatler geçiren bu insanların en önemli hedeflerinden biri gidilecek yere en hızlı şekilde varmak.
Bu da Dakka'yı taşıt alternatifi bakımından oldukça zengin bir şehir yapıyor. Trafiğin İngiliz tarzı sağdan aktığı Dakka'da insanlar ulaşım aracı olarak özel araçlarının yanı sıra otobüsler, iki ve üç tekerlekli motorlar ya da “rikşa” olarak adlandırılan üç tekerlekli bisikletleri tercih ediyor.
Rikşanın başkenti
Maliyeti daha az olan ve yoğun trafikte diğer taşıtlara göre daha fazla hareket imkanı sağlayan rikşalar Dakka'da hayat kurtarıyor.
Asya'da yaygın kullanılan ve “tuk tuk” olarak da bilinen rikşalar, başkent Dakka'nın sembollerinden biri. “Rikşanın başkenti” olarak da bilinen Dakka'da bir günde 600 binden fazla rikşanın trafikte hareket ettiği belirtiliyor.
Üç tekerlekli pedallı, ender de olsa motorlu rikşaların arkasına iki ya da biri çocuk üç kişi oturabiliyor. On dakikalık bir mesafe için yaklaşık 15 taka (yaklaşık 1 TL) ödediğiniz rikşa sürücüleri genellikle ülkenin en yoksul kesiminden gelen kişilerden oluşuyor.
Rikşa sürücüleri beden gücüyle yoğun sıcak ve neme rağmen yolcularını ulaşmak istedikleri destinasyona en kısa sürede götürmeye çalışıyor.
Bu nedenle hepsi erkek olan rikşa sürücüleri, genellikle kolay pedal çevirmeye imkan verdiği ve daha az terlettiği için “lungi” adındaki geleneksel kıyafeti giymeyi tercih ediyor.
Dakka sokaklarını süsleyen her bir rikşa aynı zamanda küçük birer sanat eseri. Rikşa ustaları bu araçların gölgeliklerini adeta bir sanat eserine dönüştürerek satışa sunuyor.
Rengarenk işlemeler ve çeşitli motiflerle bezenen rikşalar üzerinde en çok rastlanılan motiflerden biri ise ülkenin meşhur Bengal kaplanı.
- Üç tekerlekli motorlar
Ülkede rikşaların yanı sıra üç tekerlekli kafes şeklindeki motorlar da daha hızlı ve konforlu olmaları bakımından oldukça rağbet görüyor.
Bu motorlar rikşalara göre daha standart bir görünüme sahip. Genellikle yeşil renkli bu taşıtların yanlarında ise cam yok. Sürücüler ve yolcular kafes şeklindeki parmaklıklar arasında yolculuk ediyor.
Üç tekerlekli motorlar üzerinde de rikşalar gibi ülke gelenekleriyle paralel sanatsal işlemeler, kendi alfabeleriyle özlü sözler ve dualar görmek mümkün.
Rengarenk belediye otobüsleri
Dakka'da dikkati çeken bir diğer taşıt türü ise toplu taşıma hizmetinin ana unsuru belediye otobüsleri. Ancak dünyanın diğer şehirlerinin aksine Dakka'da otobüsler için bir standart yok.
Rikşalar gibi rengarenk boyanmış otobüslerde milyonlarca kişi seyahat ediyor.
Genelde tek bir renk zemin üzerine çeşit çeşit renklerde şeritler çekilen otobüsler oldukça eski bir görünüme sahip.
Her gün milyonlarca kişinin kullanımının yanında otobüslerin eski gözükmelerinin en büyük nedenlerinden biri trafikte araçların birbirlerine sürtmeleri.
Dünyanın birçok yerinde kaza ve kavga nedeni sayılabilecek küçük kazaların verdiği hasar Dakka'daki araçların olağan görüntüsü haline dönüşmüş.
Öte yandan halk otobüslerde genellikle kapılar açık seyahat ediyor.
Dakka'daki otobüsleri diğerlerinden ayıran bir diğer husus da yolcuların araçta sigara içebilmesi.
Korna var ama kavga yok
Dakka'da trafikteki kaosun en önemli nedenlerinden birini düzensiz ve bazen hiç olmayan trafik ışıkları oluşturuyor.
Alışılagelmişin dışında bir trafik akışı olan Dakka'da nizam, trafik polislerinin yanı sıra kaldırılıp indirilebilen trafik lambalarıyla sağlanmaya çalışıyor.
Şehre girdiğiniz andan itibaren korna sesleri kulağınızda yer etse de Dakka'da trafik nedeniyle tartışan şoförlere rastlamak neredeyse imkansız. İnsanlar trafiği kabullenmiş bir şekilde yüzlerindeki sakin ifadeyle araçlarında saatlerce vakit geçirebiliyor.
Dakka trafiğinde araçların yanı sıra filler ve keçiler şehre yabancı olanlara hayret veriyor. Oysaki bu tarz görüntüler Dakka sokaklarında sıkça karşılaşabileceğiniz manzaralardan birini oluşturuyor.
Ülkedeki bu yoğun trafik kendine ait bir ekonomi oluşturmuş. Trafikte hiç bitmeyen kaos ortamı, mobil tezgahlı sokak satıcıları ve trafikte bekleyenler arasında bir sokak ekonomisi kurmuş. İnsanlar çoğu zaman eve dönerken yol üzerinde yaptığı alışverişle evinin de ihtiyacını görerek bunun için ayrı bir vakit ayırmıyor.