6360 SAYILI YASADAN ETKİLENEN BELEDİYELERİN 2014 YILI PERFORMANS PROGRAMLARI VE BÜTÇELERİ

Gazi SERT

İçişleri Bakanlığı Başkontrolörü

06/12/2012 tarih ve 28489 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6360 sayılı “On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi Ve Yirmi Altı İlçe Kurulması İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ve bu Kanunda 6447 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikle; Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Ordu, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa ve Van illerinde, sınırları il mülki sınırları olmak üzere aynı adla büyükşehir belediyesi kurulmuş ve bu illerin il belediyeleri büyükşehir belediyesine dönüştürülmüştür. Yine, önceden kurulmuş olan Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Eskişehir, Erzurum, Gaziantep, İzmir, Kayseri, Konya, Mersin, Sakarya ve Samsun büyükşehir belediyelerinin sınırları il mülki sınırı olarak belirlenmiştir.

Yeni kurulan 14 adet Büyükşehir Belediyesinin merkez ilçelerinde de yeni büyükşehir ilçe belediyeleri kurulmuştur.

Büyükşehir Belediyesi sınırları (mülki sınırlar) içerisinde kalan köy ve belde belediyelerinin tüzel kişiliği kaldırılmış, köyler mahalle olarak, belediyeler ise belde ismiyle tek mahalle olarak ilk mahalli idareler genel seçiminden geçerli olmak üzere bağlı bulundukları ilçenin belediyesine katılacaklardır.

Ayrıca, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından tespit edilen 2011 yılı Adrese Dayalı Nüfus Sayım sonuçlarına göre nüfusu 2.000’in altında olan belediyelerin tüzel kişilikleri ilk mahalli idareler genel seçiminden geçerli olmak üzere kaldırılarak bu belediyeler köye dönüştürülmüştür.

6360 sayılı Kanun ile gerçekleştirilen ve reform niteliğinde olan bu düzenlemede; tüzelkişilikleri kaldırılan, ilk defa kurulan ve statüleri büyükşehire dönüşen belediyelerin performans programları ve bütçelerine ilişkin olarak Kanunda herhangi bir hükme yer verilmediği gibi, mevcut mevzuatta da bu geçiş dönemine ilişkin bir düzenleme yer almamaktadır. Dolayısıyla, söz konusu Kanundaki ve mevcut mevzuattaki bu boşluk ve belirsizlik, aklımıza bir takım soruları daha doğrusu sorunları getirmektedir.

Makalede; performans programları ve bütçelere ilişkin sorunlar ve bu sorunların çözümüne yönelik tavsiyelere yer verilecektir.

Büyükşehir Belediyesine Dönüştürülen İl Belediyelerinin Durumu

Yukarıda da belirtildiği üzere, 6360 sayılı Yasa ile; Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Ordu, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa ve Van illerinde, sınırları il mülki sınırları olmak üzere aynı adla büyükşehir belediyesi kurulmuş ve bu illerin il belediyeleri büyükşehir belediyesine dönüştürülmüştür.

Yukarıda sayılan il belediyeleri Mahalli İdareler Genel Seçiminin yapılacağı 30 Mart 2014 tarihine kadar il belediyesi statüsünde faaliyetine devam edecek, seçime müteakipte Büyükşehir Belediyesine dönüşecektir. 

Buna göre, Büyükşehir Belediyesine dönüşecek İl Belediyelerinin 2014 yılı performans programı ve 2014 bütçesi nasıl hazırlanacak ve hangi dönemi kapsayacaktır?

İl Belediyesinin mevcut Stratejik Planına uygun olarak 2014 yılı Performans Programı hazırlanarak 2014 yılı Bütçesi görüşülmeden önce İl Belediye Meclisinde görüşülüp kabul edilecektir. 2014 yılı Performans Programına uygun olarak hazırlanan 2014 yılı Bütçesi de yılbaşından önce İl Belediye Meclisinde görüşülüp kabul edilecektir. İl Belediye Meclisinde kabul edilen bu bütçe seçimlerden sonra oluşacak Büyükşehir Belediye Meclisinde de görüşülüp, yeni statüye göre revize edilerek kabul edilecektir.

İl Belediyesince hazırlanan ve İl Belediye Meclisince kabul edilecek olan 2014 yılı Bütçesi; hem ilk üç aylık İl Belediyesi dönemini hem de hizmetlerin aksamaması açısından seçimden sonraki dokuz aylık Büyükşehir Belediyesi dönemini kapsayacaktır.

2014 yılı Bütçesinin gerek İl Belediyesince hazırlanması ve Meclisçe kabulü aşamasında ve gerekse Büyükşehir Belediye Meclisince onaylanması aşamasında, gelir ve gider tahminlerinde;

- Belediyenin yeni statüsü ve bu statünün getirdiği görev ve sorumluluklar,

- Hizmet alanındaki genişleme,

- Nüfus artışı,

- Devirler nedeniyle personel sayısındaki değişiklikler,

- Devirler nedeniyle taşınır ve taşınmazlardaki değişiklikler,

- Büyükşehir İlçe Belediyeleri ile Su ve Kanalizasyon İdaresine devredilecek hizmetler,

- Yeni statü dolayısıyla gelirlerdeki değişiklikler,

gibi hususlar dikkate alınacaktır.   

Yeni Oluşacak Su ve Kanalizasyon İdarelerinin Durumu

Yeni kurulan 14 adet Büyükşehir Belediyesine bağlı olarak seçimlerden sonra Su ve Kanalizasyon İdareleri teşekkül edecektir.  

Seçimlerden sonra tüzelkişilik kazanacak olan Su ve Kanalizasyon İdarelerinin 2014 yılı bütçeleri kim tarafından ve nasıl hazırlanacak?

Büyükşehir belediyesine dönüşecek İl Belediyesi, seçimlerden sonraki dönemde hizmetlerin aksamaması için, Su ve Kanalizasyon İdaresinin 2014 yılı Bütçe Tasarısını hazırlayacaktır. Bu Bütçe Tasarısında Su ve Kanalizasyon İdaresinin seçimlerden sonraki Nisan-Aralık dönemine ilişkin gelir ve gider tahminlerine yer verilecektir.

İl Belediyesince hazırlanan bu Bütçe Tasarısı İl Belediye Meclisinde görüşülmeyip, seçimlerden sonra Su ve Kanalizasyon İdaresinin organları teşekkül ettikten sonra Yönetim Kurulunda tetkik edilmesine müteakip Genel Kurulda (Büyükşehir Belediye Meclisinde) görüşülüp gerekli revizeler yapılarak kabul edilecektir.

Büyükşehir Olan İllerin Merkez İlçelerinde Kurulan Yeni Büyükşehir İlçe Belediyelerinin Durumu

Seçimlerden sonra Büyükşehir Belediyesine dönüşecek illerin merkez ilçelerinde kurulan yeni büyükşehir ilçe belediyelerinin seçimlerden sonra organları oluşacak ve tüzelkişilik kazanacaklardır. Bu belediyelerin bütçelerini hazırlamaları belli bir süreyi alacağından ve bu da hizmetlerde aksamalara sebep olacağından, önceden hazırlanmış bir Bütçe Taslağının bulunmasında fayda vardır.

Buna göre, yeni kurulan 14 adet Büyükşehir Belediyesinin merkez ilçelerinde kurulan yeni büyükşehir ilçe belediyelerinin bütçeleri kim tarafından ve nasıl hazırlanacaktır?

İl Belediyesince söz konusu ilçe belediyelerinin 2014 yılı Bütçe Tasarılarının hazırlanması mümkün olup; hazırlanan bu Bütçe Tasarısı da, seçimlerden sonra İlçe Belediyesi organlarının oluşmasına müteakip gerekli revizeler yapılarak, Belediye Encümeninde tetkik edilip ve İlçe Belediye Meclisince de kabul edildikten sonra Büyükşehir Belediye Meclisinin onayına sunulur.

Büyükşehir İlçe Belediyesine Dönüşen Mevcut İlçe Belediyelerinin Durumu

Yeni kurulan Büyükşehir Belediyeleri ile önceden kurulu olupta sınırları il mülki sınırı olarak değiştirilen Büyükşehir Belediyeleri sınırları içinde yer alan ilçe belediyeleri 2014 yılı Mahalli İdareler Genel Seçiminden sonra büyükşehir ilçe belediyesine dönüşecektir.

Buna göre, büyükşehir ilçe belediyesine dönüşen ilçe belediyelerin 2014 yılı performans programı ve 2014 bütçesi nasıl hazırlanacak ve hangi dönemi kapsayacaktır?

İlçe Belediyesinin varsa mevcut Stratejik Planına uygun olarak 2014 yılı Performans Programı hazırlanarak 2014 yılı Bütçesi görüşülmeden önce İlçe Belediye Meclisinde görüşülüp kabul edilecektir. 2014 yılı Performans Programına uygun olarak hazırlanan 2014 yılı Bütçesi de yılbaşından önce İlçe Belediye Meclisinde görüşülüp kabul edilecektir. İlçe Belediye Meclisinde kabul edilen bu bütçe seçimlerden sonra oluşacak yeni Büyükşehir İlçe Belediye Meclisinde de görüşülüp gerekirse revize edilerek kabul edilecek ve Büyükşehir Belediye Meclisinin onayına sunulacaktır. 

İlçe Belediyesince hazırlanan ve İlçe Belediye Meclisince kabul edilecek olan 2014 yılı Bütçesi; hem ilk üç aylık İlçe Belediyesi dönemini hem de hizmetlerin aksamaması açısından seçimden sonraki dokuz aylık Büyükşehir İlçe Belediyesi dönemini kapsayacaktır.

2014 yılı Bütçesinin gerek İlçe Belediyesince hazırlanması aşamasında ve gerekse Büyükşehir İlçe Belediye Meclisinde kabulü aşamasında, gelir ve gider tahminlerinde;

- Belediyenin yeni statüsü ve bu statünün getirdiği görev ve sorumluluklar,

- Hizmet alanındaki genişleme,

- Büyükşehir Belediyesi ile Su ve Kanalizasyon İdaresine devredilecek hizmetler,

- Nüfus artışı,

- Devirler ve katılmalar nedeniyle personel sayısındaki değişiklikler,

- Devirler ve katılmalar nedeniyle taşınır ve taşınmazlardaki değişiklikler,

- Katılacak belde belediyesi ve köylerin alacak ve borçları,

- Yeni statü dolayısıyla gelirlerdeki değişiklikler,

gibi hususlar dikkate alınacaktır.

Büyükşehir İlçe Belediyesine Dönüşen Belde Belediyelerinin Durumu

Hatay ili Payas Belde Belediyesi, Tekirdağ İli Kapaklı Belde Belediyesi ve Marmaracık Belde Belediyesi, Muğla İli Kemer Belde Belediyesi ve Şanlıurfa İli Karaköprü Belde Belediyesi merkez olmak üzere 5 adet Büyükşehir İlçe Belediyesi kurulmuş olup, bu belediyeler 2014 yılı Mahalli İdareler Genel Seçiminden sonra faaliyete geçecektir.

Buna göre, bu belde belediyeleri ile seçimlerden sonra faaliyete geçecek Büyükşehir İlçe Belediyelerinin 2014 yılı bütçeleri kim tarafından ve nasıl hazırlanacaktır?

Yukarıda adları sayılan ve seçimlerden sonra Büyükşehir İlçe Belediyesine dönüşecek olan belde belediyeleri, 2014 yılı Bütçesini hazırlayarak yılbaşından önce Belde Belediye Meclisinde görüşülüp kabul edilecektir. Belde Belediye Meclisinde kabul edilen bu bütçe seçimlerden sonra oluşacak yeni Büyükşehir İlçe Belediye Meclisinde de görüşülüp gerekirse revize edilerek kabul edilecek ve Büyükşehir Belediye Meclisinin onayına sunulacaktır. 

Belde Belediyesince hazırlanan ve İlçe Belediye Meclisince kabul edilecek olan 2014 yılı Bütçesi; hem ilk üç aylık Belde Belediyesi dönemini, hem de hizmetlerin aksamaması açısından seçimden sonraki dokuz aylık Büyükşehir İlçe Belediyesi dönemini kapsayacaktır.

2014 yılı Bütçesinin gerek Belde Belediyesince hazırlanması aşamasında ve gerekse Büyükşehir İlçe Belediye Meclisinde kabulü aşamasında, gelir ve gider tahminlerinde;

- Belediyenin yeni statüsü ve bu statünün getirdiği görev ve sorumluluklar,

- Hizmet alanındaki genişleme,

- Büyükşehir Belediyesi ile Su ve Kanalizasyon İdaresine devredilecek hizmetler,

- Nüfus artışı,

- Devirler ve katılmalar nedeniyle personel sayısındaki değişiklikler,

- Devirler ve katılmalar nedeniyle taşınır ve taşınmazlardaki değişiklikler,

- Katılacak diğer belde belediyesi ve köylerin alacak ve borçları,

- Yeni statü dolayısıyla gelirlerdeki değişiklikler,

gibi hususlar dikkate alınacaktır.

Tüzel Kişiliği Sona Erecek Belde Belediyelerinin Durumu

2014 yılı Mahalli İdareler Genel Seçiminden sonra gerek Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde kalacak olan ve gerekse diğer illerde nüfusu 2.000’in altına düşen çok sayıda belde belediyesinin tüzelkişilikleri sona erecektir.

Bu belediyeler 2014 yılı için bütçe hazırlayacaklar mı, hazırlayacaklarsa bütçe hangi dönemi kapsayacak?

2014 yılı Mahalli İdareler Genel Seçiminden sonra tüzelkişiliği sona erecek belde belediyeleri 2014 yılı için bütçe hazırlayıp, meclislerinin onayından geçireceklerdir. Ancak, 2014 yılı bütçesi hazırlanırken, gelir ve gider tahminlerini 2014 yılının ilk üç ayını kapsayacak şekilde yapacaklardır.

Tüzelkişiliği sona erecek belde belediyeleri hariç, mevcut ve yeni kurulacak belediyeler ile Su ve Kanalizasyon İdarelerinin 2014 yılı bütçeleri hazırlanırken takibeden iki yıl içinde gelir ve gider tahmininde bulunulacaktır.