İhalelere Katılmak İçin Sosyal Güvenlik Primi Borcu Yoktur Belgesi Temininde Farklı Uygulamalar

Salih ÜÇÜNCÜ

Başuzman 

Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı’nın “İHALELERE KATILMAK İÇİN e-Borcu Yoktur Belgesi” modülünden ‘4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 10.maddesi hükmüne istinaden kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu’ bulunup bulunmadığına dair firmalarca yapılan sorgulamalarda birkaç çeşit doküman verilmektedir.

Bir çeşitte;

“Bu belge 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 10.maddesi hükmüne istinaden ihalelere katılmak amacıyla gerekli olan borcu yoktur belgesi yerine geçmez. Geçerli belgeyi işyerinizin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü/Sosyal Güvenlik Merkezine başvurarak temin etmeniz gerekmektedir.” ibaresi bulunmaktadır.

Bir diğer çeşit çıktıda buna ilaveten;

“Bu belge 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 10.maddesi hükmüne istinaden ihalelere katılmak amacıyla düzenlenmiş olup başka bir amaçla kullanılamaz.”

İbaresi bulunmaktadır. Belgenin altında da büyük harflerle, ‘BU BELGE İLE İHALEYE KATILINAMAZ.’ Yazılmaktadır.

Bir başka çeşitte de;

“Bu belge 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 10.maddesi hükmüne istinaden ihalelere katılmak amacıyla düzenlenmiş olup başka bir amaçla kullanılamaz.” 

İbaresi bulunmakta ve bu belge ile ihalelere girilebilmektedir.

Neden bu kadar belge çeşitliliği var?

Borcu Yoktur Belgesi, madem ilgili SGK birimlerinden bizzat alınacak, bu modül niye var? Veya alınan belge hiçbir işe yaramayacaksa, istekliler bu belge ile ihalelere katılamayacaksa bu modül bu başlıkla niye var, e-devlet niye var? Diye düşünebiliriz.

Ya da “ilgili idareler de aynı veri tabanındaki bilgilere göre borcu yoktur belgesini vereceklerine göre elektronik ortamda yapılacak sorgulama ile niye geçerli belge alınamıyor” diye de sorulabilir.

Aktivasyon 

Konuyu irdelediğimizde karşımıza Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 04.05.2006 tarih ve 26158 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, “Sosyal Sigortalar Kurumu Tarafından İşverenlere Borcu Yoktur Belgelerinin İnternet Ortamında Verilmesi (E-Borcu Yoktur Uygulaması) Hakkında Tebliğ” çıkmaktadır. (Sosyal Sigortalar Kurumu Tarafından İşverenlere Borcu Yoktur Belgelerinin İnternet Ortamında Verilmesi (E-Borcu Yoktur Uygulaması) Hakkında Tebliğ | Mevzuat Takip Sistemi). Tebliğ’de geçerli belgenin nasıl alınacağı detaylı bir şekilde yer almaktadır.

Söz konusu tebliğin  “II – Başvuru” başlıklı bölümünde;    

“e-borcu yoktur uygulamasından faydalanmak isteyen gerçek veya tüzel kişi işverenler, Kurum web sitesinde yayımlanmış olan  “e-Borcu Yoktur Taahhüt Belgesi” ve “e-Borcu Yoktur Başvuru Formlarını” eksiksiz ve gerçeğe uygun olarak doldurduktan sonra Kurumda tescilli işyerlerinin bulunduğu Sigorta İl/Sigorta Müdürlüklerinden herhangi birine vermek suretiyle başvuruda bulunacaklardır.

e-borcu yoktur başvurularının Kurum tarafından incelenmesi sonucunda, aktivasyon işlemi yapılan işverenler, işyerlerine ait e-bildirge kullanıcı kodu ve şifrelerini kullanarak internet üzerinden borcu yoktur belgelerini alabileceklerdir.” Hükümleri bulunmaktadır.

Buna göre gerekli aktivasyon işlemini yapan firmalar ‘e-borcu yoktur’ uygulaması üzerinden “4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 10. maddesi hükmüne istinaden ihalelere katılmak amacıyla düzenlenmiş olan e-borcu yoktur” belgesini alabilmektedir.

İhale yapan kamu idarelerinde sözleşme imzalanması aşamasında sözleşme imzalayacak kamu görevlilerinin söz konusu “borcu yoktur” belgesinin mahiyetine dikkat etmeleri önem arz etmektedir.

Zira üzerinde “Bu belge 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 10.maddesi hükmüne istinaden ihalelere katılmak amacıyla gerekli olan borcu yoktur belgesi yerine geçmez” veya “BU BELGE İLE İHALEYE KATILINAMAZ” ibareleri bulunan belgelerle sözleşme imzalanması durumlarıyla karşılaşılabilir. Gözden kaçırılması halinde ihalelerde kabul edilebilir limitin üzerinde sosyal güvenlik prim borcu olan isteklilerle imzalanmış olan sözleşmelerin feshedilmesini gerektirecek bir sonuç doğurabilir. Bu da idare ve/veya ilgili kamu görevlileri açısından yargı önünde tazminatla sonuçlanabilecek bir yaptırıma yol açabilir.

Yukarıda örneklerini verdiğimiz farklı belge çeşitlerinden hareketle ifade etmeliyiz ki; ihalelerin mevzuata uygun sonuçlandırılması ve sözleşme imzalanması aşamalarında yer alan kamu görevlilerinin, “İHALELERE KATILMAK İÇİN e-Borcu Yoktur Belgesi” modülünden alınıp isteklilerce sunulan belgelerin içeriğine dikkat etmeleri son derece önemlidir.

• Kamu İhale Kanunu