6172 Sayılı Kanun Kapsamındaki Sulama Birlikleri Kamu İhale Mevzuatına Tabi Midir?

Halil MEMİŞ

İçişleri Bakanlığı Başkontrolörü

Sulama birlikleri özel bir Kanunla kurulmuşlardır. Bu birlikler, kamu tüzel kişiliğine sahip ve kamu hizmeti niteliğinde hizmet sunan kuruluşlardandır.

Bu birliklerin;

DSİ’nin onayını almak suretiyle tüzel kişilik kazanmaları,

Bütçelerinin birlik meclisinde kabul edilerek DSİ’nin onayıyla yürürlüğe girmesi,

İdari ve mali denetimlerinin her yıl valiler tarafından yapılması veya yaptırılması,

DSİ’nin bağlı olduğu bakanlığın idari ve teknik denetimine tabi olmaları,

Ayrıca Sayıştay tarafından denetlenebilmeleri,

Devraldıkları sulama tesisleri ve bütünleyici parçalarının Devlet malı olması, bunlara zarar verenler hakkında 5237 sayılı Kanunun Devlet malına zarar verme ile ilgili ceza hükümlerinin tatbik edilecek olması,

Şartların oluşması halinde idari para cezası verebilecekleri,

Birliğin amacına ulaşamayacağının ya da birlik meclisinin kanunun 6. maddesinde belirtilen sayıda toplantı yapmadığının Bakanlıkça tespit edilmesi durumunda Bakan onayı ile feshedilebileceği,

Hususları dikkate alındığında;

Sulama Birliklerinin kamunun denetimi altında bulunan (4734 sayılı Kanun “Amaç” başlıklı 1. maddesi: Bu Kanunun amacı, kamu hukukuna tâbi olan veya kamunun denetimi altında bulunan veyahut kamu kaynağı kullanan kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri belirlemektir.), özel Kanunla kurulmuş ve kendisine kamu görevi verilmiş, kamu tüzel kişiliğine sahip bir kuruluş olan sulama birliklerinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “Kapsam” başlıklı 2. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca (Sosyal güvenlik kuruluşları, fonlar, özel kanunlarla kurulmuş ve kendilerine kamu görevi verilmiş tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar (meslekî kuruluşlar ve vakıf yüksek öğretim kurumları hariç) ile bağımsız bütçeli kuruluşlar.) 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında olduğu kesindir.

Buradan hareketle, sulama birliklerinin kullanımında bulunduğu her türlü kaynaktan karşıladığı mal veya hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerini 4734 sayılı Kanun ile ilgili mevzuat hükümleri uyarınca gerçekleştirmek zorundadırlar. (KİK 12.12.2011 tarih ve 2011/DK.D-237 Sayılı Kararı)

Bunun yanında, 6172 sayılı Sulama Birlikleri Kanunu kendisi, sulama birlikleri ile ilgili olarak uygulanmayacak olan hükümleri belirlemiştir. Kanunun “Değiştirilen, yürürlükten kaldırılan ve uygulanmayacak hükümler” başlıklı 21. Maddesinde uygulanmayacak veya tabi olunmayacak hükümler arasında sadece 5/1/1961 tarihli ve 237 sayılı Taşıt Kanununa yer almıştır.

Bazı görüş sahipleri, sulama birliklerinin tabi olmaması gereken Kanunları ifade ederken, Kanunda sulama birliklerinin bahsi geçen kanunlara tabi olacaklarına dair hüküm bulunmadığını ifade etmekte ve görüşlerine bunu dayanak yapmaktadırlar.

Kanun koyucunun, Kanunlara tabi olmama konusundaki duruşunun, 6172 sayılı Kanun açısından tabi olunacak Kanunları saymaktan ziyade, tabi olunmayacak veya uygulanmayacak hükümleri saymak olduğu, 21. maddeden anlaşılmaktadır.

Kanun koyucunun iradesi, 4734 sayılı Kanunun uygulanmaması yönünde olmuş olsaydı, anılan 21. maddesine bu konuda da bir hüküm konurdu.

Bunun yanında, Kanun bazı konularla ilgili olarak uygulanacak hükümleri de belirtmiştir. Ancak, anlaşılan odur ki, Kanun koyucu bu konuda tabi olunacak veya olunmayacak Kanunlar konusunda keskin çizgiler çizmemiştir.

• Sulama Birlikleri Kanunu
• Kamu İhale Kanunu