KAMU ÖDEMELERİNDE VERGİ VE SGK PRİM BORCU YOKTUR UYGULAMASI
Halil MEMİŞ
MİARGEM Başkanı
1. Giriş
İdarelerimizin faaliyetlerini yürütürken mümkün olduğunca hızlı, vatandaşın etkin ve en kısa yoldan hizmet almasını sağlayan çözümleri üreterek ve yalın bir şekilde gereksiz işlem adımlarını ortadan kaldırarak hareket etmeleri gerekmektedir.
Bu husus, vatandaş memnuniyetini sağlamanın da bir vesilesi olacaktır.
Ancak, uygulamada süreçler yönetilirken birçok gereksiz işlem adımına yer verildiği, bu durumunda işleri sonuçlandırmayı geciktirdiği, zaman ve enerji kaybına neden olduğu gözlemlenmektedir.
Bunlardan bir tanesi de, çok nadir karşılaşılan bir durum olmakla birlikte idarelerce yapılan hakkediş/fatura ödemelerinde istenilen “borcu yoktur” yazılarında karşımıza çıkmaktadır.
Gerek vergi borcu ve gerekse SGK Prim Borcu yoktur yazılarının hiçbir istisnaya yer verilmeden işverenlerden, yüklenicilerden istendiği görülmektedir. Bu nedenle, bu borcu yoktur yazılarının istenip istenemeyeceği ve hangi hallerde istenmesi gerektiği hususlarına kısaca değinilecektir.
2. Vergi Borcu Yoktur Yazısı
03.03.2020 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan Seri: A Sıra No: 12 Tahsilat Genel Tebliği ile 30/6/2007 tarihli ve 26568 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seri: A Sıra No: 1 Tahsilat Genel Tebliğinde yer alan ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 22/A maddesinin vermiş olduğu yetki çerçevesinde Hazine ve Maliye Bakanı tarafından, vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belge arama zorunluluğu getirilen kurum ve kuruluşlarca yapılacak ödemelerde alt sınır olarak belirlenen 2.000,- liralık ödeme tutarı ile ödeme/işlemler sırasında vadesi geçmiş borç olarak dikkate alınacak alacak türlerinin toplam tutarı için alt sınır olarak belirlenen 2.000,- liralık borç tutarı 5.000,-lira olarak değiştirilmiştir.
Kısaca 5.000.-TL nin altındaki fatura ödemelerinde “Vergi Borcu Yazısı” aranmayacaktır.
Sözkonusu Tebliğ:
Resmi Gazete No: 31057
Resmi Gazete Tarihi: 03/03/2020
MADDE 1 – 30/6/2007 tarihli ve 26568 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tahsilat Genel Tebliği Seri: A Sıra No: 1’in Birinci Kısım, İkinci Bölümünün “V. Amme Alacağı Ödenmeden Yapılmayacak İşlemler ile İşlem Yapanların Sorumlulukları” başlıklı bölümünün 2 ve 4 numaralı alt bölümlerinde yer alan “2.000,-” ibareleri “5.000,-” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 2 – Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3 – Bu Tebliğ hükümlerini Hazine ve Maliye Bakanı yürütür.
3. SGK Prim Borcu Sorgulaması
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü 02.03.2020 tarihli 13986510-206.07-E.3675504 sayılı “Borç Sorgusu” konulu 2020/5 nolu genelgesinde Kurumların hakkediş ödemelerini yaparken işverenlerin SGK Prim Borçlarının olup olmadığını bizzat sorgulayabilecekleri belirtilmiş, genelgenin “IV- HAK EDİŞ ÖDEMELERİ SIRASINDA İŞVERENLERİN MUACCEL BORÇLARININ İDARELERCE ELEKTRONİK ORTAMDA SORGULANMASI” başlıklı bölümünde ise, "Sosyal Güvenlik Kurumu Prim ve İdari Para Cezası Borçlarının Hakedişlerden Mahsubu, Ödenmesi ve İlişiksizlik Belgesinin Aranması Hakkında Yönetmelik"in 6 ncı maddesi üçüncü fıkrasına göre İdare, yaptığı ihaleler sonucunda işverene ödeyeceği her hakediş ödemesinden önce işverenin ve alt işverenlerinin Kuruma idari para cezası, prim ve prime ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer ferilerinden oluşan borçlarının bulunup bulunmadığı hususunda sorgulama yapabilmek için Kuruma yetki başvurusunda bulunabilir.” denmiştir.
Bu çerçevede, idarelerin hakkediş ve/veya fatura ödemesi yaparken işverenlerden SGK Prim Borcu olmadığına ilişkin belge istememeleri, ödemeler esnasında bizzat kendilerinin bunu sorgulamaları gerekmektedir.
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü’nün 10.12.2013 tarihli genelgesine göre ise; doğrudan temin usulü ile yapılan mal veya hizmet alımları ile yapım işleriyle ilgili olarak ihale makamlarının söz konusu işi üstlenenleri Kurumumuza bildirme yükümlülüğü, yüklenicinin hak ediş ödemesine esas muaccel borcunun bulunup bulunmadığı hususunu sorgulama yükümlülüğü ve teminat iadesi sırasında Kurumumuzdan alınmış ilişiksizlik belgesini isteme yükümlülüğü bulunmamaktadır.