Tasarruf Tedbirleri Genelgesinin Kamu İhale Kurulu Kararlarına Etkisi

Salih ÜÇÜNCÜ

Başuzman

MİARGEM Bşk. Yrd.

Kamuoyunda “Tasarruf Tedbirleri” olarak adlandırılan ve Resmi Gazete'de 17 Mayıs 2024 tarihinde yayımlanan 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesinden sonra yapılan ihalelerde, ihalenin söz konusu genelgeye uygunluğunun tespitinde sorumluluğun ihaleyi yapan idareye mi, Kamu İhale Kurulu’na mı ait olduğu konusu önem arz etmektedir.

Kurul kararlarını incelediğimizde 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesinden sonra yapılan ihalelerde Kamu İhale Kuruluna yapılan itirazen şikayet başvurularında Kurul tarafından yapılan değerlendirmelerde ihalenin söz konusu genelgeye uygunluğunun belirlenmesinde sorumluluğun tamamen ihaleyi yapan idareye yüklendiğini görmekteyiz.

Kurul kararlarının tamamında nerdeyse matbu bir şekilde, “4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre gerçekleştirilen ihalelerde, ihaleye konu edilen ihtiyacın uygunluğu, yerindeliği veya gerekliliği noktasında yetki ve sorumluluk ihaleyi yapan idarelere aittir” ibaresi bulunmaktadır. 

Kurum tarafından itirazen şikayet başvurusuna ilişkin inceleme kapsamında, başvuruya konu ihalenin 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi yönünden değerlendirilmesini teminen ihaleyi gerçekleştiren idareden Genelge kapsamında işlem tesis edilip edilmeyeceği hususunda bilgi talep edilmekte ve idare tarafından gönderilen cevap yazısında ihale sürecine devam edilip edilmeyeceği yönündeki görüşüne yer verilmektedir.

Bu kapsamda, Kurum tarafından ihaleyi yapan idarelere yazılan yazılarda;

“İdareniz tarafından anılan Genelge açıklamalarına ilişkin herhangi bir işlem tesis edilip edilmediği hususu ile yeni bir işlem tesis edilecekse bu hususlar hakkında tarafımıza ivedilikle bilgi verilmesi rica olunur.” ifadelerine yer verilerek 17 Mayıs 2024 tarihli ve 32549 sayılı 2024/7 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi açıklamalarına ilişkin herhangi bir işlem tesis edilip edilmediği hususu ile yeni bir işlem tesis edilecekse tarafımıza bu husus hakkında bilgi verilmesi talep edilmektedir.

İhaleyi yapan idareden gelen cevap yazısında ihale sürecine devam edileceğinin belirtildiği durumlar Kurul kararlarında; 

“İhaleye konu edilen ihtiyacın uygunluğu, yerindeliği veya gerekliliği noktasında yetki ve sorumluluğun ihaleyi yapan idarelerde olduğu ve ihaleyi yapan idareden gelen cevap yazısında da ihale sürecine devam edileceğinin belirtildiği anlaşılmakta ise de 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi hükümlerinin uygulanmasında öncelikli olarak Genelge’de belirtilen yöneticiler sorumlu olacağından, bakanlıklarda bakan veya bu konuda görevlendirilen bakan yardımcısı, kurumlarda üst yöneticiler, il özel idarelerinde ve illerde valiler, belediyelerde ise belediye başkanları tarafından ihale sürecinin gözden geçirileceği ve değerlendirmede bulunulacağı açıktır.

Bu doğrultuda ihalelerin Genelge hükümlerine uygunluk yönünden değerlendirilerek ihalelere ilişkin işlem tesis etme yükümlülüğü ve sorumluluğu ilgili idarelere ait bulunduğundan, Kurul tarafından bu hususa ilişkin ayrıca değerlendirmede bulunulmamış olup itirazen şikayet başvurusunun esasına ilişkin karar verilmesi başvuruya konu ihalenin 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesine uygun kabul edildiği sonucunu doğurmamaktadır.” 

Şeklinde yer almaktadır.

Kurum tarafından itirazen şikâyet başvurusuna yönelik inceleme devam ederken, ilgili idarece verilen cevapta, “uyuşmazlığa konu ihalenin 17 Mayıs 2024 Tarihli ve 32549 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tasarruf Tedbirleri ile İlgili 2024/7 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesine istinaden iptal edildiği ve bu durumun isteklilere tebliğ edildiği” bildirilmişse;

Gelinen aşamada bir ihale ve bu ihaleye ilişkin bir süreç kalmadığı, itirazen şikâyet başvurusunun ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı olmadığı da dikkate alındığında, idarece iptal edilen ihaleye ilişkin karar verilmesine yer olmadığından hareketle itirazen şikâyet başvurusu reddedilmektedir.

Resmi Gazetede 17 Mayıs 2024 tarihinde yayımlanan 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesinde yer verilen düzenlemelerden;

· Genelgenin yayımlandığı tarih itibarıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından sözleşmesi imzalanmamış tüm mal ve hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinin gözden geçirileceği ve Genelge hükümlerine uygun olmayan ihalelerin iptal edileceği,

· Genelgede belirtilen hükümler hilafına ortaya çıkabilecek zorunlu ihtiyaçların karşılanabilmesi veya izin gerektiren durumlar için bakanlıklar, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlar ile diğer idareler bakımından Cumhurbaşkanlığından, il özel idareleri bakımından İçişleri Bakanlığından, belediyeler bakımından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından izin alınacağı,

· Bakanlıkların merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatları, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşları bakımından istenecek izin taleplerinin münhasıran bakan veya Genelgenin uygulanmasından sorumlu bakan yardımcısı tarafından hassasiyetle değerlendirildikten sonra gönderileceği, İl özel idareleri ve belediyeler bakımından ise izin talebinin ilgili bakan veya Genelgenin uygulanmasından sorumlu bakan yardımcısı tarafından verileceği,

· Genelgenin uygulanması ile ilgili olarak tüm kamu kurum ve kuruluşları tarafından gereken tedbirlerin alınacağı, her kademedeki yöneticinin tasarruf ilkelerinin uygulanmasından sorumlu olacağı,

· Genelge hükümlerinin bakanlıklarda bakan veya bu konuda görevlendirilen bakan yardımcısı, kurumlarda üst yöneticiler, il özel idarelerinde ve illerde valiler, belediyelerde ise belediye başkanları tarafından hassasiyetle izleneceği ve denetleneceği, aksine hareket edenler hakkında ilgili mevzuat hükümlerine göre işlem yapılacağı, bu yöneticilerin Genelgenin uygulanmasından öncelikle sorumlu olacağı anlaşılmaktadır.

Sonuç olarak Kamu İhale Kurumu, itirazen şikayet başvurularını değerlendirirken 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesinde yer verilen düzenlemelere göre ihalenin devem ettirilip ettirilmeyeceğini ihaleyi yapan idareye sormakta, idarece verilen cevaba göre hüküm vermekte ve sorumluluğu tamamen ihaleyi yapan idareye yüklemektedir.

• Kamu İhale Kanunu