KADROYA GEÇEN SÖZLEŞMELİ PERSONELİN ÖZEL SEKTÖR VE BELEDİYE ŞİRKETLERİNDE GEÇEN SÜRELERİNİN İNTİBAKLARINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Halil MEMİŞ[1]

1. Giriş

Sözleşmeli Personelin memur kadrolarına geçirilmesi, 26 Ocak 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 19.01.2023 tarih ve 7433 sayılı “Devlet Memurları Kanunu ve Bazı Kanunlar ile 663 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile yürürlüğe girmiştir.

Sözleşmeli personelin memur kadrolarına atanmaları ile birlikte, bunların daha önceki çalışmışlıklarının memuriyet intibaklarında (derece ve kademelerinde) nasıl değerlendirileceği hususu gündeme gelmiştir. 

Esasında intibak, sadece geçmiş çalışmışlıkların değerlendirilmesinden ibaret değildir. Askerlik sürelerinin ve bitirilen üst öğrenimlerin intibakı da söz konusudur. Ancak, en özellikli ve tereddüt yaratan hususlardan biri, önceki çalışılmış sürelerin değerlendirilmesidir. Esas itibariyle, bitirilen bir üst öğrenimin intibakta değerlendirilmesi, sözleşmeli personel açısından bir noktada özellik arz edebilecektir. Bu da, birden çok öğrenim mezunu olup, en üst öğreniminden değil de daha düşük öğrenim diploması ile sözleşmeli olup, bu şekilde kadroya geçenlerin üst öğrenimlerinin nasıl değerlendirileceği hususudur. Bu konuyu daha sonra tekrar gündemimize alıp, paylaşmak niyetiyle şimdilik başlığımızda belirttiğimiz konuya dönmek istiyorum.

Sözleşmeli iken memur kadrolarına geçişi yapılanların daha önceki çalışmışlıkları değişik şekillerde olabilecektir.

- Sözleşmeli statüde çalışılan sürelerin intibakı.

- Belediye şirketlerinde çalışılan sürelerin intibakı.

- Özel şirketlerde çalışılan sürelerin intibakı.

2. Sözleşmeli Olarak Çalışılan Sürelerin İntibakı

7433 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na eklenen geçici 48 inci maddenin beşinci fıkrasına göre; memur kadrolarına atananların, 5393 sayılı Kanunun 49 uncu maddesi hükümlerine göre sözleşmeli personel olarak geçirdikleri hizmet süreleri öğrenim durumlarına göre yükselebilecekleri dereceleri aşmamak kaydıyla kazanılmış hak aylık derece ve kademelerinin tespitinde değerlendirilir. 

Devlet memurlarının öğrenim durumlarına göre memuriyete başlayacakları derece ve kademeler ile öğrenim durumlarına göre yükselebilecekleri azami derece ve kademeler, 657 sayılı Kanunun 36/A maddesinde tablo olarak düzenlenmiştir.[2]

Memur kadrosuna geçen sözleşmeli personelin, sözleşmeli personel olarak geçen süreleri her yıl bir kademe (her üç yıl bir derece) hesabıyla söz konusu tabloda gösterilen başlangıç derece ve kademelerine eklenerek kazanılmış hak aylıkları bulunacaktır. Bulunacak olan bu derece ve kademeler, hiçbir şekilde söz konusu tabloda belirtilen yükselinebilecek derece ve kademeyi aşamayacaktır.

Söz konusu tabloda öğrenim durumları itibariyle belirtilen derece ve kademelere, 657 sayılı Kanunun 36/A maddesi gereğince bazı okul mezunlarına ek derece ve kademeler eklenerek, başlangıç derece ve kademeleri hesaplanır. Bentteki başlangıç derece tablosunda yer alan derece ve kademelerden farklı olarak daha üst derece ve kademeden başlayabilecekler, aynı bentte maddeler halinde sayılmıştır.[3]

3. Özel Sektörde ve Belediye Şirketlerinde Çalışılan Sürelerin İntibakı

3.1. Genel Olarak

Sözleşmeli personel iken, memur kadrosuna geçişi yapılan personellerin daha öncesinde belediyelerin şirketlerinde işçi statüsü ile çalışmışlıklarının bulunması halinde, bunların nasıl değerlendirileceği tereddüt yaratan hususlardan bir tanesidir.

Memurların, memuriyete girmeden önce yurt içinde veya yurt dışında mesleklerini serbest olarak veya resmi veya özel müesseselerde ifa edenlerden hangilerinin, bu hizmet sürelerinin bir kısmının veya tamamının değerlendirilebileceğine ilişkin düzenleme, 657 sayılı Kanunun 36/C maddesinde yer almaktadır.

Bu hükümler şu şekildedir:

“1- Teknik hizmetler sınıfına girenlerden memurluğa girmeden önce yurt içinde veya yurt dışında mesleklerini serbest olarak veya resmi veya özel müesseselerde ifa edenlerle memuriyetten ayrıldıktan sonra bu işlerde çalışarak yeniden memuriyete girmek isteyenlerin teknik hizmetlerde geçen süresinden bu kanun ve bu kanunun 87 nci maddesinde sözü edilen kurumlarda geçen sürenin tamamı ve geri kalan sürenin 3/4 ü toplamı memuriyette geçmiş sayılarak bu süreler her yılı bir kademe ilerlemesi ve her üç yıl için bir derece yükselmesi verilmek suretiyle değerlendirilir.

2- Sağlık hizmetleri ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfına girenlerden memurluğa girmeden önce yurt içinde veya yurt dışında mesleklerini serbest olarak veya resmi veya özel kurumlarda yapanlarla, memurluktan ayrıldıktan sonra bu işlerde çalışarak yeniden memurluğa girmek isteyenlerin sağlık hizmetlerinde geçen süresinden, bu kanun ve bu kanunun 87 nci maddesinde sözü edilen kurumlarda geçen süreleri ile 196 ncı maddede belirtilen şekilde tespit edilecek mahrumiyet bölgelerinde en az 3 yıl çalışanların veya çalışacak olanların sürelerinin tamamı ve geri kalan sürelerinin 3/4 ü toplamı memurlukta geçmiş sayılarak bu sürelerin her yılı için bir kademe ilerlemesi ve her üç yılı için bir derece yükselmesi verilmek suretiyle değerlendirilir.”

Bu düzenlemelerde dikkat edilmesi gereken ikili bir ayırım vardır:

- Çalışılan sürelerin tamamının değerlendirilmesi.

- Çalışılan sürenin 3/4 ünün değerlendirilmesi.

Bu şekilde değerlendirilecek hizmet süresinden sadece özel sektörde geçen süre 12 yılı geçemeyecektir.

Bu sürelerin değerlendirilmesinde önemli iki husus vardır. Bunlar;

- Bahsi geçen resmi veya özel kuruluşlarda, mesleklerinin icra edilmiş olması.

- Kadroya geçen sözleşmelinin teknik hizmetler sınıfı ile sağlık hizmetleri sınıfından bir kadroya geçmiş olması.

3.2. Çalışılan Sürelerin Tamamının Değerlendirilmesi (Belediye Şirketlerindeki Sürelerin Değerlendirilmesi)

Yukarıda verilen fıkra hükümlerinde, “bu kanun ve bu kanunun 87 nci maddesinde sözü edilen kurumlarda” ifadesinin çözümlenmesi önemlidir. Bu konuda, değişik fikirlerin öne sürüldüğüne ve değerlendirmelerin yapıldığına şahit olmaktayız. Öncelikle, 657 sayılı Kanunun 87 nci maddesinde adı geçen kurumların hangileri olduğuna bakmalıyız.

Kanunun 87 nci maddesi şu şekildedir:

“……

a) Bu Kanuna tabi kurumlarda, 

b) Sermayesinin tamamı Devlet tarafından verilmek suretiyle kurulan iktisadi kurumlar ile sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait bankalarda,

c) Özel kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle kurulan banka ve kuruluşlarda,

ç) Yukarıdaki bentlerde yazılı idare, kuruluş ve bankalar tarafından sermayelerinin yarısından fazlasına katılmak suretiyle kurulan kuruluşlarla bunların aynı oranda katılmaları ile vücut bulan kurumlarda,

….”

Bu maddenin (a) bendindeki “Bu Kanuna tabi kurumlar” ifadesinin anlaşılması için Kanunun kapsam maddesindeki kurumları incelememiz gerekmektedir. Bunlar ise; Genel ve Katma Bütçeli Kurumlar, İl Özel İdareleri, Belediyeler, İl Özel İdareleri ve Belediyelerin kurdukları birlikler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, kanunlarla kurulan fonlarda, kefalet sandıklarında veya Beden Terbiyesi Bölge Müdürlüklerikarşımıza çıkar. Bu kurumları maddeye eklediğimizde şöyle bir sonuç ortaya çıkar:

“a) Bu Kanuna tabi kurumlar (Genel ve Katma Bütçeli Kurumlar, İl Özel İdareleri, Belediyeler, İl Özel İdareleri ve Belediyelerin kurdukları birlikler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, kanunlarla kurulan fonlarda, kefalet sandıklarında veya Beden Terbiyesi Bölge Müdürlükleri).

b) Sermayesinin tamamı Devlet tarafından verilmek suretiyle kurulan iktisadi kurumlar ile sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait bankalar.

c) Özel kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle kurulan banka ve kuruluşlar.

ç) Yukarıdaki bentlerde yazılı idare, kuruluş ve bankalar tarafından sermayelerinin yarısından fazlasına katılmak suretiyle kurulan kuruluşlarla bunların aynı oranda katılmaları ile vücut bulan kurumlar.”

Özellikle (ç) bendinde yer alan “yukarıda bentlerde yazılı idare, kuruluş ve bankalar tarafından sermayelerinin yarısından fazlasına katılmak suretiyle kurulan kuruluşlar” ifadesi, belediyelerin de yarısından fazlasına sermayedar olarak katıldıkları şirketleri ifade etmektedir.

Dolayısıyla, bu kavramın belediyelerin sermayesinin yarısından fazlasına ortak oldukları şirketleri de kapsadığına şüphe yoktur. Burada ayrıca ifade etmemiz ve hatırlatmamız gerekir ki, belediye şirketlerine geçen sürelerin personel şirketinde veya başka şirkette geçmesinin bir önemi yoktur. Bu konuda belirleyici olan, belediyenin bu şirketin sermayesinin yarısından fazlasına sahip olmasıdır.

Bu açıdan baktığımızda, sözleşmeli personel iken memuriyete geçenlerden belediyelerin yarısından fazlasına ortak oldukları şirketlerde (ve yukarıda sayılan kurum ve kuruluşlarda) mesleklerini icra etmek suretiyle işçi olarak çalışanların bu sürelerinin tamamının intibaklarında değerlendirilmesi gerekmektedir. Diğer bir ifade ile her yıla bir kademe ve her üç yıla bir derece verilmek suretiyle bulunacak derece ve kademe üzerinden intibaklar yapılacaktır.

3.3. Özel Şirketlerde Geçen Sürelerin Değerlendirilmesi (Çalışılan Sürenin 3/4 ünün Değerlendirilmesi)

Teknik hizmetler sınıfına girenler ile sağlık hizmetleri sınıfına girenlerin memurluğa atanmadan önce yurt içinde veya yurt dışında mesleklerini serbest olarak veya özel müesseselerde ifa edenlerin bu hizmet sürelerinin 3/4’ü; memuriyette geçmiş gibi sayılarak, bu süreler her yılı bir kademe ilerlemesi ve her üç yılı bir derece yükselmesi suretiyle değerlendirilir.

Her iki şekilde, yani gerek belediye şirketlerinde, gerekse özel şirketlerde geçen sürelerin intibakta değerlendirilebilmesi için ayrıca, bu kişilerin intibakını yaptırmak istediği unvanı kazandıktan sonra söz konusu yerlerde çalışmış olması gerekir. Şöyle ki; bir mühendisin, ancak mühendislik unvanının kazanılmasından sonra geçen hizmetleri memuriyette değerlendirilir. Mühendis unvanını kazanmadan önceki hizmetleri ise değerlendirilemez.[4]

Bu intibaklarda dikkat edilmesi gereken husus, intibakı yapılması istenen kişinin Teknik Hizmetler veya Sağlık Hizmetleri Sınıfından bir göreve atanmış olmasıdır. 

4. Avukatlık Hizmet Sınıfına Girenler

657 sayılı Kanunun 36/C-3 maddesine göre; avukatlık hizmetleri sınıfına girenlerin memuriyete girmeden önce veya memurluktan ayrılarak avukatlıkla geçirdikleri sürelerin 3/4 ü memuriyette geçmiş sayılarak, bu sürelerin her yılı bir kademe ilerlemesine ve her üç yılı bir derece yükselmesine esas olacak şekilde değerlendirilir.

Dolayısıyla, özelde veya belediye şirketinde geçip geçmediğine bakılmaksızın, sözleşmeli avukat iken memuriyete geçenlerin sadece avukatlıkta geçen sürelerinin 3/4 ü kazanılmış hak aylık derecelerinde (intibaklarında) değerlendirilecektir.

• Devlet Memurları Kanunu