DEVLET MEMURLARININ GÖREVDE YÜKSELME YÖNETMELİĞİ İLE BELİRLENEN HİZMET GRUPLARI ARASINDAKİ GEÇİŞLERİ

Halil MEMİŞ

MİARGEM Başkanı

1. Genel Olarak

Liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak, belediyeler ve bağlı kuruluşları ile bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmelerde görev yapan Devlet memurlarının görevde yükselme ve unvan değişikliklerine ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla görevde yükselme sistemi uygulanmaktadır.

Bu amaca ulaşmak için uygulanacak usul ve esaslar ise Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik ile düzenlenmiştir.

Söz konusu Yönetmelik 2/7/2020 tarihli ve 31173 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Hangi kadrolara görevde yükselme suretiyle atama yapılacağı anılan Yönetmeliğin 5 inci maddesinde düzenlenmiştir.

Bunun yanında, genel kural görevde yükselme suretiyle atanma olmakla beraber bazı istisnai durumlarda da görevde yükselmeye tabi olmayan atamalar mevcuttur. Bu yazımızda, Yönetmelikle belirlenen hizmet grupları arasında görevde yükselmeye tabi olmadan yapılabilecek atamalar üzerinde durulacaktır.

2. Görevde Yükselmeye Tabi Kadrolar ve Hizmet Grupları

Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’in 5 inci maddesinde hizmet grupları belirlenmiş ve bu hizmet gruplarının içerisinde görevde yükselmeye ve unvan değişikliğine tabi kadrolar belirlenmiştir. Buna göre hizmet grupları itibariyle görevde yükselmeye ve unvan değişikliğine tabi kadrolar şunlardır:

2.1. Görevde yükselmeye tabi gruplar ve kadrolar:

a) Yönetim hizmetleri grubu:

1) Müdür, şube müdürü,

2) Koruma ve güvenlik görevlisi amiri, şef, koruma ve güvenlik şefi, bando şefi.

b) Hukuk hizmetleri grubu:

1) Hukuk müşaviri.

c) Bilgi işlem hizmetleri grubu:

1) Çözümleyici.

ç) Araştırma, planlama ve savunma hizmetleri grubu:

1) Uzman, sivil savunma uzmanı.

d) İdari hizmetler grubu:

1) Ayniyat saymanı, muhasebeci, kontrol memuru, eğitmen,

2) Bilgisayar işletmeni, veri hazırlama ve kontrol işletmeni, veznedar, anbar memuru, ayniyat memuru, belediye trafik memuru, bilet satış memuru, evlendirme memuru, gemi adamı, koruma ve güvenlik görevlisi, gişe memuru, memur, mutemet, sayaç memuru, tahsildar, şoför.

e) Yardımcı hizmetler grubu:

1) Aşçı, bahçıvan, bekçi,  dağıtıcı, gassal, hastabakıcı, hayvan bakıcısı, hayvan kesicisi, hizmetli, çocuk bakıcısı, gemici, bakıcı anne, temizlik hizmetlisi, kaloriferci, sağlık teknisyen yardımcısı, teknisyen yardımcısı, matbaacı.

2.2. Unvan değişikliğine tabi kadrolar:

Sanat tarihçisi, arkeolog, dekoratör, desinatör, ekonomist, ev ekonomisti, fizikçi, grafiker, heykeltıraş, hidrobiyolog, hidrolog, istatistikçi, jeofizikçi, jeolog, jeomorfolog, kaptan, kimyager, laborant, matematikçi, mimar, mühendis, paleontolog, pilot, ressam, restoratör, şehir plancısı, teknik ressam, tekniker, teknisyen, topograf, peyzaj mimarı, ölçü ve ayar memuru, antropolog, bakteriyolog, biolog, çocuk gelişimcisi, diş protez teknisyeni, diyetisyen, ebe, fizikoterapist, fizyoterapist, hemşire, odyolog, pedagog, psikolog, radyoterapist, sağlık fizikçisi, sağlık memuru, sağlık teknikeri, sağlık teknisyeni, sosyal çalışmacı, sosyal hizmet uzmanı, tıbbi teknolog, veteriner hekim, veteriner sağlık teknikeri, veteriner sağlık teknisyeni, sosyolog, programcı, kütüphaneci, mütercim, tercüman, avukat, imam, kameraman, çocuk eğitimcisi, çocuk eğiticisi, çocuk rehberi ve gözetimcisi, antrenör, fotoğrafçı, dalgıç, balık adam, bandocu.

Sayılan bu kadrolardan görevde yükselmeye tabi olanlar için görevde yükselme sınavına, unvan değişikliğine tabi olanlar için ise unvan değişikliği sınavına girerek başarılı olmak gerekmektedir.

Bu sınavlara gireceklerle ilgili genel ve özel şartlar ise Yönetmeliğin 6-9 uncu maddelerinde düzenlenmiştir.

3. Görevde Yükselmeye Tabi Olmayan Kadrolar

Yönetmeliğin görevde yükselmeye tabi olduğu belirlenen unvanlardan daha üst görevlere ait unvanlara görevde yükselme sınavına gerek olmadan atama yapılabilmektedir. Bu görevleri; belediye başkan yardımcısı, daire başkanı, genel sekreter yardımcısı, genel sekreter, bağlı kuruluş daire başkanı, genel müdür yardımcısı ve genel müdür görevleri olarak sıralamamız mümkündür.

4. Sınavsız Yapılabilecek Atamalar

4.1. Yönetmeliğin İstisnaları Kapsamında Yapılabilecek Atamalar

Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmelerde istihdam edilen personelin, müdür ve daha alt görevlere yapılacak görevde yükselme mahiyetindeki asaleten atamaları ile en az ortaöğretim düzeyinde mesleki veya teknik eğitim sonucu ihraz edilen unvanlara ilişkin unvan değişikliği mahiyetindeki asaleten atamaları hakkında uygulanır.

Ancak;

a) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 59 uncu maddesinde belirtilen istisnai memurluklar kapsamında belediyelerdeki Özel Kalem Müdürü kadrolarına yapılacak atamalar görevde yükselmeye tabi olmadan yapılabilir.

4.2. Görevde Yükselme Sınav Şartı Aranmadan Hizmet Grupları Arası Geçiş Suretiyle Yapılabilecek Atamalar

Yönetmeliğin 19 uncu maddesinde, hizmet grupları arasındaki geçişler için bazı kurallar belirlenmiştir. Buna göre;Yönetmeliğin 5 inci maddesinde belirtilen hizmet grupları arasındaki geçişler aşağıdaki esaslar çerçevesinde yapılır.

4.2.1. Aynı Hizmet Grubu İçerisindeki Atamalar

Aynı hizmet grubunun alt hizmet grubu içinde kalmak kaydıyla, ilgili personelin isteği ve atanılacak kadro için aranan öğrenim şartına ve sertifika gibi belgelere sahip olunması kaydıyla sınav yapılmaksızın genel hükümlere göre atama yapılabilir.

Örneğin, araştırma, planlama ve savunma hizmetleri grubunun alt hizmet grubu olan uzman, sivil savunma uzmanı arasındaki atamalar görevde yükselmeye tabi olmayacaktır.

4.2.2. Daha Önce Bulunulan Görevlere Atamalar

Görevde yükselme yönetmeliğine göre, gruplar arası görevde yükselme niteliğindeki geçişler ve alt gruptan üst gruplara geçişler görevde yükselme sınavına tabidir. Ancak, mahalli idarelerde ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarında daha önce hukuka uygun olarak bulunulan görevler ile bu görevlerle aynı düzey görevlere veya daha alt düzeydeki görevlere, görevde yükselme sınavına tabi tutulmadan genel hükümlere göre atama yapılabilir.

Örneğin, daha önce Müdür kadrosunda bulunmasına rağmen Şef kadrosuna veya Mühendis kadrosuna atanmış olan bir memur, idare istediği takdirde 657 sayılı Kanundaki genel hükümler çerçevesinde tekrar Müdür kadrosuna görevde yükselme sınavına tabi tutulmadan atanabilecektir.

4.2.3. Görevde Yükselmeye Tabi Olmayan Üst Kadrolardan Diğer Kadrolara Atama

4.2.3.1. Altı Ay Şartı Aranan Atamalar

Görevde yükselme esasları dışında bulunan ve yukarıda “Görevde Yükselmeye Tabi Olmayan Kadrolar” başlığı altında belirtilen görevlerde, yani görevde yükselme yönetmeliğine tabi olmayan  daha üst görevlerde en az altı ay süreyle çalışmış olanlar, alt görevlerde çalışma süresi şartı hariç olmak üzere, aranan diğer özel şartları taşımaları kaydıyla, 5 inci maddede yer alan yönetim hizmetleri grubu, araştırma, planlama ve savunma hizmetleri grubu ve hukuk hizmetleri grubunda gösterilen kadrolar ile unvan değişikliğine tabi kadrolara sınavsız, genel hükümlere göre atanabilirler. Bu kadrolar (unvanlar) şunlardır:

a) Müdür, şube müdürü,

b) Koruma ve güvenlik görevlisi amiri, şef, koruma ve güvenlik şefi, bando şefi.

c) Hukuk müşaviri.

d) Uzman, sivil savunma uzmanı.

e) Sanat tarihçisi, arkeolog, dekoratör, desinatör, ekonomist, ev ekonomisti, fizikçi, grafiker, heykeltıraş, hidrobiyolog, hidrolog, istatistikçi, jeofizikçi, jeolog, jeomorfolog, kaptan, kimyager, laborant, matematikçi, mimar, mühendis, paleontolog, pilot, ressam, restoratör, şehir plancısı, teknik ressam, tekniker, teknisyen, topograf, peyzaj mimarı, ölçü ve ayar memuru, antropolog, bakteriyolog, biolog, çocuk gelişimcisi, diş protez teknisyeni, diyetisyen, ebe, fizikoterapist, fizyoterapist, hemşire, odyolog, pedagog, psikolog, radyoterapist, sağlık fizikçisi, sağlık memuru, sağlık teknikeri, sağlık teknisyeni, sosyal çalışmacı, sosyal hizmet uzmanı, tıbbi teknolog, veteriner hekim, veteriner sağlık teknikeri, veteriner sağlık teknisyeni, sosyolog, programcı, kütüphaneci, mütercim, tercüman, avukat, imam, kameraman, çocuk eğitimcisi, çocuk eğiticisi, çocuk rehberi ve gözetimcisi, antrenör, fotoğrafçı, dalgıç, balık adam, bandocu.

4.2.3.2. Süre Şartı Atanmadan Yapılabilecek Atamalar

Görevde yükselme esasları dışında bulunan ve yukarıda “Görevde Yükselmeye Tabi Olmayan Kadrolar” başlığı altında belirtilen görevlere atanmış olanlar, herhangi bir süre şartına tabi olmadan bilgi işlem hizmetleri grubu, idari hizmetler grubu ve yardımcı hizmetler grubunda yer alan kadrolara görevde yükselme sınavına tabi olmadan, en az altı ay çalışmış olma şartı aranmadan sınavsız, genel hükümlere göre atanabilirler. Diğer bir ifade ile, görevde yükselme yönetmeliği kapsamında olmayan daha üst bir kadroya atanan memur, hiçbir süre kısıtlamasına tabi olmadan, örneğin o kadroda bir hafta dahi asaleten kalmış olması halinde dahi belirtilen hizmet grubundaki kadrolara atanabileceklerdir. Bu kadrolar (unvanlar) şunlardır:

a) Çözümleyici.

b) Ayniyat saymanı, muhasebeci, kontrol memuru, eğitmen,

c) Bilgisayar işletmeni, veri hazırlama ve kontrol işletmeni, veznedar, anbar memuru, ayniyat memuru, belediye trafik memuru, bilet satış memuru, evlendirme memuru, gemi adamı, koruma ve güvenlik görevlisi, gişe memuru, memur, mutemet, sayaç memuru, tahsildar, şoför.

d) Aşçı, bahçıvan, bekçi,  dağıtıcı, gassal, hastabakıcı, hayvan bakıcısı, hayvan kesicisi, hizmetli, çocuk bakıcısı, gemici, bakıcı anne, temizlik hizmetlisi, kaloriferci, sağlık teknisyen yardımcısı, teknisyen yardımcısı, matbaacı.

4.2.4. Hukuk Müşaviri Kadrolarına Atanma

Avukat kadrolarından hukuk müşaviri kadrolarına sınavsız, genel hükümlere göre atama yapılabilir.

4.2.5. Doktora Öğrenimini Bitirenlerin Sınavsız Atanabilecekleri Kadrolar

4.2.5.1. Görevde Yükselmeye Tabi Kadrolar

Görevde yükselme yönetmeliği kapsamında bulunan ve doktora öğrenimini bitiren personel, atanılacak görev için aranan toplam hizmet süresine sahip olmaları ve mevzuatla aranan öğrenim ve sertifika gibi belgelere sahip olma şartlarını taşımaları kaydıyla aşağıdaki kadrolara görevde yükselme sınavına tabi tutulmadan atanabilirler:

- Koruma ve güvenlik görevlisi amiri, şef, koruma ve güvenlik şefi, bando şefi.

- Hukuk müşaviri.

- Çözümleyici.

- Uzman, sivil savunma uzmanı.

- Ayniyat saymanı, muhasebeci, kontrol memuru, eğitmen,

- Bilgisayar işletmeni, veri hazırlama ve kontrol işletmeni, veznedar, anbar memuru, ayniyat memuru, belediye trafik memuru, bilet satış memuru, evlendirme memuru, gemi adamı, koruma ve güvenlik görevlisi, gişe memuru, memur, mutemet, sayaç memuru, tahsildar, şoför.

4.2.5.2. Unvan Değişikliğine Tabi Kadrolara Atamalar

Görevde yükselme yönetmeliği kapsamındaki personelden doktora öğrenimini bitirmiş olanlar, unvan değişikliği sınavına katılmaksızın öğrenimle ihraz ettikleri unvanlara ilişkin kadrolara sınavsız, genel hükümlere göre atanabilirler.

4.2.6. Unvan Değişikliğine Tabi Kadrolara Atamalar

Unvan değişikliğine tabi kadrolar arasındaki atamalar, ilgili kadro için düzenlenen unvan değişikliği sınavı sonucuna göre yapılır. Ancak;

4.2.6.1. Mühendis unvanlı kadrodan;

a) Koruma ve güvenlik görevlisi amiri, şef, koruma ve güvenlik şefi, bando şefi,

b) Çözümleyici kadroları ile daha alt düzeydeki diğer kadrolara; 

4.2.6.2. En az lisans düzeyinde öğrenim gerektiren diğer unvan değişikliğine tabi kadrolardan;

a) Ayniyat saymanı, muhasebeci, kontrol memuru, eğitmen,

b) Bilgisayar işletmeni, veri hazırlama ve kontrol işletmeni, veznedar, anbar memuru, ayniyat memuru, belediye trafik memuru, bilet satış memuru, evlendirme memuru, gemi adamı, koruma ve güvenlik görevlisi, gişe memuru, memur, mutemet, sayaç memuru, tahsildar, şoför kadrolarına;

4.2.6.3. Unvan değişikliğine tabi diğer kadrolardan ise bilgisayar işletmeni, veri hazırlama ve kontrol işletmeni, veznedar, anbar memuru, ayniyat memuru, belediye trafik memuru, bilet satış memuru, evlendirme memuru, gemi adamı, koruma ve güvenlik görevlisi, gişe memuru, memur, mutemet, sayaç memuru, tahsildar, şoför kadrolarına;

söz konusu kadrolar için aranan öğrenim ve sertifika gibi belgelere sahip olma şartlarını taşımak kaydıyla, sınavsız, genel hükümlere göre atama yapılabilir.

4.2.7. Koruma ve Güvenlik Şefi Kadrosundan Koruma ve Güvenlik Görevlisi Amiri Kadrosuna Atama

Koruma ve güvenlik şefi kadrosundan koruma ve güvenlik görevlisi amiri kadrosuna ilgili personelin isteği ve atanılacak kadro için aranan öğrenim şartına ve sertifika gibi belgelere sahip olunması ve koruma ve güvenlik şefi kadrosunda en az iki yıl çalışmış olmak kaydıyla sınav yapılmaksızın genel hükümlere göre atama yapılabilir.

5. Sonuç ve Değerlendirme

Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik esas itibariyle görevde yükselme niteliğindeki atamaları düzenlemektedir. Ancak bazı istisnai durumlarda, görevde yükselme sınavına tabi olmaksızın atamalar gerçekleştirilebilmektedir.

Bunlardan bazıları, kazanılmış hak çerçevesinde daha önce bulunulan görevlere tekrar atamalardır. Bir kısmı ise sahip olunan bazı hususiyetlerden kaynaklanmaktadır. Bir kısmı ise özellikle görevde yükselmeye tabi olmadan atanılan daha üst görevlerden daha alt görevlere yapılan atamalardır.

Burada yazının dışında tuttuğumuz başka bir husus ise zabıta personelinin görevde yükselme yönetmeliğindeki kadrolara sınavsız geçişleridir. Bu konu, ayrı bir inceleme konusu yapılacaktır.

• Devlet Memurları Kanunu