CORONAVİRÜS (COVID-19) SALGINI SEBEBİYLE İHALELERDE PAZARLIK USULÜ UYGULANMASI

Av. Gazi SERT

İçişleri Bakanlığı Eski Başkontrolörü

Çin’in Wuhan Eyaletinde ortaya çıkan ve kısa sürede tüm dünyaya yayılan Coronavirüs (Covıd-19) salgını, 11 Mart 2020 tarihinde Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi (genel salgın) ilan edildi. Salgını iliklerimize kadar yaşadığımız bu dönemde, salgınla mücadele kapsamında kamu kurum ve kuruluşları ile bunların sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları şirketlerinin, mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde uygulanacak ihale usullerini belirlemeleri önem arz etmektedir. 

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 18. maddesinde, idarelerin mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalelerinde uygulanacak usuller;

a) Açık ihale usulü,

b) Belli istekliler arasında ihale usulü,

c) Pazarlık usulü

olarak sayılmış olup, bu ihale usullerine ilişkin süreçler belli bir zamanı kapsamaktadır. En az zamanı kapsayan ihale ise “Pazarlık Usulü” ile yapılan ihalelerdir. Ancak, pazarlık usulüne göre gerçekleştirilecek işler 4734 sayılı Kanunun 21. maddesinde sınırlı şekilde sayılmıştır.

4734 sayılı Kanunun 21. maddesine göre; 

a) Açık ihale usulü veya belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihale sonucunda teklif çıkmaması,

b) Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması,

c) Savunma ve güvenlikle ilgili özel durumların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması,

d) İhalenin, araştırma ve geliştirme sürecine ihtiyaç gösteren ve seri üretime konu olmayan nitelikte olması,

e) İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenememesi,

f) İdarelerin yaklaşık maliyeti 2020 yılı için 323.398 Türk Lirasına kadar olan mamul mal, malzeme veya hizmet alımları,

pazarlık usulü ile ihale edilebilecektir.

Yukarıda söz konusu Kanunun 21. maddesinin (b) bendinde de sayıldığı üzere, idareler; doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olduğu hallerde pazarlık usulünü uygulayabileceklerdir.

Coronavirüs (Covıd-19) Salgını, salgın hastalıklar arasında yer aldığından, idareler; bu salgın hastalık sebebiyle ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olduğu hallerde pazarlık usulünü uygulayabileceklerdir. Tabi ki idarelerin pazarlık usulüne karar verirken, Coronavirüs salgını ile yapılacak ihalenin ivedi olarak yapılması zorunluluğu arasındaki bağlantıyı ortaya koymaları gerekmektedir. 

4734 sayılı Kanunun 21. maddesinin (b), (c) ve (f) bentlerine göre yapılacak Pazarlık Usulü ihalelerinde aşağıdaki hususlara uyulması gerekmektedir:

1) 21. maddenin (b) ve (c) bentlerinde parasal sınır söz konusu olmayıp, (f) bendinde için 2020 yılında uygulanacak parasal sınır 323.398,00 Türk Lirasıdır. Ayrıca, (f) bende göre yapım işlerinin ihalesi mümkün değildir.

2) İhale ilanı yapılması zorunlu değildir. Ancak ilan yapılmaması durumunda, en az üç istekli yazılı olarak davet edilerek, yeterlik belgelerini ve fiyat tekliflerini birlikte vermeleri istenecektir.

3) İlk fiyat tekliflerini aşmamak üzere isteklilerden ihale kararına esas olacak son yazılı fiyat teklifleri istenecek ve son teklifler üzerinden ihale sonuçlandırılacaktır.

4) Son yazılı fiyat teklifini sunmayan isteklilerin ilk teklifleri son teklifi olarak kabul edilecektir.

5) İhale komisyonu işin yaklaşık maliyetini, son yazılı fiyat teklifleri ile birlikte açıklayacaktır.

6) Bu kapsamda yapılan mal alımlarında, malın sözleşme yapma süresi içinde teslim edilmesi ve bunun idarece uygun bulunması halinde, sözleşme yapılması ve kesin teminat alınması zorunlu değildir. Ancak bu hususta, İdari Şartnamenin “Kesin Teminat” başlıklı 41. maddesinin (41.3) alt maddesinde “Malın sözleşme yapma süresi içinde teslim edilmesi ve kabulünün gerçekleştirilmesi halinde kesin teminat alınmayacaktır.” düzenlemesine yer verilecektir.

7) Pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde EKAP’a kayıt işlemleri son yazılı fiyat tekliflerinin alınmasından sonra yapılacaktır.

Yukarıdaki açıklamalar ışığında, bu geçiş döneminde idarelerin yürüttükleri hizmetlerinde ihtiyaç duydukları mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin ihalelerin kısa süre içerisinde gerçekleştirilmesi Coronavirüs salgını ile mücadelede şüphesiz önemlidir. 

Dolayısıyla, idareler ihtiyaçların temininde sırasıyla; yasal limit (büyükşehirlerde 97.008,00 TL, diğer yerlerde 32.316 TL) dahilinde doğrudan temin usulünü (4734 sayılı Kanunun 22/d maddesi), doğrudan temin limitinin aşılması durumunda ise yasal limit dahilinde Kanunun 21/f maddesini, bu bentteki limitin aşılması durumunda da (b) bendine göre pazarlık usulünü uygulayabileceklerdir. 

• Kamu İhale Kanunu