Belediye Mevzuatının Adresi!
Belediye Mevzuatının Adresi!
Belediye Meclisi Toplantılarına Ait Ses ve Video Kayıtları Meclis Üyelerine Verilebilir mi?
Salih Üçüncü
Siyaset Bilimci
Bilindiği üzere belediye meclis toplantıları görevliler tarafından yazıya dökülür ve tutanak haline getirilir. Teknolojinin gelişmesi ile meclis görüşmeleri ses ve görüntü olarak kayıt altına alınmakta bu ses ve görüntü kayıtları görevlilerce tutanağa dönüştürülmektedir.
Peki bu tutanaklara esas olan belediye meclisi toplantılarına ait ses ve video kayıtları meclis üyelerine hatta talep eden vatandaşlara verilebilir mi?
Konuya emsal teşkil edecek bir belediye meclisi üyesinin, meclisi toplantılarına ait ses ve video kayıtlarını talep etmesine belediyenin olumsuz cevap vermesi üzerine yaptığı başvuru sonrasında Kamu Denetçiliği Kurumu’nun verdiği kararı inceleyeceğiz.
Belediye meclis üyesi denetim görevini sağlıklı yapmak amacıyla meclis görüşme tutanaklarının doğru yazılıp yazılmadığını kontrol etmek istediğini, bunu yapabilmesi için de Meclis toplantılarına ait ses ve video kayıtlarının tarafına verilmesini talep etmiştir.
Belediye de video ve ses kayıtlarının verilmesinin Kişisel Verileri Koruma Kanunu’na aykırı olduğunu gerekçe göstererek meclis üyesinin bu talebini reddetmiştir.
Bunun üzerine meclis üyesi Kamu Denetçiliği Kurumu’na başvurarak meclisi toplantılarına ait ses ve video kayıtlarını kendisine verilmesini talep etmiştir.
Kamu Denetçiliği Kurumu, başvuruyu kabul ederek ilgili belediyeden konu ile ilgili bilgi istemiş, ilgili belediye de özetle şu cevabı vermiştir:
· “Meclis üyesinin, meclis toplantılarına ait ses kaydından elde edilen meclis tutanaklarının doğru yazılıp yazılmadığının kontrol etmek isterse Belediye Yazı İşleri Müdürlüğü Meclis Bürosu’nda meclis toplantılarına ait görüntüleri izleyerek denetim görevini icra edebilecektir.”
· “6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun “İlgili Kişinin Hakları” başlıklı11’inci maddesinde; herkes veri sorumlusuna başvurarak kendisi ile ilgili:
a. Kişisel veri işlenip işlenmediğini öğrenme,
b. Kişisel verileri işlenmişse buna ilişkin bilgi talep hakkı bulunmaktadır.” hükmüne istinaden başvuranın kendisi ile ilgili hususları talep edebileceği, toplantıya ait bütün ses ve görüntü kayıtlarının verilmesi halinde 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na aykırı hareket edilmiş olunacaktır.”
· “Meclis toplantılarına ait ses ve görüntü kayıtları örnekleri ilgililere verilmemektedir. Başvuranın dilekçesinde belirttiği gibi herhangi bir hususta Belediyemiz Yazı İşleri Meclis Bürosunda ilgili toplantıya ait görüntü ve ses kayıtları talep edildiğinde izlenebilmektedir.”
Meclis toplantılarının konuyla ile ilgili mevzuat hükümlerine bakacak olursak;
1) 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Meclis toplantısı” başlıklı 20’nci maddesi; “… Meclis toplantıları açıktır. Meclis başkanının veya üyelerden herhangi birinin gerekçeli önerisi üzerine, toplantıya katılanların salt çoğunluğuyla kapalı oturum yapılmasına karar verilebilir. Meclis görüşmeleri görevlilerce tutanağa geçirilir, başkan ve kâtip üyeler tarafından imzalanır. Toplantılar, meclisin kararıyla sesli ve görüntülü cihazlarla da kaydedilebilir.”
2) 09/10/2005 tarih ve 25961 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Belediye Meclisi Çalışma Yönetmeliğinin “Tutanak düzenlenmesi ve kararların yazılması” başlıklı 16’ncı maddesi; “Meclis görüşmeleri katip üyeler veya divanın sorumluluğundaki görevlilerce tutanağa geçirilir ve başkanlık divanı tarafından imzalanır. Toplantılar, meclisin kararıyla sesli veya görüntülü cihazlarla da kaydedilebilir. Kararlar, tutanaklara dayalı olarak yazılır, başkan ve katip üyelerce imzalanır. Meclis kararlarına her yıl birden başlamak üzere birbirini izleyen karar numarası verilir. Belediye başkanı tarafından geri gönderildiği için yeniden görüşülen kararlara yeniden karar numarası verilir. Kararlar, bir sonraki toplantıda üyelere dağıtılır. Ayrıca, kararların aslı bir dosyada muhafaza edilir. Kapalı oturumlarda içeri görevli alınmamış ise tutanak ve kararlar katip üyeler tarafından yazılır.” ifadelerini görürüz.
Kamu Denetçiliği Kurumu, yaptığı inceleme sonucunda özetle şu tespitleri yapmıştır:
· İlgili Belediye Meclisi’nin bir kararı ile 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 20’nci maddesi hükmü doğrultusunda, meclis toplantılarının sesli ve görüntülü kayıt altına alınıp dijital ortamda arşivlenmesine oybirliği ile karar verildiği, meclis üyelerinin ses ve görüntü kayıtlarının taraflarına verilmesine yönelik taleplerine olumlu cevap verilmediği, bununla birlikte Yazı İşleri Müdürlüğü Meclis Bürosu aracılığıyla ses ve görüntü kayıtlarının izlenebileceğinin belirtildiği, diğer taraftan meclis toplantılarına ait görüşmelerin yazılı tutanak altına alındığı ve e-posta yoluyla meclis üyelerine gönderildiği anlaşılmaktadır.
· 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Meclis toplantısı” başlıklı 20’nci maddesi ve Belediye Meclisi Çalışma Yönetmeliği’nin “Tutanak düzenlenmesi ve kararların yazılması” başlıklı 16’ncı maddesinde; belediye meclisi toplantısında gerçekleştirilen görüşmelerin görevlilerce tutanağa geçirileceği, toplantıların meclis kararı alınması suretiyle sesli ve görüntülü cihazlarla da kaydedilebileceği, kararların tutanaklara dayalı olarak yazılacağı, kararların bir sonraki toplantıda üyelere dağıtılacağı hususları düzenlenmiştir. İlgi düzenlemelere göre idarenin, tutanaklara dayalı olarak hazırlanan kararları bir sonraki toplantıda meclis üyelerine dağıtma sorumluluğu bulunmaktadır. Toplantıların, sesli ve görüntülü cihazlarla kaydedilmesi hususu ise belediye meclisinin takdirine bırakılırken, kayıtların meclis üyelerine dağıtılması ile ilgili idareye sorumluluk yükleyen bir düzenleme bulunmamaktadır.
· Yukarıda yer verilen yasal ve idari düzenlemeler ile açıklamalar çerçevesinde yapılan inceleme neticesinde; İlgili Belediye Meclisi’nin kararlarında, 5393 sayılı Kanun’un 20’nci maddesine yer verilen usule uygun olarak toplantıların sesli ve görüntülü kayıt altına alınmasına yönelik meclis kararı alınmakla birlikte kayıtların meclis üyelerine dağıtılmasına yönelik bir karar alınmadığı, Belediye meclisi toplantılarına ait ses ve görüntü kayıtlarının belediye meclis üyelerine verilmemesi ancak istendiğinde Yazı İşleri Müdürlüğü Meclis Bürosu aracılığıyla izlenebilmesi şeklindeki uygulama nedeniyle başvurucunun belediye meclis toplantılarına ait ses ve görüntü kayıtlarına erişim imkanının mevcut olmadığından ve idarenin bu konuda şeffaflık ilkesine uygun bir şekilde hareket etmediğinden söz edilemeyeceği, İdarenin, meclis üyelerinin benzer nitelikteki talepleri ile ilgili de aynı şekilde hareket ettiğinin idarenin yazısı ekinde sunulan yazılardan anlaşıldığı, bu noktada başvurucuya yönelik farklı bir uygulamada bulunulmadığı, Belediye meclisi toplantılarına ait ses ve görüntü kayıtlarına meclis üyelerinin erişim imkanının bulunması nedeniyle başvuru dilekçesinde ifade edilen tutanakların doğru yazılıp yazılmadığının kontrolü ile sorulara verilen cevapların meclis üyesi sıfatıyla takip edilebilmesi şeklindeki taleplerin karşılanmasına engel teşkil eden bir durumun bulunmadığı, Belediye meclisi toplantısına ait görüşmelerin yazılı tutanak altına alındığının ve e-posta yoluyla meclis üyelerine gönderildiğinin idarenin yazısı ekinde gönderilen tutanak ve e-posta örneği üzerinden tespit edilebilmesi nedeniyle 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Meclis toplantısı” başlıklı 20’nci maddesi ve Belediye Meclisi Çalışma Yönetmeliğinin “Tutanak düzenlenmesi ve kararların yazılması” başlıklı 16’ncı maddesinde düzenlenen yükümlülüklerin idare tarafından yerine getirildiği görülmüştür.
KARAR:
Tüm bu hususlar bir arada değerlendirilerek idarenin belediye meclisi toplantılarına ait ses ve görüntü kayıtlarını başvurana vermemesine yönelik işleminde yukarıda yer verilen yasal ve idari düzenlemelere aykırı bir husus tespit edilememesi nedeniyle başvurunun reddedilmesi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.
SONUÇ:
- Belediye başkanlığı, denetim görevini sağlıklı bir şekilde yerine getirmek amacıyla belediye meclisi toplantılarına ait ses ve video kayıtlarını talep eden meclis üyesine, “Kişisel Verileri Koruma Kanunu’na aykırı olduğu” gerekçesiyle ret cevabı vermiş;
- İtiraz üzerine karar veren Kamu Denetçiliği Kurumu ise konuya Kişisel Verileri Koruma Kanunu” açısından değil de ses ve görüntü kayıtlarının meclis üyelerine verilmesine dair bir meclis kararı olup olmadığı açısından bakmış, bu yönde bir karar olmadığı için de ses ve görüntü kayıtlarının verilmemesini mevzuata uygun bulmuştur.
Bizim görüşümüz ise artık pek çok büyükşehir belediye meclis toplantılarının canlı yayınlandığı, Yotube linkleri üzerinden geçmişe dönük izlenebildiği, şeffaf ve hesap verebilir yönetim ilkesi gereğince gizli oturumlar dışındaki meclis toplantılarına ait ses ve görüntü kayıtlarının talep eden meclis üyesine veya vatandaşa verilmesinin yerinde olacağı yönündedir.
Kamu Denetçiliği Kurumu’nun konuya sadece meclis kararı olup olmadığı açısından bakmasını, belediyenin ret gerekçesi olan Kişisel Verileri Koruma Kanunu açısından değerlendirme yapmayarak, “Toplantıların, sesli ve görüntülü cihazlarla kaydedilmesi hususunun belediye meclisinin takdirinde olması, kayıtların meclis üyelerine dağıtılması ile ilgili idareye sorumluluk yükleyen bir düzenleme bulunmaması” gerekçesiyle karar vermesini emsal teşkil etmesi ve yeknesak uygulama oluşması açısından sarih bir değerlendirme olarak görmemekteyiz.
