MECLİS GÜNDEMİNDEKİ KONULARIN KOMİSYONA HAVALESİ VE GÖRÜŞÜLMESİNDE YAPILAN USUL HATASI

Halil MEMİŞ

Meclis Toplantılarının Ara Vermeden Yürütülmesi ve Hatalı Bir Uygulama başlıklı yazımızda, belediye meclislerinin birden fazla gün süren/sürecek olan toplantılarının birleşimlerini nasıl yapacağını irdelemiştik. Sonuç olarak ta, bir toplantı dönemindeki birleşimlerin (Birleşim: Meclisin bir gün içinde yaptığı oturumların tamamını ifade eder) araya boşluk koymadan, birbirini takip eden günlerde yapılması ve bu şekilde toplantıların (bütçe görüşmelerine rastlayan toplantılar 20 gün, diğer toplantılar en fazla 5 gün sürebilir) tamamlanması gerektiğini belirtmiştik.

Tam bu husus ile bağlantılı şekilde, belediyelerimizde yaygın bir uygulama olarak belediye meclisinin gündemindeki konulardan bir veya bir kaçı, yapılan ilk birleşimde ihtisas komisyonuna havale edilmekte, yukarıda belirttiğimiz süreleri geçmeyecek şekilde birleşimlere ara verilerek (araya boş gün bırakılarak) komisyonun raporunu o toplantı döneminde, belirlenen ikinci birleşim gününde sunması sağlanarak, karara bağlanmaktadır.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “İhtisas komisyonları” başlıklı 24 üncü maddesinin üçüncü fıkrasına göre; meclis toplantısını müteakip imar komisyonu en fazla on iş günü, diğer komisyonlar ise beş iş günü içinde kendilerine havale edilen işleri sonuçlandırır. Komisyonlar kendilerine havale edilen işlerle ilgili raporlarını bu sürenin sonunda meclise sunmadıkları takdirde, konu meclis başkanı tarafından doğrudan gündeme alınır.”

Aynı maddenin dördüncü fıkrasına göre de; “ihtisas komisyonlarının görev alanına giren işler bu komisyonlarda görüşüldükten sonra belediye meclisinde karara bağlanır.”

Maddede kullanılan ibare “meclis toplantısını müteakip”tir. Belediye Meclisi Çalışma Yönetmeliğinin tanımlar başlıklı dördüncü maddesinde, “Toplantı: Meclisin bir ay içinde yaptığı birleşimlerin tamamını” ifade eder şeklinde tanımlanmıştır.

Dolayısıyla, ihtisas komisyonlarına havale edilen gündem maddeleri, toplantı (tüm birleşimler tamamlandıktan) bittikten sonra, ihtisas komisyonlarında görüşülmeye başlayacağından, hukuken aynı toplantı döneminde konunun meclisin gündemine gelmesi mümkün olamamalıdır.

Belediye meclisinin Kasım ayı gündeminde 5 madde bulunduğunu, toplantının bu maddelerle başladığını ve ek gündem eklenmediğini varsayalım. Bu maddelerden birinci gündem maddesi de “2020 Belediye Bütçesi” olsun.

Birçok belediyemizde şöyle bir uygulama yapılmaktadır:

Bütçeler, Plan ve Bütçe Komisyonuna havale edilip, rapora bağlanması zorunlu olan hususlardan bir tanesidir. Bundan dolayı, belediye meclisleri ilk birleşiminde belediye bütçesini komisyona havale ederek, toplantıya (birleşimlere) meclisin toplantı süresini aşmayacak şekilde ara verip, komisyondan bütçe ile ilgili raporu beklemektedirler. Rapor geldikten sonra da aynı toplantı döneminde bütçe karara bağlanmaktadır.

Bir başka uygulamada, ilk gündem maddesi olan bütçe komisyona havale edilmekte, meclis birleşimleri ara vermeden her gün devam etmekte, aynı zamanda komisyonda toplantısını yaparak meclis toplantısı kapatılmadan, birkaç gün içerisinde raporunu belediye meclisine sunmakta ve görüşülerek karara bağlanmaktadır.

Bu ve benzeri uygulamaların hemen hepsi, usulen yanlıştır.

Öncelikle, belediye meclisi birleşimlere ara veremez. 

Yine belediye meclisi, gündemindeki konuyu komisyona havale etmesi halinde, komisyon ancak meclis toplantılarını müteakip toplanabileceğinden, aynı toplantı dönemi içerisinde kendisine havale edilen konuyu görüşüp rapora bağlaması ve meclise (o ay görüşülmek üzere) göndermesi mümkün olamayacaktır.

Şöyle ki; ihtisas komisyonunun kendisine havale edilen konuyu görüşmeye başlayabilmesi için, toplantının sona ermesi gerekmektedir. Toplantının sona ermesi demek, gündemdeki tüm konuların karara bağlanarak o ayki toplantının tamamen kapatılması demektir.

Tamamen kapatılan bir toplantı döneminde, meclisin tekrar toplanabilmesi mümkün olamayacağına göre, bunun aksine yapılacak uygulamalar da doğru olmayacaktır.

Yapılması gereken uygulama şu şekildedir: Meclisin gündeminde yer alan ve komisyona havale edilen konular varsa;

- Komisyon toplantısını, meclisin toplantısı bittikten (tüm birleşimleri tamamladıktan) sonra yapacak, belirlenen sürede konuyu görüşerek rapora bağlayacaktır.

- Rapora bağlanan konu, meclis başkanlığına sunulacaktır.

- Konu, takip eden ay meclis gündemine alınarak görüşülüp karara bağlanacaktır.

• Belediye Kanunu (Kanun No: 5393)