Belediye Mevzuatının Adresi!
Belediye Mevzuatının Adresi!
MAHALLİ İDARELER SINAV REHBERİ
Hazırlayan
Halil MEMİŞ
REHBERİN İÇİNDEKİLER
I- MEMUR ALIMLARINDAKİ GENEL DURUM
II- MAHALLİ İDARELERDE MEMUR ALIMLARININ TARİHİ GELİŞİMİ
III- KONU İLE İLGİLİ YARGISAL SÜREÇ
IV- SÖZ KONUSU KARARLARIN DOĞURDUĞU SONUÇ
V- AÇIKTAN ATAMA SURETİYLE MEMUR ALIMINDA YENİ SÜREÇ
A) Genel Olarak
B- Mahalli İdarelere İlk Defa Atanacaklar İçin Sınav
C) İlk Defa Atanılabilecek Kadrolar
1- Genel Olarak
2- İlk Defa Atanma Suretiyle Memur Alınabilecek Kadrolar ve Dereceleri İle Bu Kadrolara En Az Hangi Öğrenim Düzeyinden Mezunların Alınabileceği
3- Sınava Gireceklerin Öğrenim Durumlarına Göre Memuriyete Başlayabilecekleri Dereceler
4- Hizmet Sınıflarına İlişkin Diğer Bilgiler
5- Mezuniyetlerine Göre Üst Derecelerden Başlatılacaklar
VI- SINAVA İLİŞKİN ESASLAR
A) Atama izni
B) Sınav Duyurusu
VII- SINAV DUYURULARININ YAPILMASI
VII- SINAVA KABUL İÇİN ÖN ŞART
VIII- DEVLET MEMURLUĞU SINAVI İÇİN GENEL VE ÖZEL ŞARTLARI
A) Genel Olarak:
B) Genel Şartlar:
C) Özel Şartlar:
1- Genel Olarak
2- Bazı Kadro Unvanları İçin Aranacak Özel Şartlar:
3- Diğer Hususlar
IX- BAŞVURU
X- BAŞVURULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
XI- SINAV KURULU OLUŞUMU VE GÖREVLERİ
A) Sınav Kurulunun Oluşumu
B) Üyelerin Sınav Kurulunda Yer Alamayacağı Haller
C) Sınav Kurulunun Görevi, Toplanma ve Karar Yeter Sayısı
XII- SINAV KONULARI
XIII- SINAVIN YAPILMASI, DEĞERLENDİRİLMESİ VE SONUÇLARIN İLANI
A) Sınavın Yapılması
B) Sınav Sonuçlarının Değerlendirilmesi
C) Başarı Puanı ve İlanı
D) Sınav Sonuçlarına İtiraz
XIV- ATAMA İŞLEMLERİ
A) Genel Olarak
B) Belgelerin Sunulması
C) Gerçeğe Aykırı Beyanda Bulunanlar
D) Atamanın Bildirilmesi
E) Sınav Belgelerinin Saklanması
XV- BELEDİYE ZABITA MEMURLUĞU SINAVLARI
A) Genel Olarak
B) Sınav ve Atamaya İlişkin Esaslar
1- Atama İzni Ve Sınav Duyurusu
2- Sınava Kabul İçin Ön Şartlar
3- Başvuru
4- Başvuruların Değerlendirilmesi
5- Sınav Kurulu Ve Görevleri
6- Ortak Hususlar
XVI- BELEDİYE İTFAİYE ERLİĞİ SINAVLARI
A) Genel Olarak
B) Sınav ve Atamaya İlişkin Esaslar
1- Atama İzni ve Sınav Duyurusu
2- Sınava Kabul İçin Ön Şartlar
3- Başvuru
4- Başvuruların Değerlendirilmesi
5- Sınav Kurulu Ve Görevleri
6- Sınav sonuçlarının değerlendirilmesi ve ilanı
7- Ortak Hususlar
XV- EKLER
Ek 1: Başvuru Formu
Ek 2: Sınav Giriş Belgesi
Ek 3:Sözlü Sınav Değerlendirme Formu
Ek 4: Sınav İlanı Örneği
I- MEMUR ALIMLARINDAKİ GENEL DURUM
1982 T.C. Anayasası’nın 70 inci maddesine göre; her Türk, kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir. Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayırım gözetilemez.
Memurluğa alınma, esas itibariyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 46 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir.
06.12.1985 tarihli ve 85/10260 sayılı Bakanlar Kurul Kararı ile yürürlüğe konulmuş bulunan İlk Defa Devlet Kamu Hizmeti ve Görevlerine Devlet Memuru Olarak Atanacaklar İçin Mecburi Yeterlik ve Yarışma Sınavları Genel Yönetmeliği'ne 02.02.1999 tarihli ve 99/12377 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile eklenen ve 11.10.1999 tarihli ve 99/13781 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile değiştirilen Ek 1. madde ile, Yönetmelik kapsamında bulunan kamu kurum ve kuruluşlarında Devlet memuru olarak çalışmak isteyenlerin yazılı sınavlarının, yılda iki defadan fazla olmamak üzere ülke çapında merkezi olarak Devlet Personel Başkanlığınca Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığına (ÖSYM) yaptırılacağı, kamu kurum ve kuruluşlarının merkezi sınav sonucuna göre atama yapacakları kadroların sayısını, unvanını, sınıf ve derecesini ve atanacaklarda aranacak şartları Devlet Personel Başkanlığına bildirecekleri, Devlet Personel Başkanlığınca atama yapılacak boş kadrolar ve atanacaklarda aranacak şartların duyurulacağı, duyurulan kadrolar için aranan şartları taşıyanların bu kadrolara atanmak için Devlet Personel Başkanlığına başvuracakları, Devlet Personel Başkanlığının Merkezi Sınav başarı sırasına göre atanma hakkını elde edenleri tespit ederek ilgili kuruma ve adaya bildireceği hükme bağlanmıştır.
99/12377 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Genel Sınav Yönetmeliğine eklenen maddenin yürürlüğe girmesinden önce; tüm kamu kurum ve kuruluşları Devlet memurluğu sınavlarını kendileri oluşturdukları sınav komisyonları marifeti ile yapmaktaydılar. İlk defa 1999 yılında getirilen merkezi sınav sistemi ile, Devlet memuru olacaklar için sınavların ÖSYM tarafından merkezi olarak yapılması öngörülmüş, uygulamalı ve sözlü sınavların ise kurumlarınca yapılması hüküm altına alınmıştı. 11.10.1999 tarihli ve 99/13781 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Ek 1 inci maddede yapılan değişiklikten sonra, kamu kurum ve kuruluşlarının sözlü ve uygulamalı sınavlar yapma yetkileri de kaldırılmıştır. Merkezi sınavı kazananların Devlet Personel Başkanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde ihtiyacı olan kurumlara yerleştirilmesi öngörülmüştür.
Bunun yanında; Bakanlar Kurulunun 17.01.2001 tarih ve 2001/2031 sayılı Kararı ile kabul edilen “Özel Yarışma Sınavına Tabi Tutulmak Suretiyle Girilen Meslekler İçin Yapılacak Eleme Sınavı Hakkında Yönetmelik”; 13.03.2001 tarih ve 24341 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konmuştur.
Anılan Yönetmelik, kamu kurum ve kuruluşlarının, özel yarışma sınavına tabi tutulmak suretiyle girilen mesleklere dair yardımcı, stajyer, meslek memuru, maiyet memuru kadroları için yapılacak eleme sınavı ile ilgili genel ilkeleri tespit etmek amacıyla hazırlanarak yürürlüğe konmuş bir Yönetmeliktir.
03.05.2002 tarih ve 24744 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulan ve Bakanlar Kurulunun 18.03.2002 tarih ve 2002/3975 sayılı Kararı ile kabul edilen Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmelik, 29 uncu maddesindeki “6/12/1985 tarihli ve 85/10260 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İlk Defa Devlet Kamu Hizmeti ve Görevlerine Devlet Memuru Olarak Atanacaklar İçin Mecburi Yeterlilik ve Yarışma Sınavları Genel Yönetmeliği ile 17/1/2001 tarihli ve 2001/2031 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Özel Yarışma Sınavına Tabi Tutulmak Suretiyle Girilen Meslekler İçin Yapılacak Eleme Sınavı Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.” hüküm ile yukarıda bahsi geçen her iki Yönetmeliği de yürürlükten kaldırmış ve her iki Yönetmeliğin kapsamında bulunan kadro ve unvanlar için hangi usul ve esaslar dahilinde sınav yapılacağını ve sınavı kazananların memuriyet kadrolarına nasıl yerleştirileceğini hükme bağlamıştır.
657 sayılı Kanunun 50 nci maddesi gereğince; Devlet kamu hizmet ve görevlerine Devlet memuru olarak atanacakların açılacak sınavlara girmeleri ve bu sınavları kazanmaları şarttır. Zira; Danıştay 5. Dairesi, 13.11.1979 gün ve E.1978/647, K.1979/3643 sayılı kararı ile, memuriyete sınavsız atanmış olan kimsenin bu atama işleminin daha sonra iptal edilmesinin, 657 sayılı Kanunun 46 ve 47 nci maddeleri ile idarenin yasaya aykırı işlemini her zaman geri alabileceği ilkesine aykırı görmemiş ve atamanın iptalinde mevzuata aykırılık olmadığına karar vermiştir.
657 sayılı Kanunun 46 ncı maddesine göre; bakanlıklar ile diğer kamu kurum ve kuruluşları (Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı hariç), personel atamasına lüzum gördükleri boş kadroların sayılarını, sınıf ve derecelerini belirterek Devlet Personel Başkanlığına bildirirler.
Kanunun 47 nci maddesine göre; Devlet Personel Başkanlığı atama yapılacak boş kadroların sınıf ve derecelerini, kadroların bulundukları kurum ve yerlerini, kadrolara alınacak personel sayılarını, alınacak personelin genel ve özel şartlarını, en son başvurma tarihini, başvurulacak mercileri, sınav yerlerini ve zamanlarını ve gerek görülen diğer bilgileri başvurma süresinin bitiminden en az 15 gün önce Resmi Gazete, radyo, televizyon ve ülke çapında tirajı yüksek gazetelerden asgari biri ve uygun görülecek diğer araçlar ile duyurur.
II- MAHALLİ İDARELERDE MEMUR ALIMLARININ TARİHİ GELİŞİMİ
Yukarıda genel olarak izah edilen memur alımlarına ilişkin tarihi süreçte, 1999 yılında yapılan değişikliklerden önce, mahalli idareler de kadroları bulunmak kaydıyla 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve Genel Sınav Yönetmeliğindeki esaslar çerçevesinde, sınav açıp memur alımı yapabilmekteydiler.
1999 yılında getirilen merkezi yerleştirme sisteminden sonra; Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmelik’te yapılan değişiklikle (17.01.2007 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan) il özel idareleri ve belediyeler, bunlara bağlı kuruluşlar ile kurdukları birlikler ve döner sermayeli kuruluşlara yapılacak memur alımlarında; merkezi yerleştirme sisteminden vazgeçilerek, kendilerinin yapacakları sınavlarla memur alma imkanı tanınmıştır.
Yapılan bu düzenleme ile Belediyeler, İl Özel İdareleri, bunlara bağlı kuruluşlar ve bunların kurmuş oldukları birliklere ait boş kadrolara; artık merkezden gönderme yapmak yerine, KPSS’ye girenler arasından yapılacak olan, kurumların takdirine göre yazılı veya sözlü sınavlar sonucunda kazanan adaylar arasından atamalar gerçekleştirilmesi sağlanmıştır.
Söz konusu değişiklik yapılıncaya kadar (1999 yılından 2007 yılına kadar) olan uygulamada, mahalli idareler, memur kadrolarını İçişleri Bakanlığı aracılığı ile DPB’ye bildirmekte, boş memur kadroları ÖSYM'nin merkezi yerleştirme kılavuzunda yer almaktaydı. Adaylar puan ve tercihlerine göre yerleşmekte ve yerleşme sonrasında, gönderilenler şartları kontrol edildikten sonra herhangi bir yazılı veya sözlü sınava tabi tutulmadan atanmaktaydılar.
Ancak 17.01.2007 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan yönetmelik değişikliğine göre mahalli idarelerin kadroları artık ÖSYM'nin KPSS tercih kılavuzunda yer almayacak, bunun yerine mahalli idareler, memur kadrolarına yapacakları atama için "Türkiye genelinde yayın yapan gazetelerin en az birine ve bir mahalli gazeteye" ilan vererek sınavları gerçekleştirecekleri esası benimsenmiştir.
İlan sonucunda, KPSS ye girenlerden yapılan başvurulara göre, yazılı veya sözlü sınav uygulanarak alım yapılacaktı. Mahalli idareler ilanı verdikten sonra en yüksek KPSS puanına sahip, boş kadro sayısının beş katı kadar adayı yazılı veya sözlü sınava almak suretiyle memur alımı imkanı getirilmiştir.
Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Yönetmelik’te 17 Ocak 2007 tarihinde yapılan değişiklikten sonra; Mahalli İdarelere İlk Defa Atanacaklara Dair Sınav Yönetmeliği hazırlanmış ve 11 Nisan 2007 tarih ve 26490 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.
Yayınlanan bu Yönetmelik; il özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşlar ile mahalli idare birlikleri ve döner sermayeli kuruluşlarda boş bulunan memur kadrolarına ilk defa atanacaklar için yapılacak sınavların usul ve esaslarını kapsamaktadır.
Yapılan bu düzenlemelerden sonra; mahalli idareler boş kadrolarına sınav açmak suretiyle (KPSS'yi kazananlar arasından) memur alımlarına başlamışlardır.
Daha sonra; Mahalli İdarelere İlk Defa Atanacaklara Dair Sınav Yönetmeliği’nin de dayanağını oluşturan Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Yönetmelik’in 27/A, 27/B, 27/C ve 27/D maddelerinin yürütülmesinin durdurulmasına Danıştay 12. Dairesinin 2007/412 Esas Nolu Kararı ile karar verilmiştir.
Yürütmenin durdurulmasından sonra ortaya çıkan duruma, İçişleri Bakanlığı 07.06.2007 tarih ve 14515 sayılı (GENELGE 2007/58) genelgesi ile müdahale etmiştir.
Tüm Valiliklere bildirilen Genelgede;
“Başbakanlıktan alınan 06.06.2007 tarih ve 3582 sayılı yazıda, 17.01.2007 tarihli ve 26406 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” in 1. ve 2. maddeleri ile 3. maddesi ile teselsül ettirilen 27/A, 27/B, 27/C ve 27/D maddelerinin Danıştay 12 inci Dairesinin 2007/412 Esas Kararıyla yürürlüğünün durdurulduğu bildirilmiştir.
Bu karar nedeniyle adı geçen Yönetmeliğe istinaden 11.04.2007 tarih ve 26490 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Mahalli İdarelere İlk Defa Atanacaklara Ait Sınav Yönetmeliği uygulanamaz hale gelmiştir.
Dolayısıyla 06.06.2007 tarihi itibariyle yukarıdaki mevzuata istinaden yapılacak olan sınav ilanlarının yapılmaması, ilan edilmiş ancak yapılmamış olan sınavların uygulanmaması ve bu tarihten sonra Bakanlığımıza sınav ilanı gönderilmemesi gerekmektedir.
Konunun iliniz dahilindeki mahalli idarelere duyurulması için bilgi ve gereğini önemle rica ederim.”
Söz konusu Yönetmelik ise 10.01.2012 tarih ve 28169 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Mahalli İdarelere İlk Defa Atanacaklara Dair Sınav Yönetmeliğinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Yönetmelik ile yürürlükten kaldırılmıştır.
III- KONU İLE İLGİLİ YARGISAL SÜREÇ
Yukarıda da belirtildiği üzere; 2007 yılında yapılan düzenlemeyle, il özel idarelerine ve belediyelere memur alımı, ÖSYM tarafından yürütülen merkezi memur yerleştirmesi dışına çıkarılmıştır.
Ancak daha sonra, açılan bir dava sonucunda; Mahalli İdarelere İlk Defa Atanacaklara Dair Sınav Yönetmeliği’nin de dayanağını oluşturan Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Yönetmelik’in 27/A, 27/B, 27/C ve 27/D maddelerinin yürütülmesinin durdurulmasına, yani mahalli idarelerin merkezi memur yerleştirmesi dışında personel almasının, hukuka uygun olmadığı değerlendirilerek Danıştay 12. Dairesinin 2007/412 Esas Nolu Kararı ile karar verilmiştir.
Söz konusu dava ile; 24.03.2010 tarihinde karara bağlanmıştır. Danıştay Onikinci Dairesi'nin 24/03/2010 günlü, E:2007/412, K:2010/1680 sayılı kararında; dava konusu yönetmelik değişikliğinin 1., 2. ve 3 üncü maddeleri ile, il özel idareleri ve belediyelerin, bunlara bağlı kuruluşlarla kurdukları birliklerin ve döner sermayeli kuruluşların (B) grubu memur kadrolarına atanacaklar için ÖSYM tarafından yapılan merkezi sınav olan Kamu Personel Seçme Sınavı dışında yazılı veya sözlü olarak gerçekleştirilebilecek ikinci bir sınavın yapılmasının öngörüldüğü; oysa Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmelik'de; Kamu Personel Seçme Sınavının, (B) grubu kadrolar için, atanmaya esas olacak yerleştirmeyi yapmak amacıyla kullanılacak olan puanları sağlayan merkezi sınavı ifade ettiğinin belirtildiği, dolayısıyla, (B) grubu kadrolara memur atamalarında adayların eşit koşullarda yarışmasını sağlayan objektif bir yöntem olan merkezi sınav yapılmasının yeterli görüldüğü anlaşıldığından, il özel idareleri ve belediyeler, bunlara bağlı kuruluşlarla kurdukları birlikler ve döner sermayeli kuruluşların (B) grubu kadrolarına memur atamalarında, adayların eşit koşullarda yarışmalarını sağlayan nesnel bir yöntem olan merkezi sınavdan sonra her türlü öznel değerlendirmeye açık bulunan ikinci bir sınavın yapılması, merkezi sınavın nesnel sonuçlarını kısmen dahi olsa etkisiz kılacağı gibi, bu sınavın sözlü yapılması halinde de sınavın yargısal denetimi yetki ve şekil unsurlarıyla sınırlandırılmış olacağından, sözü edilen (B) grubu kadrolara atamada diğer (B) grubu kadrolardan farklı olarak ikinci bir sınav yapılmasının subjektif değerlendirmelerin oluşabilmesine yol açıcı etkileri bulunduğu, eşitlik ilkesine ve hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle dava konusu Yönetmeliğin 1.,2. ve 3 üncü maddelerinin iptaline karar verilmiştir.
Verilen bu karara karşı Başbakanlığın itirazı üzerine; Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu (İDDK) aşağıdaki kararı almıştır:
Danıştay İDDK'nın 06.02.2014 tarih ve Esas : 2010/2803, Karar : 2014/271 kararı şu şekildedir:
"Hüküm veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca dosya incelendi, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Dava; 17/01/2007 tarihli ve 26406 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1.,2. ve 3 üncü maddelerinin iptali istemiyle açılmıştır.
Danıştay Onikinci Dairesi'nin 24/03/2010 günlü, E:2007/412, K:2010/1680 sayılı kararıyla; dava konusu yönetmelik değişikliğinin 1., 2. ve 3 üncü maddeleri ile, il özel idareleri ve belediyelerin, bunlara bağlı kuruluşlarla kurdukları birliklerin ve döner sermayeli kuruluşların (B) grubu memur kadrolarına atanacaklar için ÖSYM tarafından yapılan merkezi sınav olan Kamu Personel Seçme Sınavı dışında yazılı veya sözlü olarak gerçekleştirilebilecek ikinci bir sınavın yapılmasının öngörüldüğü; oysa Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmelik'de; Kamu Personel Seçme Sınavının, (B) grubu kadrolar için, atanmaya esas olacak yerleştirmeyi yapmak amacıyla kullanılacak olan puanları sağlayan merkezi sınavı ifade ettiğinin belirtildiği, dolayısıyla, (B) grubu kadrolara memur atamalarında adayların eşit koşullarda yarışmasını sağlayan objektif bir yöntem olan merkezi sınav yapılmasının yeterli görüldüğü anlaşıldığından, il özel idareleri ve belediyeler, bunlara bağlı kuruluşlarla kurdukları birlikler ve döner sermayeli kuruluşların (B) grubu kadrolarına memur atamalarında, adayların eşit koşullarda yarışmalarını sağlayan nesnel bir yöntem olan merkezi sınavdan sonra her türlü öznel değerlendirmeye açık bulunan ikinci bir sınavın yapılması, merkezi sınavın nesnel sonuçlarını kısmen dahi olsa etkisiz kılacağı gibi, bu sınavın sözlü yapılması halinde de sınavın yargısal denetimi yetki ve şekil unsurlarıyla sınırlandırılmış olacağından, sözü edilen (B) grubu kadrolara atamada diğer (B) grubu kadrolardan farklı olarak ikinci bir sınav yapılmasının subjektif değerlendirmelerin oluşabilmesine yol açıcı etkileri bulunduğu, eşitlik ilkesine ve hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle dava konusu Yönetmeliğin 1.,2. ve 3 üncü maddelerinin iptaline KARAR VERİLMİŞTİR.
Davalı idare, dava konusu yönetmelik değişikliğine ilişkin hükümlerin hukuka uygun olduğunu ileri sürerek temyiz isteminde bulunmakta ve kararın BOZULMASINI İSTEMEKTEDİR.
4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu'nun 3 üncü maddesinde, sendika; kamu görevlilerinin ortak ekonomik, sosyal ve mesleki hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar, konfederasyon ise; değişik hizmet kollarında bu Kanuna tabi olarak kurulmuş en az beş sendikanın bir araya gelerek oluşturdukları tüzel kişiliği olan üst kuruluşlar olarak tanımlanmış; Kanun'un 19 uncu maddesinde de, üyelerin idareyle ilgili doğacak ihtilaflarında, ortak hak ve menfaatlerinin izlenmesinde veya hukuki yardım gerekliliğinin ortaya çıkması durumunda üyelerini her düzeyde ve derecedeki yönetim ve yargı organları önünde temsil etmek veya ettirmek, dava açmak ve bu nedenle açılan davalarda taraf olmak sendika ve konfederasyonların görevleri ARASINDA SAYILMIŞTIR.
Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu'nun 03.03.2006 günlü, E:2005/1, K:2006/1 sayılı kararında da belirtildiği gibi, 4688 s. Kanun'un 19 uncu maddesi, sendika ve üst kuruluşlara, bizzat taraf oldukları hukuki ilişkiler dolayısıyla davacı ve davalı oluş sıfatlarıyla ortak çıkarların korunması için tanınan davacı olabilme sıfatından başka, hukuki yardım gerekliliğinin ortaya çıkması durumunda üyelerini veya onların mirasçılarını her derecedeki yargı organları önünde temsil etme ve dava açma HAKKI TANIMAKTADIR. Yasa koyucu, anılan düzenleme ile, sendika ve üst kuruluşları, diğer tüzel kişiliklere genel hükümler uyarınca tanınan taraf olma ve dava açma ehliyetinin dışında, üyelerini ve onların mirasçılarını temsil etme ve ettirme yetkisiyle DONATMAKTADIR. Buna göre, söz konusu maddenin sendikalara ve üst kuruluşlarına tanıdığı yetkinin ehliyet değil temsil bağlamında DEĞERLENDİRİLMESİ GEREKMEKTEDİR. Başka bir anlatımla yasa koyucu, getirdiği bu düzenleme ile, idare tarafından sendika üyesi kamu görevlisi hakkında tesis edilen bireysel (subjektif) işlemler nedeniyle bu ilişkinin tarafı olmayan sendika ve üst kuruluşa, üyesinin isteğine bağlı olarak uyuşmazlığın çözümünde taraf olarak kendisini temsil etme yetki ve SORUMLULUĞU VERMEKTEDİR.
Bu bağlamda, kamu görevlileri sendika ve üst kuruluşlarının, sendika üyesi olan kamu görevlisinin isteği üzerine, statüsü ve statüsünden kaynaklanan hak, yükümlülük, görev ve sorumluluklarıyla atama, nakil, disiplin ve personel hukukuna ilişkin diğer düzenlemelere dayalı olarak, üyeleri hakkında tesis edilen bireysel (subjektif) işlemlere karşı, üyelerini temsilen avukatları aracılığıyla dava açabilecekleri ve bu nedenle açılan davalarda taraf olabilecekleri SONUCUNA ULAŞILMAKTADIR.
Türkiye Kamu Çalışanları Sendikaları Konfederasyonu tarafından dava konusu edilen, 17/01/2007 tarihli ve 26406 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1.,2. ve 3 üncü maddeleriyle ilgili olarak, hakları veya menfaatleri ihlal edilmiş kişiler ile bu kişilerin üyesi olduğu sendika tarafından dava AÇILABİLECEĞİ KUŞKUSUZDUR. Ancak, en az beş sendikanın bir araya gelerek oluşturduğu bir Konfederasyonun, doğrudan kendi üyesi sendikalara uygulanma olanağı bulunmayan anılan Yönetmelik değişikliğine karşı dava açma EHLİYETİ BULUNMAMAKTADIR.
Bu durumda; Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğe karşı dava açma ehliyeti bulunmayan davacı Konfederasyon tarafından açılan davanın esasına girilmesi suretiyle hüküm kurulmasına ilişkin temyize konu kararda hukuka UYARLIK GÖRÜLMEMİŞTİR.
Açıklanan nedenlerle; davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne, Danıştay Onikinci Dairesi'nin 24/03/2010 günlü, E:2007/412, K:2010/1680 sayılı kararının BOZULMASINA, kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 06/02/2014 tarihinde OYÇOKLUĞUYLA KARAR VERİLDİ.
KARŞI OY:
X- Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanunun amacının, kamu görevlilerinin ortak ekonomik, sosyal ve mesleki hak ve menfaatlerinin korunması ve geliştirilmesi için oluşturdukları sendika ve konfederasyonların kuruluşu, organları, yetkileri ve faaliyetleriyle sendika ve konfederasyonlarda görev alacak kamu görevlilerinin hak ve sorumluluklarını belirlemek ve toplu sözleşme yapılmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemek OLDUĞU BELİRTİLMİŞTİR.
Sendika ve konfederasyonların yetki ve faaliyetleri başlıklı 19 uncu maddesinin 2 nci fıkrasında sendika ve konfederasyonların kuruluş amaçları doğrultusunda toplumsal cinsiyet eşitliğini gözeterek:
e) Üyelerin ortak ekonomik ve sosyal hak ve menfaatleriyle personel hukukunu ilgilendiren konularda ilgili kurumlara ve yetkili makamlara sunulmak üzere çalışmalar yapmak ve öneriler getirmek,
f) Üyelerin idareyle ilgili doğacak ihtilaflarında, ortak hak ve menfaatlerinin izlenmesinde veya hukuki yardım gerekliliğinin ortaya çıkması durumunda üyelerini veya mirasçılarını, her düzeyde ve derecedeki yönetim ve yargı organları önünde temsil etmek veya ettirmek, dava açmak ve bu nedenle açılan davalarda taraf olmak, faaliyetlerinde bulunabilecekleri HÜKME BAĞLANMIŞTIR.
Anılan hükümlere göre, hem sendikalara hem de konfederasyonlara kuruluş amaçları doğrultusunda, kamu görevlisi olan üyelerinin ortak ekonomik ve sosyal hak ve menfaatleriyle personel hukukunu ilgilendiren konularda ilgili kurumlara ve yetkili makamlara sunulmak üzere çalışmalar yapmak, üyelerinin idareyle doğacak ihtilaflarında, ortak hak ve menfaatlerin izlenmesinde veya hukuki yardım gerekliliğinin ortaya çıkması halinde dava açmak veya onları yargı mercileri önünde temsil etmek YETKİSİ TANINMIŞTIR. Bu yetkinin kullanılmasında sendikayla konfederasyon arasında herhangi bir AYRIM GÖZETİLMEMİŞTİR.
Bu nedenle, kamu görevlisi üyelerinin ortak hak ve menfaatlerini ilgilendiren konularda sendikalara tanınan dava açma yetkisinin konfederasyonlara da tanındığı, Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1.,2. ve 3 üncü maddelerinin iptali istemiyle açılan uyuşmazlıkta davacı Konfederasyonun ehliyetli olduğu, davanın esasının incelenmesi gerektiği düşüncesiyle çoğunluk kararına katılmıyoruz."
Kararın özeti şudur:
"Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğe karşı dava açma ehliyeti bulunmayan davacı Konfederasyon tarafından açılan davanın esasına girilmesi suretiyle hüküm kurulmasına ilişkin temyize konu kararda hukuka uyarlık görülmemiştir."
Danıştay Onikinci Dairesinin 24/3/2010 tarihli ve E: 2007/412, K.: 2010/1680 sayılı ve yine aynı Dairenin 24/3/2010 tarihli ve E: 2007/256, K.: 2010/1679 sayılı Kararları ile bu maddeler iptal edilmiş, Başbakanlığın temyiz talebi üzerine 06/02/2014 tarihli ve E:2010/2803 ve, K.: 2014/271 sayılı karar ile davacı Konfederasyonun söz konusu dava ile ilgili dava ehliyetinin olmaması gerekçesi ile bozulmuştur. Daha sonra yapılan Karar düzeltme talebi de Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu tarafından 29/4/2015 tarihli ve E.: 2014/3999, K.: 2015/1668 sayılı Kararı ile ret edilmiştir.
Buna karşılık, belediyeler KPSS A Grubu sonuçlarına göre, A Grubu kapsamında kalan personel için sınav yapıp alımı yapma imkanına sahiptirler.
IV- SÖZ KONUSU KARARLARIN DOĞURDUĞU SONUÇ
Danıştay 12. Dairesinin 2007 yılında verdiği karar; Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Yönetmelik’in 27/A, 27/B, 27/C ve 27/D maddelerinin yürütülmesinin durdurulmasına, 2010 yılında verilen karar ise iptaline ilişkin bir karardır.
Temyiz üzerine verilen karar ise; Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğe karşı dava açma ehliyeti bulunmayan davacı Konfederasyon tarafından açılan davanın esasına girilmesi suretiyle hüküm kurulmasına ilişkin temyize konu kararda hukuka uyarlık görülmediği yönündedir.
Bu yargılama sürecinin sonucunda söz konusu Genel Yönetmeliğin 27/A-B-C-D maddeleri yürürlük kazanmıştır. Diğer bir ifade ile dava sürecinde olunmasına rağmen, Genel Yönetmelikte herhangi bir değişiklik yapılmamış ve davaya konu olan maddeler yürürlükten kaldırılmamış veya değiştirilmemiştir.
Yargı süreci bu şekilde sonuçlanınca, Genel Yönetmeliğin aşağıdaki maddelerinin artık yürürlükte olduğuna şüphe bulunmamaktadır:
İl Özel İdareleri ve Belediye Kadrolarına Atanacakların Seçilmesi
Seçme duyurusu
Madde 27/A- (Ek: 11/12/2006-2006/11473 K.) İl özel idareleri ve belediyeler, bunlara bağlı kuruluşlar ile kurdukları birlikler ve döner sermayeli kuruluşlar, atama yapılacak kadro ve pozisyonların sayı, sınıf, unvan ve dereceleri ile KPSS taban puanı ve türünü Türkiye genelinde yayın yapan gazetelerin en az birinde ve bir mahalli gazetede ilan vermek suretiyle adaylara duyurur.
Bu duyuruda ayrıca giriş sınavının yeri, zamanı, içeriği ve değerlendirme yöntemi de belirtilir.
Başvuru ve kabul
Madde 27/B- (Ek: 11/12/2006-2006/11473 K.) Adaylar, il özel idarelerine ve belediyelere, bunlara bağlı kuruluşlar ile kurdukları birliklere ve döner sermayeli kuruluşlara, ÖSYM tarafından gönderilen KPSS Sınav Sonuç Belgesiyle başvururlar. Ayrıca, adaylar kabul için ilgili mevzuat uyarınca kendilerinden istenen diğer belgeleri de eksiksiz olarak vermek zorundadır.
Seçme
Madde 27/C- (Ek: 11/12/2006-2006/11473 K.) İl özel idareleri ve belediyeler, bunlara bağlı kuruluşlar ile kurdukları birlikler ve döner sermayeli kuruluşlar, başvuran adayları KPSS sınavı başarı puanlarına göre sıralayarak en yüksek puanlı adaydan başlamak üzere, atama yapılacak boş kadro sayısının beş katı oranında adayı sınava çağırır. Sınav yazılı veya sözlü olarak yapılabilir.
Sınava başvuru şekli, sınav konuları, sınav komisyonunun teşkili, komisyonun çalışma usul ve esasları ile sınava ilişkin diğer hususlar Devlet Personel Başkanlığının görüşü üzerine İçişleri Bakanlığınca yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir.
Sınav sonuçları atama yapılacak kadro sayısı kadar asıl ve yedek olarak açıklanarak adaylara yazılı olarak duyurulur. Ataması yapılanlardan göreve başlamayanların yerine yedek adaylar arasından başarı sırasına göre atama yapılır.
Kuruluşların yükümlülüğü ve KPSS puanlarının kontrolü
Madde 27/D- (Ek: 11/12/2006-2006/11473 K.) İl özel idareleri ve belediyeler, bunlara bağlı kuruluşlar ile kurdukları birlikler ve döner sermayeli kuruluşlar, kendilerine başvuran adayların KPSS numaralarını, ad ve soyadlarını ve KPSS puanlarını yazılı veya elektronik ortamda ÖSYM’ye bildirir.
ÖSYM, bu adayların KPSS puanlarının doğruluğunu kontrol eder. Sınav sonuç belgesinde tahrifat yaptığı belirlenen adayların KPSS sonuçları geçersiz sayılır ve bu durum ÖSYM tarafından ilgili mahalli idareye 15 gün içinde bildirilir.
Ataması yapılarak göreve başlayanların listesi, 15 gün içinde DPB ve ÖSYM’ye bildirilir.
Sınav ile ilgili basılı formlarda ve sınav sonuç belgelerinde silinti veya kazıntı yoluyla ya da teknoloji kullanılarak değişiklik yapıldığının belirlenmesi durumunda, sorumlular hakkında Cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunulur."
Yukarıda 27/C maddesinde belirtilen "Sınava başvuru şekli, sınav konuları, sınav komisyonunun teşkili, komisyonun çalışma usul ve esasları ile sınava ilişkin diğer hususlar Devlet Personel Başkanlığının görüşü üzerine İçişleri Bakanlığınca yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir." hükmüne istinaden çıkarılan Mahalli İdarelere İlk Defa Atanacaklara Dair Sınav Yönetmeliği, yukarıda belirttiğimiz gibi söz konusu Yönetmelik ise 10.01.2012 tarih ve 28169 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Mahalli İdarelere İlk Defa Atanacaklara Dair Sınav Yönetmeliğinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Yönetmelik ile yürürlükten kaldırıldığından, Genel Yönetmeliğin bu hükümlerinin uygulanma şansı kalmamıştır.
Esasında, anılan Yönetmelik yürürlükten kaldırılmayarak, (Danıştay 12. Dairesinin 2007 yılında verdiği Yürütmenin Durdurulması kararı nedeniyle zaten, dayanağı olan hükümlerinin yürürlüğü durdurulmuş olduğundan) bekletilmiş olsaydı, İdari dava Daireleri Kurulunun verdiği İptal Kararından sonra uygulanmaya başlanabilecek kaabiliyette olacaktı.
V- AÇIKTAN ATAMA SURETİYLE MEMUR ALIMINDA YENİ SÜREÇ
A) Genel Olarak
Belirttiğimiz üzere, İdari Dava Daireleri Kurulu kararından sonra, Genel Yönetmelikte yer alan ve mahalli idarelerin sınav yaparak memur almalarını sağlayan maddelerin artık yürürlük değeri söz konusu olduğundan, yeni düzenlemelerin yapılarak Yargı kararına hayatiyet kazandırmak kaçınılmaz olmuştur.
İçişleri Bakanlığı 14 Kasım 2017 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan üç Yönetmelikle([1]), mahalli idarelerin açıktan memur alımlarını yeniden düzenlemiştir.
Bu Yönetmelikler şunlardır:
- Mahalli İdarelere İlk Defa Atanacaklara Dair Sınav Ve Atama Yönetmeliği
- Belediye İtfaiye Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
- Belediye Zabıta Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
Önceden beri var olan düzenlemeler ve bu değişikliklerle birlikte;
- Belediyelerde KPSS (A) Grubu unvanlar için;
- Mahalli idarelerde KPSS (B) Grubu unvanlar için;
- Belediyelerin itfaiye eri ve zabıta memurları için;
açacakları sınavlarla memur alma imkanları mevcuttur.
B- Mahalli İdarelere İlk Defa Atanacaklar İçin Sınav
Mahalli İdarelere İlk Defa Atanacaklara Dair Sınav Ve Atama Yönetmeliği, 1 inci maddesinde de belirtildiği üzere, il özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşlar ile mahalli idare birlikleri ve döner sermayeli kuruluşlara ilk defa memur olarak atanacaklara ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla çıkarılmıştır.
Bu hükümden de anlaşılacağı üzere bu Yönetmelik il özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşlar ile mahalli idare birlikleri ve döner sermayeli kuruluşlarda boş bulunan memur kadrolarına ilk defa atanacakları kapsar. Bu düzenleme de Yönetmeliğin 2 nci maddesinde yapılmıştır.
Açıklamalara geçmeden önce bazı tanımlara yer vermekte fayda vardır. Zira; kapsamda hangi kuruluşların yer aldığı karıştırılabilmektedir. Zira, bir çok kişi belediye şirketlerini belediyelerinin bağlı kuruluşu olarak algılar ve/veya nitelendirir. Halbuki belediye şirketleri belediyelerin bağlı kuruluşu değil, belediye iştirakidir.
Yazımızda ifade edeceğimiz bağlı kuruluş; özel bir kanunla veya kanuna dayanarak, il özel idaresi veya belediyeye bağlı olarak kurulan, tüzel kişiliğe sahip kurumları ifade eder. Bu kurumlara en iyi örnekler; büyükşehir belediyelerine bağlı su ve kanalizasyon idareleri, İETT, EGO vb kurumlardır.
Döner sermayeli kuruluşlar ise il özel idaresi veya belediyeye bağlı olarak kurulan ve bu idarelerin bütçesinden desteklenmekle beraber, kendi işletme faaliyetlerinden de gelir elde eden ticari kuruluşları ifade eder.
Yazımızda geçecek olan idare ifadesini ise il özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşlar ile mahalli idare birlikleri ve döner sermayeli kuruluşları kapsayacak şekilde kullanacağız. Bu idarelerden her birine özel olan hususlarda ise her bir kurumu ayrıca ifade ederek açıklamalarımızı yapmaya çalışacağız.
Biz bu yazımızda, B grubu memur alımlarından bahsedeceğimizden KPSS'den, B grubu kadrolar için yapılan Kamu Personel Seçme Sınavını anlamak gerekecektir.
ÖSYM, Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı ifade etmektedir.
Sınav; idarenin boş kadrolarına atanacakları belirlemek üzere, öğrenim düzeyleri itibariyle geçerliliği devam eden KPSS sonuçlarına göre yapılacak sıralama sonucu belirlenen adayların katılımı ile yapacağı yazılı veya sözlü sınavı ifade etmektedir.
Sınav kurulu ise giriş sınavına ilişkin işlemleri yürütmek üzere beş kişiden teşkil ettirilen kurulu ifade etmektedir.
KPSS (B) grubu kadroları; il özel idareleri ve belediyeler, bunlara bağlı olarak kurulan kuruluşlar, il özel idareleri ve belediyelerin kurdukları birlikler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlarda ilk defa atama suretiyle kullanılabilecek olan memur kadrolarını ifade eder.
C) İlk Defa Atanılabilecek Kadrolar
1- Genel Olarak
İdarelerde sınav yapmak suretiyle ilk defa atama yapılabilecek kadrolar önem arz etmektedir. Zira, bazı kadrolara ilk defa atanma suretiyle değil, ancak görevde yükselme suretiyle atanılabilir.
İlk defa atanılabilecek kadrolara girmeden önce değinilmesi gereken iki husus vardır:
Bunlardan birincisi, kadroların dereceleri;
İkincisi ise memuriyete girecek olanların öğrenim durumlarına göre memuriyete başlayabilecekleri derece ve kademelerdir.
Bu iki husus, açılacak olan sınavda hangi dereceden kadrolara kimlerin başvurabileceğini de belirleyici olacaktır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 76 ncı maddesine göre; "Kurumlar, görev ve unvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle memurları bulundukları kadro derecelerine eşit veya 68 inci maddedeki esaslar çerçevesinde daha üst, kurum içinde ayrı veya başka yerlerdeki diğer kadrolara naklen atayabilirler..."
Bu hükme göre devlet memurluğuna ilk defa yapılacak atamalarda, aşağıda belirtilecek olan adayların mezuniyetlerine göre, memurluğa başlayabilecekleri derecelere eşit dereceden kadroların olması esas kriterlerden biri olarak alınacaktır.
Bunun yanında, aynı Kanunun 45 inci maddesinde de atamalarda belirleyici olacak şu düzenleme bulunmaktadır.
Anılan maddeye göre; ".... 5 inci ve daha aşağı derecelerdeki kadrolara, .................... karşılık gösterilecek kadro derecesi kazanılmış hak aylık derecelerinin üç üst derecesinden fazla olmamak kaydıyla, ............... memur atanması mümkündür."
Buna göre de; adaylar mezuniyetine göre, memurluğa başlayabilecekleri derecelerin üç üst derecedeki kadrolara atanabilirler.
Bunun yanında; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 36/A maddesinin Ortak Hükümler bölümünde, aşağıda da tablo olarak verileceği şekilde, öğrenim durumuna göre memuriyete başlanabilecek derece ve kademeler verilmiştir.
Aynı bölümde; bazı öğrenim mezunlarına bu başlangıç derecelerine ek olarak birer derece veya kademe verilmesi söz konusu olmaktadır. Genellikle, teknik ve sağlıkla ilgili bölümleri bitirenler, bir derece daha yüksek dereceden memuriyete başlamaktadırlar.
İdari bir lisans programını bitiren bir kişi 9 uncu dereceden başlarken, teknik bir lisans programını bitiren bir kişi memuriyete 8 inci dereceden başlamaktadır.
Kanunen esas olan; memuriyete ilk defa atanacakların yukarıda verilen 76 ncı maddesi hükmüne uygun olarak belirtilen bu derecelere eş dereceden kadrolardan memuriyete başlamalarıdır.
Ancak, uygulamada yine yukarıda verilen 45 inci madde hükmünü de dikkate alarak, başlangıç derecelerinin üç üstündeki derecelerden, kişileri memuriyete başlatabilmektedirler.
Örnek: Memuriyete 9 uncu dereceden başlayacak olan teknik program mezunu olmayan bir lisans mezunu, 9 uncu dereceden bir kadroya atanabileceği gibi, yani sınav açılacak kadronun derecesi 9 olabileceği gibi, 45 inci maddenin hükmüne uygun 8, 7 veya 6 ncı dereceden bir kadro da olabilir. Buna karşılık; teknik lisans mezunu, başlangıç derecesine bir derece eklenerek (teknik hizmetler sınıfından bir kadro olması kaydıyla)([2]) memuriyete başlatılacağından sınav açılacak kadronun derecesi 8 olabileceği gibi, 45 inci maddenin hükmüne uygun 7, 6 veya 5 inci dereceden bir kadro da olabilir.
Bu nedenle, açılacak sınavlarda sınav açılan kadronun gerektirdiği öğrenim durumu dikkate alınarak ya öğrenim durumuna göre eşit veya üç üst dereceye kadar kadro derecesi belirlenebilecektir.
Bu nedenle, hem ilk defa memuriyete atanma suretiyle doldurulabilecek kadroların dereceleri, hem de ilk defa memuriyete gireceklerin mezuniyet durumuna göre başlayabilecekleri dereceler önemlidir.
2- İlk Defa Atanma Suretiyle Memur Alınabilecek Kadrolar ve Dereceleri İle Bu Kadrolara En Az Hangi Öğrenim Düzeyinden Mezunların Alınabileceği
Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde, mahalli idarelerin ilk defa atama yapmak suretiyle sınav yapabilecekleri kadro unvanları, bu unvanların hangi derecelerden ihdas edilebileceği, hangi unvandaki kadrolara hangi öğrenim düzeyinden mezun olanların atanabileceği, bir tablo halinde verilmiştir.
Tablo; Belediye ve Bağlı Kuruluşları İle Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik eki cetvellere göre hazırlanmıştır.
Tabloda yer alan;
Sütun I, sınav açılabilecek kadro unvanlarını;
Sütun II, sınav açılabilecek kadroların Hizmet Sınıfını;
Sütun III ve IV, sınav açılabilecek kadroların en üst ve alt alt hangi dereceden ihdas edilebileceğini;
Sütun V ise hangi kadroya hangi öğrenim düzeylerinden mezun olanların girebileceğini ve sınava çıkılan kadroların en üst hangi dereceden olabileceğini belirtmektedir.
Sütun V'te yer alan alt sütunlarda "Giremez" ifadesi yer alan kısımlar, o unvan için açılan sınavlara o öğrenim mezunlarının giremeyeceğini ifade etmektedir.
Sütun V'te yer alan alt sütunlarda yer alan 5 ila 9 arasındaki rakamlar ise, o unvanlar için açılacak sınavlarda o kadronun olabilecek en üst derecesini ifade etmektedir. En alt derece ise, bu rakamların üç altındaki derecelerden olabilecektir. Sütunlarda, derecesi "5" olarak yer alan kadro unvanı, 6, 7 veya 8 inci dereceden de olabilir.
Yine derecesi "6" olarak yer alan kadro unvanları, 7,8 veya 9 uncu dereceden de olabilir.
Bu husus; yukarıda izah edilen 45 ve 76 ncı madde gereğidir. Aynı zamanda aşağıda, "Hizmet Sınıflarına İlişkin Diğer Bilgiler" başlığı altındaki bilgilerde tabloda yer alan bilgilerin referans maddeleridir.
Tabloda, öğrenim durumlarına ilişkin referans düzenlemesi, belirtilen bu maddelerin yanında "Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik"te yer alan unvanlara atanma için öngörülen öğrenim düzeyleri dikkate alınmıştır.
Ancak, öğrenim düzeyleri ile ilgili olarak anılan Yönetmelik ile belirlenen öğrenim durumları ile Belediye ve Bağlı Kuruluşları İle Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik'te öngörülen derecelerde uyumsuzluk bulunmakta olup, tablonun sonunda bunlarla ilgili değerlendirme yapılacaktır.
|
Sütun I |
Sütun II |
Sütun III |
Sütun IV |
Sütun V |
||
|
657 SAYILI KANUNA TABİ MEMUR UNVANLARI |
SINIF |
EN ÜST DERECE |
EN ALT DERECE |
Sınava kabul Edilebilecek Öğrenim Mezunları ve Mezuniyete Göre En Yüksek Dereceler |
||
|
Lisans |
Önlisans |
Ortaöğretim |
||||
|
ANBAR MEMURU |
GİH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
ANTRENÖR |
GİH |
1 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
ANTROPOLOG |
SH |
1 |
9 |
6 |
Giremez |
Giremez |
|
ARKEOLOG |
TH |
1 |
9 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
AŞÇI |
YH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
AVUKAT |
AH |
1 |
9 |
6 |
Giremez |
Giremez |
|
AYNİYAT MEMURU |
GİH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
AYNİYAT SAYMANI |
GİH |
1 |
11 |
6 |
7 |
|
|
BAHÇİVAN |
YH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
BAKICI ANNE |
YH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
BAKTERİOLOG |
SH |
1 |
9 |
6 |
Giremez |
Giremez |
|
BALIK ADAM |
GİH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
BANDOCU |
GİH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
BEKÇİ |
YH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
BELEDİYE TRAFİK MEMURU |
GİH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
BİLET SATIŞ MEMURU |
GİH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
BİLGİSAYAR İŞLETMENİ |
GİH |
3 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
BİOLOG |
SH |
1 |
9 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
ÇOCUK BAKICISI |
YH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
ÇOCUK EĞİTİCİSİ |
GİH |
3 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
ÇOCUK EĞİTİMCİSİ |
GİH |
1 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
ÇOCUK GELİŞİMCİSİ |
SH |
1 |
10 |
6 |
7 |
9 |
|
ÇOCUK REHBERİ VE GÖZETİMCİSİ |
GİH |
1 |
9 |
6 |
7 |
9 |
|
ÇÖZÜMLEYİCİ |
TH |
1 |
9 |
6 |
Giremez |
Giremez |
|
DAĞITICI |
YH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
DALGIÇ |
GİH |
3 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
DEKORATÖR |
TH |
1 |
9 |
6 |
Giremez |
Giremez |
|
DESİNATÖR |
TH |
1 |
9 |
6 |
Giremez |
Giremez |
|
DİŞ PROTEZ TEKNİSYENİ |
SH |
3 |
11 |
Giremez |
Giremez |
9 |
|
DİŞ TABİBİ |
SH |
1 |
8 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
DİYETİSYEN |
SH |
1 |
8 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
EBE |
SH |
1 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
ECZACI |
SH |
1 |
8 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
EĞİTMEN (1) |
GİH |
3 |
7 |
6 |
7 |
Giremez |
|
EKONOMİST |
TH/GİH |
1 |
9 |
6 |
Giremez |
Giremez |
|
EV EKONOMİSTİ |
TH |
1 |
9 |
6 |
Giremez |
Giremez |
|
EVLENDİRME MEMURU |
GİH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
FİZİKÇİ |
TH |
1 |
9 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
FİZİKOTERAPİST |
SH |
1 |
8 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
FİZYOTERAPİST |
SH |
1 |
8 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
FOTOĞRAFÇI |
GİH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
GASSAL |
YH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
GEMİ ADAMI |
GİH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
GEMİCİ |
YH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
GİŞE MEMURU |
GİH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
GRAFİKER |
TH |
1 |
9 |
6 |
7 |
Giremez |
|
HASTABAKICI |
YH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
HAYVAN BAKICISI |
YH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
HAYVAN KESİCİSİ |
YH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
HEMŞİRE |
SH |
1 |
11 |
5 |
7 |
9 |
|
HEYKELTRAŞ |
TH |
1 |
9 |
6 |
Giremez |
Giremez |
|
HİDROBİYOLOG (5) |
TH |
1 |
9 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
HİDROLOG (5) |
TH |
1 |
9 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
HİZMETLİ |
YH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
İMAM |
DH |
3 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
İSTATİSTİKÇİ |
TH |
1 |
8 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
İTFAİYE ERİ |
GİH |
3 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
JEOFİZİKÇİ |
TH |
1 |
9 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
JEOLOG |
TH |
1 |
9 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
JEOMORFOLOG |
TH |
1 |
9 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
KALORİFERCİ |
YH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
KAMERAMAN |
GİH |
4 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
KAPTAN |
TH |
1 |
10 |
6 |
7 |
9 |
|
KİMYAGER |
TH |
1 |
8 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
KİMYAGER |
SH |
1 |
8 |
6 |
Giremez |
Giremez |
|
KONTROL MEMURU |
GİH |
1 |
9 |
6 |
7 |
Giremez |
|
KORUMA VE GÜVENLİK GÖREVLİSİ |
GİH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
KÜTÜPHANECİ |
TH |
1 |
9 |
6 |
Giremez |
Giremez |
|
LABORANT |
TH |
3 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
LABORANT |
SH |
3 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
MATBAACI |
YH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
MATEMATİKÇİ |
TH |
1 |
9 |
5 |
7 |
9 |
|
MEMUR |
GİH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
MİMAR |
TH |
1 |
8 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
MUHASEBECİ |
GİH |
1 |
8 |
6 |
7 |
Giremez |
|
MUTEMET |
GİH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
MÜHENDİS |
TH |
1 |
8 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
MÜTERCİM |
GİH |
1 |
9 |
6 |
Giremez |
Giremez |
|
ODYOLOG |
SH |
1 |
8 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
ÖLÇÜ VE AYAR MEMURU |
TH |
3 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
PALEONTOLOG |
TH |
1 |
9 |
6 |
Giremez |
Giremez |
|
PEDAGOG |
SH |
1 |
8 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
PEYZAJ MİMARI |
TH |
1 |
8 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
PİLOT |
TH |
1 |
8 |
6 |
Giremez |
Giremez |
|
PROGRAMCI |
TH |
1 |
10 |
6 |
7 |
Giremez |
|
PSİKOLOG (6) |
SH |
1 |
8 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
RADYOTERAPİST (6) |
SH |
1 |
8 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
RESSAM |
TH |
1 |
10 |
6 |
7 |
9 |
|
RESTORATÖR |
TH |
1 |
9 |
6 |
Giremez |
Giremez |
|
SAĞLIK FİZİKÇİSİ (6) |
SH |
1 |
8 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
SAĞLIK MEMURU |
SH |
1 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
SAĞLIK TEKNİKERİ |
SH |
1 |
9 |
6 |
7 |
Giremez |
|
SAĞLIK TEKNİSYEN YARDIMCISI |
YH |
5 |
11 |
Giremez |
Giremez |
9 |
|
SAĞLIK TEKNİSYENİ |
SH |
3 |
11 |
Giremez |
Giremez |
9 |
|
SANAT TARİHÇİSİ |
TH |
1 |
8 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
SAYAÇ MEMURU |
GİH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
SOSYAL ÇALIŞMACI (6) |
SH |
1 |
8 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
SOSYAL HİZMET UZMANI (6) |
SH |
1 |
8 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
SOSYOLOG |
TH |
1 |
9 |
6 |
Giremez |
Giremez |
|
ŞEHİR PLANCISI |
TH |
1 |
8 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
ŞOFÖR |
GİH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
TABİP |
SH |
1 |
8 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
TAHSİLDAR |
GİH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
TEKNİK RESSAM |
TH |
3 |
10 |
6 |
7 |
9 |
|
TEKNİKER (2) |
TH |
1 |
10 |
5 |
6 |
Giremez |
|
TEKNİSYEN |
TH |
3 |
11 |
Giremez |
Giremez |
9 |
|
TEKNİSYEN YARDIMCISI |
YH |
5 |
11 |
Giremez |
Giremez |
9 |
|
TEMİZLİK HİZMETLİSİ |
YH |
5 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
TERCÜMAN (3) |
GİH |
3 |
11 |
6 |
Giremez |
Giremez |
|
TIBBİ TEKNOLOG |
SH |
1 |
9 |
6 |
Giremez |
Giremez |
|
TOPOGRAF (4) |
TH |
3 |
9 |
Açıklama4 |
Açıklama4 |
9 |
|
UZMAN (TAB.UZ.TÜZ.GÖRE) |
SH |
1 |
6 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
UZMAN TABİP |
SH |
1 |
6 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
VERİ HAZIRLAMA VE KONTROL İŞLETMENİ |
GİH |
3 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
VETERİNER HEKİM |
SH |
1 |
8 |
5 |
Giremez |
Giremez |
|
VETERİNER SAĞLIK TEKNİKERİ |
SH |
1 |
10 |
6 |
9 |
Giremez |
|
VETERİNER SAĞLIK TEKNİSYENİ |
SH |
3 |
11 |
Giremez |
Giremez |
9 |
|
VEZNEDAR |
GİH |
4 |
11 |
6 |
7 |
9 |
|
ZABITA MEMURU |
GİH |
3 |
11 |
6 |
7 |
9 |
Açıklama:
(1) Görevde yükselme yönetmeliğinde; eğitmen kadrosuna atanabilmek için; fakültelerin, yüksekokulların, meslek veya teknik liselerin ilgili bölümlerinden mezun olmak şartı getirilerek, tüm öğrenim mezunlarının bu kadroya atanabileceği belirtilmiştir. Buna karşılık norm kadro yönetmeliği ekinde yer listelerde; Eğitmen kadrolarının en yüksek 3, en düşük 7 nci dereceden ihdas edilebileceği belirlenmiştir. Buna göre; 7 nci dereceden bir kadroya ancak önlisans mezunları atanabilecektir. Dolayısıyla, atamada dereceler önemli olacağına göre, bu kadro için ortaöğrenim mezunları sınava alınamayacaktır.
(2) Başka bir çelişki de; tekniker kadrosu için de söz konusudur. Tekniker kadrosuna atanabilmek için en az iki yıl süreli mesleki veya teknik yüksekokulların teknik bölümlerinden tekniker unvanı ile mezun olmak şartı getirilmiştir. Şartta, "en az" ifadesi kullanıldığına göre; temel varsayım olarak bu kadroya lisans mezunlarının da başvurması imkan dahilindedir. Halbuki mevzuatımıza göre; meslek yüksek okullarının Teknik programlar bölümlerinden mezun olanlar, Tekniker unvanına hak kazanırlar. Yükseköğretim Kurulunun 7.4.2010 tarihli görüşü de bu yöndedir. Ancak, lisans düzeyinde teknik programları bitirenler de istedikleri takdirde bu sınavlara girebilirler. Ancak, bunun ilan metinlerinde "en az yüksekokulların teknik programlarından mezun olanlar" şeklindeki özel şartlarla belirlenmesi lazımdır.
(3) Bir diğer çelişki ise; Tercüman kadrosu için mevcuttur. Görevde yükselme yönetmeliğinde; Tercüman kadrolarına atanabilmek için fakülte veya en az dört yıllık yüksekokulların filoloji, mütercim ve tercümanlık bölümlerinden veya ilgili diğer bölümlerden mezun olmak şartı getirilmiştir.
Buna karşılık norm kadro yönetmeliği ekinde yer listelerde; Tercüman kadrolarının en yüksek 3, en düşük 11 inci dereceden ihdas edilebileceği belirlenmiştir. Buna göre; Norm Kadro Yönetmeliği ortaöğrenim mezunlarının da girebileceği şekilde kadro derecesi öngörmüştür. Peki hangisine uyulacaktır? Kanaatimizce; kurumlar sınavlarını açarlarken, Tercüman kadrosu için kadro derecelerini görevde yükselme yönetmeliğinde öngörülen öğrenim mezunlarının girebileceği şekilde, ihdas edilecek derecelerden ihdas edilecek tercüman kadroları için sınava çıkmalıdırlar. Bu derecelerde; en düşük 9 uncu derece olacaktır.
(4) Değerlendirilmesi gereken bir husus ta Topograf kadrosu ile ilgilidir. Görevde yükselme yönetmeliğinde; Topograf kadrosuna atanabilmek için endüstri meslek lisesi ve/veya dengi diğer teknik lise mezunu olmak şartı getirilmiştir. Bu nedenle; açılacak sınavların bu nitelikteki meslek lisesi mezunlarının girebilmesine imkan vermek için 9 uncu dereceden açılması gerekmektedir. Burada şu değerlendirmeyi yapmamızda gerekmektedir. Görevde yükselme yönetmeliğinde "en az" kaydı getirmemek suretiyle, bu kadroya başka öğrenim mezunlarının atanmasının önüne geçilmiştir. Bunun düzeltilmesinin uygun olacağını düşünmekteyiz. Hatta, kurumlar lisans ve yüksek lisans düzeyinde öğrenim veren kurumların teknik bölümlerinden mezun olanların girebilmesine imkan sağlamak uygun olacak, bu durumda da sınava çıkılacak kadro dereceleri buna göre belirlenecektir.
(5) Ayrıca izah edilmesi gereken bir hususta; Hidrobiyolog ve Hidrolog unvanlı kadrolarla ilgilidir. Tablonun incelenmesinden anlaşılacağı üzere; Lisans mezunlarının girebileceği bazı kadrolar, memuriyete başlama derecesi olan 9 derecesinin üç üst derecesinden belirlenmiştir. Buradaki, üç üst dereceden başlama hakkı veya bu şekilde sınav açma durumu; 657 sayılı Kanunun 45 inci maddesindeki, kazanılmış hak aylık derecesinin üç üst derecesinden bir kadroya atanma hakkından kaynaklanmaktadır.
Buna karşılık, TH ve SH'nden bazı kadroların dereceleri GİH Sınıfından olanlara göre bir derece daha yüksekten öngörülmüştür. Bunun nedeni ise, 657 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinde bazı okul mezunlarına, Teknik Hizmetler veya Sağlık Hizmetleri Sınıflarında yer almaları halinde, mezuniyetlerine göre öngörülen memuriyete başlama derecelerinin bir üst derecesinden başlama imkanı verilmesinden kaynaklanmaktadır. Mesela; normal lisans mezunları memuriyete 9 uncu dereceden başlayıp 6 ncı dereceden bir kadroya atanabiliyorken, teknik lisans program mezunları memuriyete 8 inci dereceden başlayıp 5 inci dereceden bir kadroya atanabilmektedirler. Hangi öğrenim veya bölüm mezunlarının bu haktan yararlanacağı, "Hizmet Sınıflarına İlişkin Diğer Bilgiler" başlığı altında belirtilmiştir.
657 sayılı Kanunun 36/A-5 maddesinde; dört yıl ve daha fazla süreli yüksek öğrenim görenlerden tabip, diş tabibi, veteriner hekim, eczacı ile benzeri sağlık bilimleri lisansiyerleri (Hayvan sağlığı dahil) Biyolog unvanına sahip akademik personel giriş derece ve kademelerine bir derece eklenmek suretiyle bulunacak derece ve kademelerden hizmete alınırlar şeklinde bir düzenleme mevcuttur.
Burada; Hidrobiyolog ve Hidrolog unvanları sayılmasa bile, bu unvanları "benzeri sağlık bilimleri" kapsamında değerlendirip, bir üst dereceden memuriyete başlatmamız mümkündür. Dört yıllık lisans mezunlarının memuriyete başlama dereceleri, 9 uncu derece, 36/A-5 te sayılanlara bir derece hakkı daha verilince başlama dereceleri 8 olmaktadır. Kanunun 45 inci maddesine göre, üç üst dereceye atanabilme imkanları olduğu için bu kadroları da sınava çıkarken 5 inci dereceden belirleme imkanının olması gerekir.
(6) Psikolog, radyoterapist, sağlık fizikçisi, sosyal çalışmacı ve sosyal hizmet uzmanı unvanlarından açılacak sınavları da yukarıda 5 inci maddede yaptığımız açıklamalar çerçevesinde değerlendirmek mümkündür.
3- Sınava Gireceklerin Öğrenim Durumlarına Göre Memuriyete Başlayabilecekleri Dereceler
|
|
Giriş |
Yükselinebilecek |
||
|
Öğrenim Durumu |
Derece |
Kad. |
Derece |
Kad. |
|
İlkokulu bitirenler |
15 |
1 |
7 |
Son |
|
Ortaokulu bitirenler |
14 |
2 |
5 |
Son |
|
Ortaokul dengi mesleki veya teknik öğrenimi bitirenler |
14 |
3 |
5 |
Son |
|
Ortaokul üstü 1 yıl mesleki veya teknik öğrenimi bitirenler |
13 |
1 |
4 |
Son |
|
Ortaokul üstü 2 yıl mesleki veya teknik öğrenimi bitirenler |
13 |
2 |
4 |
Son |
|
Liseyi bitirenler |
13 |
3 |
3 |
Son |
|
Lise dengi mesleki veya teknik öğrenimi bitirenler |
12 |
2 |
3 |
Son |
|
Lise veya dengi okullar üstü 1 yıllık mesleki veya teknik öğrenimi bitirenler |
11 |
1 |
2 |
Son |
|
Lise veya dengi okullar üstü 2 yıl veya Ortaokul üstü en az 5 yıllık mesleki veya teknik öğrenimi bitirenler |
10 |
1 |
2 |
Son |
|
Lise veya dengi okullar üstü 3 yıl teknik veya mesleki öğrenimi bitirenler |
10 |
2 |
2 |
Son |
|
2 yıl süreli teknik öğrenimi bitirenler |
10 |
2 |
1 |
Son |
|
3 yıl süreli yüksek öğrenimi bitirenler |
10 |
3 |
1 |
Son |
|
4 yıl süreli yüksek öğrenimi bitirenler |
9 |
1 |
1 |
Son |
|
5 yıl süreli yüksek öğrenimi bitirenler |
9 |
2 |
1 |
Son |
|
6 yıl süreli yüksek öğrenimi bitirenler |
9 |
3 |
1 |
Son |
4- Hizmet Sınıflarına İlişkin Diğer Bilgiler
Sınıfların neyi ifade ettiği ve bu sınıflara atanabilecekler ile onlara tanınan ayrıcalıklar, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 36 ncı maddesinde belirlenmiştir.
Burada, mahalli idarelerin ilk defa atama suretiyle sınav yaparak doldurabilecekleri kadroların yer aldığı hizmet sınıflarına ilişkin tanımlamalar ve bu kadrolara atanabileceklerle ilgili bilgiler yer almaktadır.
a) Avukatlık Hizmetleri Sınıfı: Avukatlık hizmetleri sınıfı, Özel kanunlarına göre avukatlık ruhsatına sahip, baroya kayıtlı ve kurumlarını yargı mercilerinde temsil yetkisini haiz olan memurları kapsar.
b) Din Hizmetleri Sınıfı: Din hizmetleri sınıfı, özel kanunlarına göre çeşitli derecelerde dini eğitim görmüş olan ve dini görev yapan memurları kapsar.
c) Genel İdare Hizmetleri Sınıfı: 657 sayılı Kanunun kapsamına dahil kurumlarda yönetim, icra, büro ve benzeri hizmetleri gören ve bu Kanunla tespit edilen diğer sınıflara girmeyen memurlar Genel İdare Hizmetleri sınıfını teşkil eder.
Bu kadrolara; "İlk Defa Atanma Suretiyle Memur Alınabilecek Kadrolar ve Dereceleri İle Bu Kadrolara En Az Hangi Öğrenim Düzeyinden Mezunların Alınabileceği" Tablosunda yer alan Lisans, Önlisans ve Ortaöğretim şartlarına uymak suretiyle, okulun niteliğine (sağlık, teknik, düz olup olmadığına) bakılmaksızın herkes bu kadrolara atanabilirler.
d) Sağlık Hizmetleri Ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı: Bu sınıf, sağlık hizmetlerinde (Hayvan sağlığı dahil) mesleki eğitim görerek yetişmiş olan tabip, diş tabibi, eczacı, veteriner hekim gibi memurlar ile bu hizmet sahasında çalışan yüksek öğrenim görmüş fizikoterapist, tıp teknoloğu, ebe, hemşire, sağlık memuru, sosyal hizmetler mütehassısı, biyolog, pisikolog, diyetçi, sağlık muhendisi, sağlık fizikçisi, sağlık idarecisi ile ebe ve hemşire, hemşire yardımcısı, (Fizik tedavi, laboratuvar, eczacı, diş anestezi, röntgen teknisyenleri ve yardımcıları, çevre sağlığı ve toplum sağlığı teknisyeni dahil) sağlık savaş memuru, hayvan sağlık memuru ve benzeri sağlık personelini kapsar.
5- Mezuniyetlerine Göre Üst Derecelerden Başlatılacaklar
Sağlık Hizmetleri Sınıfı: Dört yıl ve daha fazla süreli yüksek öğrenim görenlerden tabip, diş tabibi, veteriner hekim, eczacı ile benzeri sağlık bilimleri lisansiyerleri (Hayvan sağlığı dahil) Biyolog unvanına sahip akademik personel giriş derece ve kademelerine bir derece eklenmek suretiyle bulunacak derece ve kademelerden hizmete alınırlar.
Bunun yanında, sağlıkla ilgili ortaöğretim mezunları da bu sınıfa atanırlar.
Teknik Hizmetler Sınıfı: 657 sayılı Kanunun kapsamına giren kurumlarda meslekleriyle ilgili görevleri fiilen ifa eden ve meri hükümlere göre yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar, mimar, jeolog, hidrojeolog, hidrolog, jeofizikçi, fizikçi, kimyager, matematikçi, istatistikçi, yöneylemci (Hareket araştırmacısı), matematiksel iktisatcı, ekonomici ve benzeri ile teknik öğretmen okullarından mezun olup da, öğretmenlik mesleği dışında teknik hizmetlerde çalışanlar, Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi veya bölümlerinden mezun şehir plancısı, yüksek şehir plancısı, yüksek Bölge Plancısı, 3437 ve 9/5/1969 tarih 1177 sayılı Kanunlara göre tütün eksperi yetiştirilenler ile müskirat ve çay eksperleri, fen memuru, yüksek tekniker, tekniker teknisyen ve emsali teknik unvanlara sahip olup, en az orta derecede mesleki tahsil görmüş bulunanlar, Teknik Hizmetler sınıfını teşkil eder.
Mezuniyetler ve Başlatılacakları Dereceler:
– Dört yıl süreli yüksek öğrenimi bitirenlerden yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar, mimar sıfatını almış olanlar ile bunlardan öğretmenlik hizmetinde çalışanlar, Erkek Teknik Yüksek Öğretmen Okulu, Erkek Teknik Öğretmen Okulu ve Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu mezunları, İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi ile uygulamalı Endüstri Sanatları Yüksek Okulu mezunları, Teknik Eğitim Fakültesi (Yüksek Teknik Öğretmen Okulu ve Güzel Sanatlar Fakültesi, İstanbul Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu) mezunları, öğrenimlerine göre tesbit edilen giriş derece ve kademelerine bir derece,
– Beş yıl ve daha fazla süreli yüksek öğrenimini bitirenlerden yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar, mimar sıfatını almış olanlar ile bunlardan eğitim ve öğretim hizmetinde çalışanlar öğrenimlerine göre tespit edilen giriş derece ve kademelerine bir derece,
– Teknik hizmetler sınıfında görev almak şartiyle jeolog, jeofizikçi, hidrojeolog, hidrolog, jeomorflog, kimyager, fizikçi, matematikçi, istatistikçi, yöneylemci (harekat araştırmacısı), matematiksel iktisatçı (Ekonometrici), Erkek Teknik Öğretmen Okulu mezunları, fen memurları, teknikerler ve yüksek teknikerler,tütün ve müskirat eksperleri, tarım alet ve makineleri Uzmanlık Yüksek Okulu mezunları ile benzeri fen bilimleri ve teknik bilimler lisansiyerleri, Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi veya bölümlerinden mezun olan şehir plancısı, yüksek şehir plancısı, yüksek bölge plancısı. Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi Teknoloji Bölümü İş ve Teknik Anabilim Dalı mezunları, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ev Ekonomisi Yüksek Okulu mezunları üniversitelerin arkeoloji ve sanat tarihi bölümlerinin prehistorya, protohistorya ve önasya arkeolojisi, klasik arkeoloji anabilim dallarından mezun olanlar öğrenimlerine göre tespit edilen giriş derece ve kademelerine bir derece,
İlave edilmek suretiyle bulunacak derece ve kademelerden hizmete alınırlar.
Yardımcı Hizmetler Sınıfı: Yardımcı hizmetler sınıfı, kurumlarda her türlü yazı ve dosya dağıtmak ve toplamak, müracaat sahiplerini karşılamak ve yol göstermek; hizmet yerlerini temizleme, aydınlatma ve ısıtma işlerinde çalışmak veya basit iklim rasatlarını yapmak; ilaçlama yapmak veya yaptırmak veya tedavi kurumlarında hastaların ve hastanelerin temizliği ve basit bakımı ile ilgili hizmetleri yapmak veya kurumlarda koruma ve muhafaza hizmetleri gibi ana hizmetlere yardımcı mahiyetteki görevlerde her kurumun özel bünyesine göre ve yine bu mahiyette olmak üzere ihdasına lüzum gördüğü yardımcı hizmetleri ifa ile görevli bulunanlardan 4 üncü maddenin (D) bendinde tanımlananların dışında kalanları kapsar.
VI- SINAVA İLİŞKİN ESASLAR
A) Atama izni
Mahalli idareler ve bağlıları tarafından, sınav yapılabilmesi için atama yapılacak kadro unvan ve sayıları belirtilerek İçişleri Bakanlığından izin alınır.
İzin verilmeyen kadrolar için duyuru ve sınav yapılamaz.
B) Sınav Duyurusu
Bu şekilde izin alındıktan sonra sınav duyurusu yapılır. Sınavların en önemli bölümünü duyuru ve duyuruda yer verilecek hususlar oluşturmaktadır. Daha önceki uygulamalarda, eşitliği bozan, tabir caizse adrese teslim sınav duyurularının yapıldığını hepimiz kötü bir tecrübe olarak yaşamış bulunuyoruz. Bu nedenle, sınav duyuruları üzerinde detaylı izahatlarla durmak yerinde olacaktır.
Sınav Duyurusunda;
- Atama yapılacak kadro sayıları ile kadroların sınıf, unvan, derecelerini;
- Sıralamaya esas olacak KPSS puan türü ile asgari puanı;
- Başvuru tarihleri ile başvuru yöntemini;
- Başvuru yapacak adayda aranılacak nitelikler ile istenilen belgeleri;
- Yapılacak sınavın yeri, zamanı, türü, sınav konuları ve değerlendirme yöntemi
- Gerekli görülen diğer hususlar
yer alır.
Duyuruda yer alacak hususları tek tek değerlendirmek yerinde olacaktır:
1- Atama yapılacak kadro sayıları ile kadroların sınıf, unvan, dereceleri nasıl belirleneceği hususu:
Yukarıda belirttiğimiz ilk defa açıktan memur ataması yapılabilecek kadrolar ve diğer belediye kadrolarının öncelikle Belediye meclisince norm kadro esaslarına göre ihdas edilmesi gerekmektedir. İhdas edilen kadroların, hangi derecelerden (en düşük, en yüksek) ihdas edileceği yukarıdaki listede belirlenmiştir.
Her bir unvanın karşısında aynı zamanda hangi sınıftan ihdas edilecekleri de belirtilmiş, ayrıca her bir unvana hangi öğrenim düzeyine sahip kişilerin atanabileceği de belirtilmiştir.
Sınav açılan kadrolara, başvurabilecek KPSS Puan Türüne sahip adaylar belirtilecektir.
Sınava çıkılacak kadroların unvanları, sınıfları ve dereceleri, kurumların meclislerince norm kadro yönetmeliğinde belirtilen şekilde ihdas edilebilmektedir.
Kurumlar, açıktan atama suretiyle değerlendirecekleri kadroların derecelerini; 657 sayılı Kanunun yukarıda zikredilen 45 ve 76 ncı maddeleri hükümleri ve 36 ncı maddede belirlenen bir derece verme imkanından yararlanacaklar dikkate alınarak belirlemeleri gerekmektedir.
Örnek olarak Evlendirme Memurluğunu alalım. Evlendirme memurluğu en az 11 inci dereceden en yüksekte 5 inci dereceden ihdas edilebilmektedir.
Yukarıda verdiğimiz hükümler çerçevesinde;
Lisans mezunu bir aday, memuriyete 9 uncu dereceden başlayacağına göre, bu adayın atanabileceği dereceler, ya kendisinin öğrenim durumuna göre eş değer olarak anılan 76 ncı madde hükmü çerçevesinde başlayacağı 9 uncu dereceli bir kadroya veya anılan 45 inci maddeye göre üç üst derecesine kadar dereceden ihdas edilmiş bir kadroya atanabileceğinden, sınav açılacak bu kadronun derecesinin en yüksek 6 olması gerekmektedir.
Eğer bu kadro için, önlisans mezunlarının sınava girebileceği öngörülüyorsa, bu durumda duyuruda yer alacak evlendirme memuru kadro derecesinin, 10 ila 7 nci derece arasında olması,
Eğer bu kadro için, ortaöğretim mezunlarının sınava girmesi öngörülüyorsa, bu durumda duyuruda yer alacak evlendirme memuru kadro derecesinin 11 ila 9 arasında yer alması gerekmektedir.
Belirtilen derecelerden daha yüksek bir dereceden ilana çıkılması halinde sınav gerçekleşse dahi atama yapılması hukuken mümkün olamayacağından, sınav hükümsüz kalacaktır. Hatta böyle bir sınav, sınava başvurup kazanamayan veya başvurmak isteyen ancak bu ayrıntıyı bilenlerce açılacak bir dava ile her zaman iptal ettirilebilecektir.
Konuyu örneklendirecek olur isek, belediyenin 5 inci dereceden boş evlendirme memuru kadrosu için sınav duyurusuna çıkması ve bu sınava lisans, önlisans veya lise mezunlarının başvuracağını belirtmesi, sınav yapılsa ve kazansalar dahi bu kişilerin memuriyete başlayış derecelerinin üç üst derecesi 5 inci dereceye ulaşamayacağından, atama yapılamayacak ve sınavın bir anlamı olmayacaktır.
2- Sıralamaya esas olacak KPSS puan türü ile asgari puanı
Sınav için duyurulan kadrolara, başvuru yapanlardan sınava sadece KPSS puanına göre yapılan sıralamaya göre ancak 5 katı aday davet edileceği için, duyurularda KPSS puan türü ve en az kaç puan alanların başvurabileceğinin, sınav duyurusunda belirtilmesi gerekmektedir.
Burada, en az kaç puan öngörülebileceği üzerinde durmak gerekmektedir. Yönetmeliklerde bu konuda her hangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle, kurumlar bu puanı kendileri belirleyeceklerdir. Ancak bu puanın genel olarak başarılı sayılma eşiği sayılan 50 puandan aşağı olmaması uygun olacaktır. Daha önce yaşadığımız tecrübelerde, çok küsüratlı asgari puanların öngörüldüğüne şahit olunmuştur. Mesela 69,899 gibi. Bu tür belirlemeler, idarelere olan güven duygusunu zedeleyecektir. Asgari puan belirlemelerinde, 5 in katları dikkate alınarak hareket edilmesi uygun olacaktır.
3- Başvuru tarihleri ile başvuru yöntemi
Sınav duyurularında; hangi tarihler arasında başvuru yapılacağı ve başvuru yönteminin belirtilmesi şarttır. Geçmiş tecrübelerimizden, bazı kurumların başvuru için çok kısa süreler öngördükleri, hatta bir günlük süreler öngören kurumların da olduğunu bilmekteyiz. Bu nedenle, başvuru süresinin makul bir süre olarak öngörülmesi gerekmektedir. Bu sürenin, en az 5 iş günü olması makul karşılanabilir.
Başvuru yönteminin de Yönetmeliğin 7 nci maddesine uygun olarak; şahsen, iadeli taahhütlü posta yoluyla, şahsen+iadeli taahhütlü posta yoluyla kabul edilebilir. Duyuruda belirtilmesi durumunda elektronik ortamda da başvuru yapılabilir. Elektronik ortamda başvuru yapılmasının öngörülmesi halinde, ayrıca istenen belgelerin hangi tarihe kadar ibraz edilmesi gerektiği duyuruda belirtilmelidir.
Kanaatimizce, başvurunun mümkün olduğunca şeffaf bir şekilde, burada belirtilen her üç seçeneği de kapsayacak şekilde yapılması uygun olacaktır. Geçmiş tecrübelerimizde, başvuruların sadece şahsen yapılmasının öngörüldüğü sınav duyuruları olduğuna şahit olunmuştur. Bu husus, başvuru esnasında farklı girişimlerin olacağı algısını yaratacağından, yine idareye olan güven duygusunu zedeleyecektir.
4- Başvuru yapacak adayda aranılacak nitelikler ile istenilen belgeler
Duyuruların en önemli bölümlerinden biri de, bu kısımdır.
Sınava kabul için ön şartların neler olduğu, Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde belirlenmiştir. Buna göre; sınava katılmak isteyenlerin, sınava son başvuru tarihi itibariyle;
a) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde belirtilen genel şartları taşımaları,
b) Geçerlilik süresi dolmamış KPSS puan türünden, sınav duyurusunda belirtilmiş olan asgari puanı almış olmaları,
c) Alım yapılacak kadro unvanları için duyuruda belirlenen asgari niteliklere sahip olmaları,
gerekir.
(a) ve (b) belirtilen hususlar net ve objektif niteliktedir. Ancak, alım yapılacak kadro unvanlarının asgari şartlarının neler olması gerektiği bazen sorun olabilmekte, ilanlarda görevle ilgisi olmayan hususlara yer verilebilmektedir. Bu konulara, ayrıca değinilecektir. Ancak, burada şunu belirtmeliyiz ki, duyurularda bu hususlara yer verilirken görevin gerektirdiğinin dışında supjektif olabilecek niteliklere yer verilmemesi hukuki olan husus olacaktır.
Bunun yanında duyurularda, adaylardan istenecek belgelere ve taşımaları gereken şartlara da yer verilmesi uygun olacaktır. Bu hususa da ayrıca değinilecektir.
5- Yapılacak sınavın yeri, zamanı, türü, sınav konuları ve değerlendirme yöntemi
Sınav ilanlarında; sınavın hangi binada ve salonda yapılacağı, tarih ve başlama saati, sınavın yazılı mı sözlü mülakat şeklinde mi olacağı, sınav konularının neler olduğu ve değerlendirme yönteminin ne olduğu açık bir şekilde belirtilmelidir.
6- Gerekli görülen diğer hususlar
Sınav duyurularında, bu belirtilenler dışında eğer idarenin yer almasını istediği hususlar varsa burada sayılanlara aykırı olmamak kaydıyla başka hususlara da yer verilebilir.
VII- SINAV DUYURULARININ YAPILMASI
Sınav duyuruları; sınava son başvuru tarihinden en az 15 gün önce Türkiye genelinde yayın yapan gazetelerin en az birinde ve bir mahalli gazetede ilan vermek suretiyle adaylara duyurur. Mahalli gazetenin, belediye sınırları içerisinde olması şart değildir. Belde belediyeleri için ilçede, ilçe belediyeleri için ilde çıkan gazeteleri, mahalli gazete olarak değerlendirebiliriz.
Bunun yanında, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün ve DPB’nin kurumsal internet adreslerinde de son başvuru tarihinden en az 15 gün önce duyuru yapılır. Sınav duyurularının nasıl gönderileceğine dair, İçişleri Bakanlığının bir genelge çıkartmasının uygun olacağını düşünmekteyiz.
VII- SINAVA KABUL İÇİN ÖN ŞART
Sınava katılmak isteyenlerin, sınava son başvuru tarihi (sınav tarihi değil, son başvuru tarihi) itibariyle aşağıdaki şartları taşımaları zorunludur.
a) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde belirtilen genel şartları taşımaları,
b) Geçerlilik süresi dolmamış KPSS puan türünden, sınav duyurusunda belirtilmiş olan asgari puanı almış olmaları,
c) Alım yapılacak kadro unvanları için duyuruda belirlenen asgari niteliklere sahip olmaları,
gerekir.
VIII- DEVLET MEMURLUĞU SINAVI İÇİN GENEL VE ÖZEL ŞARTLARI
A) Genel Olarak:
İlk defa Devlet memuru olacaklarda aranacak şartlar, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde düzenlenmiştir.
Buna göre; Devlet memurluğuna alınacaklarda aşağıdaki genel şartlar aranır.
1. Türk Vatandaşı olmak,
2. Bu Kanunun 40 ncı maddesindeki yaş şartlarını taşımak,
3. Bu Kanunun 41 inci maddesindeki öğrenim şartlarını taşımak,
4. Kamu haklarından mahrum bulunmamak,
5. Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamak.
6. Askerlik durumu itibariyle;
a) Askerlikle ilgisi bulunmamak,
b) Askerlik çağına gelmemiş bulunmak,
c) Askerlik çağına gelmiş ise muvazzaf askerlik hizmetini yapmış yahut ertelenmiş veya yedek sınıfa geçirilmiş olmak,
7. 53 üncü madde hükümleri saklı kalmak kaydı ile görevini devamlı yapmasına engel olabilecek vücut veya akıl hastalığı veya vücut sakatlığı ile özürlü bulunmamak.
8. Güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırması yapılmış olmak.
Yine aynı maddeye göre; Devlet memurluğuna alınacaklarda aşağıdaki özel şartlar aranır.
1. Hizmet göreceği sınıf için 36 ve 41 nci maddelerde belirtilen öğretim ve eğitim kurumlarının birinden diploma almış olmak,
2. Kurumların özel kanun veya diğer mevzuatında aranan şartları taşımak.
B) Genel Şartlar:
İlan edilen kadrolar için sınava girmek için başvuracak adayların aşağıdaki genel şartlara sahip olmaları gerekmektedir.
- Türk vatandaşı olmak. (5901 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28’inci maddesi gereğince Mavi Kart sahibi olup Mavi Kartlılar Kütüğüne kayıtlı adaylar bu kılavuzda yer alan kadro ve pozisyonlara başvuramazlar.)
- 18 yaşını tamamlamış olmak. (Bir meslek veya sanat okulunu bitirenler en az 15 yaşını doldurmuş olmak ve Türk Medeni Kanununun 12’nci maddesine göre kazai rüşt kararı almak şartıyla Devlet memurluklarına atanabilirler. Kazai rüşt kararının tercih işlemlerinin son günü itibariyle alınmış olması gerekmektedir.)
- Kamu haklarından mahrum bulunmamak.
- Güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırması yapılmış olmak.
- Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamak.
- 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48’inci maddesinin 6’ncı fıkrasında belirtilen askerlik şartını taşımak.(Askerde bulunan adaylar da tercih yapabileceklerdir. Ancak, yoklama kaçağı veya bakaya durumda bulunan adayların tercihte bulunmamaları gerekmektedir.)
- Görevini yapmalarına engel olabilecek akıl hastalığı veya bedensel engel ile engelli olmamaları. (Hangi görevin yapılmasına, hangi bedensel engel veya akıl hastalığının engel olacağına resmi sağlık kurullarından alınan raporların incelenmesi suretiyle ilgili kurumlar tarafından karar verilecektir.)
- Tercih edilecek kadro veya pozisyonlar için aranan diğer başvuru şartlarını taşımak.
C) Özel Şartlar:
1- Genel Olarak
İlan edilen kadrolar için sınava girmek için başvuracak adayların, hangi özel şartları taşıyacağı sınav açılan kadrolara ve kurumların özel kanunlarına göre farklılıklar gösterir.
Diğer bir ifade ile yukarıda izah edilen hizmet sınıfları için 36 ncı maddede öngörülen şartları ve Kanunun 41 nci maddesindeki öğretim ve eğitim kurumlarının birinden diploma almış olunmasının yanında; kurumlar özel kanun veya diğer mevzuatında aranan şartlara ilanlarda yer verebileceklerdir. Öğrenim durumu konusunda şu ayırıcı hususlara da dikkat etmek yerinde olacaktır. Norm kadrolarda yer alan bazı Teknik Hizmetler veya Sağlık Hizmetlerine ait kadro unvanlarının alt dalları olabilmektedir. Mesela; norm kadrolarda "Mühendis" kadroları genel olarak düzenlenmiş, İnşaat Mühendisi, Makine Mühendisi vb ayırımı yapılmamıştır. Bu husus diğer teknik ve sağlık kadroları için de geçerlidir. Böyle bir durumda, sınav açılan kadro unvanının hangi alt dalına ihtiyaç duyuluyorsa, sınav ilanlarında bu özel şart olarak belirtilebilmelidir. Mesela; bir Mühendis kadrosu için sınav açıldığında, idarenin ihtiyacı İnşaat Mühendisi ise bunu ilanında özel şart olarak belirtebilecektir.
Bazı kadrolar için öngörülebilecek özel şartlara geçmeden önce; ilanlarda yer verilemeyecek özel şartlara değinmemizde fayda vardır:
Sınav ilanlarında, belli bir bölgede, ilde, ilçede yaşıyor olmak şartı konamaz.
Sınav ilanlarında, göreve ilişkin olan ve mevzuatın öngördüğü belgeler dışında belge öngörülemez.
Sınav ilanlarında, göreve ilişkin olan ve mevzuatın öngördüğü nitelikler dışında nitelik öngörülemez.
Sınav ilanlarında, kamu kurumlarında veya belediyelerde belli bir süre çalışmış olmak veya çalışıyor olmak şartı konulamaz.
Sınav ilanlarında, cinsiyet farkı konulamaz.
2- Bazı Kadro Unvanları İçin Aranacak Özel Şartlar:
Avukat:
1136 sayılı Avukatlık Kanunun 9’uncu maddesine göre Avukatlığa kabulün ruhsatnamenin verildiği andan itibaren hüküm ifade etmesi ve avukatlığa kabulden sonra Avukat unvanının kullanılabilmesi sebebiyle, Avukat kadro veya pozisyonlarını tercih edecek adayların Avukatlık Ruhsatnamesine yerleştirme işlemlerinin son günü itibariyle sahip olmaları gerekmektedir. Aksi halde yerleştirmeleri yapılsa dahi atamaları yapılmayacaktır. Avukatlık stajının tamamlanması ve Avukatlık Ruhsatının alınması için başvuruda bulunulması adaylara “Avukatlık Ruhsatı sahibi olmak” koşulunun arandığı kadro veya pozisyonlara başvuru hakkı vermez.
Çözümleyici:
“Çözümleyici” kadro veya pozisyonlarını tercih edecek adayların eğitim durumları itibariyle;
- Mühendislik fakültelerinin bilgisayar, yazılım, elektrik, elektrik-elektronik, elektronik ve haberleşme, kontrol ve otomasyon bölümleri ile
- Fakültelerin fizik, fizik mühendisliği, matematik, matematik mühendisliği, matematik ve istatistik bölümleri veya bilgisayar ile ilgili bölümlerinin en az birinden
mezun olmaları,
- En az D düzeyinde KPDS veya dengi yabancı dil bilgisine sahip olmak.
Fakültelerin fizik, fizik mühendisliği, matematik, matematik mühendisliği, matematik ve istatistik bölümleri veya bilgisayar ile ilgili bölümlerinden mezun olanların çözümleyici kadrolarına atanabilmeleri için yukarıdaki şartlara ek olarak, bilgisayar programlama konusunda ders almaları ve “Ağ Teknolojileri Elemanı (Seviye 5)” MYK Mesleki Yeterlilik Belgesine sahip olmaları zorunludur.
İtfaiye Eri:
İtfaiye eri kadrolarına başvuracak adayların Belediye İtfaiye Yönetmeliğinin 15/A maddesine göre 657 sayılı Kanunun 48 inci maddesindeki genel şartların yanı sıra;
a) Tartılma ve ölçülme aç karnına, soyunuk ve çıplak ayakla olmak kaydıyla erkeklerde en az 1.67 metre, kadınlarda en az 1.60 metre boyunda olmak ve boyun 1 metreden fazla olan kısmı ile kilosu arasında (+,-) 10 kilogramdan fazla fark olmaması,
b) Sınavın yapıldığı tarihte 30 yaşını doldurmamış olmaları,
c) Sağlık açısından kapalı mekan, dar alan ve yükseklik gibi fobisi olmamak kaydıyla itfaiye teşkilatının çalışma şartlarına uygun olmaları,
d) İtfaiye teşkilatının ihtiyacına göre belirlenen, 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu hükümlerince verilen sürücü belgesine sahip olmaları,
şartlarını taşımaları gerekmektedir.
Zabıta Memuru:
Zabıta memuru kadrolarına başvuracak adayların Belediye Zabıta Yönetmeliğinin 15/A maddesine göre 657 sayılı Kanunun 48’inci maddesindeki genel şartların yanı sıra;
a) Tartılma ve ölçülme aç karnına, soyunuk ve çıplak ayakla olmak kaydıyla erkeklerde en az 1.67 metre, kadınlarda en az 1.60 metre boyunda olmak ve boyun 1 metreden fazla olan kısmı ile kilosu arasında (+,-) 10 kilogramdan fazla fark olmaması,
b) Sınavın yapıldığı tarihte 30 yaşını doldurmamış olmaları,
şartlarını taşımaları gerekir.
Kaloriferci:
Kaloriferci kadro veya pozisyonlarını tercih edecek olan adayların, MEB’den onaylı sertifikalardan ya da 3308 sayılı Kanuna göre bu daldaki ustalık/kalfalık belgelerinden herhangi birine sahip olmaları veya örgün eğitim yoluyla zorunlu/ortak/seçmeli olarak konu ile ilgili ders almış olmaları ve bu hususu resmi olarak belgelemeleri gerekmektedir.
Koruma ve Güvenlik Görevlisi:
5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun’un 10’uncu maddesine göre bu kadro veya pozisyonlarda çalıştırılacak personelde aşağıdaki şartlar aranır:
a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak.
b) Silahsız olarak görev yapacaklar için en az 8 yıllık ilköğretim veya ortaokul, silahlı olarak görev yapacaklar için en az lise veya dengi okul mezunu olmak.
c) 18 yaşını doldurmuş olmak.
d) Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, kaçakçılık veya fuhuş suçlarından mahkûm olmamak.
e) Görevin yapılmasına engel olabilecek vücut ve akıl hastalığı ile engelli bulunmamak.
f) 14’üncü maddede belirtilen özel güvenlik temel eğitimini başarıyla tamamlamış olmak.
Aynı Kanunun 11’inci maddesine göre; Özel güvenlik görevlisi olarak istihdam edilecekler... hakkında valilikçe güvenlik soruşturması yapılır. Soruşturma sonucu olumlu olanlara, bu Kanunun 14’üncü maddesinde belirtilen özel güvenlik temel eğitimini başarıyla bitirmiş olmak şartıyla, valilikçe çalışma izni verilir. Ateşli silah taşımayacak özel güvenlik görevlileri hakkında sadece arşiv araştırması yapılır. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması bir ay içinde tamamlanır.
Özel güvenlik görevlilerine 5188 sayılı Kanunun 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde belirtilen yetki, zor kullanmanın son aşaması olarak silah kullanma yetkisini de kapsamaktadır.
Silahlı olarak görev yapacak özel güvenlik görevlileri için Kanunda yaş sınırı bulunmamakla birlikte, 6136 sayılı Kanunun Uygulanmasına İlişkin 91/1779 Karar Sayılı Yönetmeliğin 4’üncü maddesinin 1’inci fıkrası hükmü doğrultusunda 21 yaşını doldurmamış olanlara silah taşıma ruhsatı verilemeyeceğinden silahlı görev yapacak özel güvenlik görevlilerinin 21 yaşın üzerinde olması şartı aranacaktır ve kendilerinden 6136 sayılı Kanun ve ilgili mevzuatı doğrultusunda kamuya ait sağlık kuruluşlarından alınacak “silahlı özel güvenlik görevlisi olur” ibareli sağlık kurulu raporu istenecektir.
5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun çerçevesinde, kamu kurum ve kuruluşlarına ait Koruma ve Güvenlik Görevlisi kadro ve pozisyonlarına atanacakların, ÖSYM’ce yerleştirilmelerini müteakip haklarında valiliklerce yapılacak güvenlik soruşturması ya da arşiv araştırması olumlu sonuçlandıktan sonra ilgili kurumlarca atamaları yapılacaktır.
Programcı:
“Programcı” kadro veya pozisyonlarını tercih edecek adayların, Bilgisayar Programcılığı eğitimi veren fakülte veya yüksekokullardan mezun olmaları veya diğer fakülte veya yüksekokullardan mezun olanların, Milli Eğitim Bakanlığınca onaylı veya Milli Eğitim Bakanlığınca onaylı kurslardan veya yükseköğrenim kurumlarından alınmış Bilgisayar Programcısı Sertifikasına sahip olmaları şarttır.
Bunun yanında, bu kadro veya pozisyonda “Özel Koşullar” tablosunda yer alan kod veya kodların bulunması halinde, adayların bu kod veya kodlar karşılığında yer alan şartlara da sahip olmaları gerekmektedir.
Şoför:
18.07.1997 tarihli ve 23053 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin 75 inci maddesinde 2015 yılında yapılan değişikliklerle sürücü belgelerinde yeni bir sistem öngörülmüş ve 2016 yılı itibariyle yeni sisteme geçilmiştir. Bu nedenle KPSS merkezi yerleştirme işlemlerinde ilan edilen Şoför kadrolarının karşısında yeni sistemde yer alan sürücü belgelerine yer verilmiştir.
Mezkur Yönetmeliğin geçici 10 uncu maddesinde bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce alınmış ve sahibine römork takarak araç kullanma yetkisi veren sürücü belgeleri veya sürücü sertifikalarının yeni sınıf sürücü belgeleri ile değiştirilmesi sırasında yeni sınıfına ilave olarak “E” ibaresinin ekleneceği belirtildiğinden, B sınıfı sürücü belgesi istenilen kadroları BE sınıfı sürücü belgesine sahip olanların, C sınıfı sürücü belgesi istenilen kadroları CE sınıfı sürücü belgesine sahip olanların, D sınıfı sürücü belgesi istenilen kadroları DE sınıfı sürücü belgesine sahip olanların, D1 sınıfı sürücü belgesi istenilen kadroları D1E sınıfı sürücü belgesine sahip olanların da tercih edebilmeleri mümkündür.
Yine Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin geçici 10 uncu maddesinde eski sürücü belgelerinin yeni sürücü belgeleri ile değiştirilmesi için beş yıllık bir süre öngörülmesi sebebiyle eski sürücü belgelerinin geçerliliği de devam etmektedir.
Bu nedenle Tercih Kılavuzunda yer alan yeni sürücü belgesi sınıfları ve istenilen sürücü belgesini karşılayabilecek diğer yeni sürücü belgesi sınıfları ile bu belgelerle denk kabul edilen eski sürücü belgesi sınıfları için bu kılavuzun “BAŞVURU GENEL ŞARTLARI VE DİĞER HUSUSLAR” kısmı “3.DİĞER HUSUSLAR” bölümünde sürücü belgeleri için yapılmış açıklamalara bakılmalıdır.
3- Diğer Hususlar
a) Adayların tercihlerini yaparken aşağıdaki hususlara dikkat etmeleri gerekmektedir.
Adayların,
- Diploma veya geçici mezuniyet belgeleri ile
- Özel Güvenlik Görevlisi Kimlik Kartı,
- Sürücü belgesi,
- Sertifika vb. diğer belgelere,
sınav son başvuru tarihi itibariyle sahip olmaları gerekmektedir.
b) Sınava başvuran adayların öncelikle başvuracakları kadro için gerekli olan öğrenim şartına sahip olmaları, ilaveten bu kadro için aranılan diğer özel niteliklerin tümüne sahip olmaları gerekmektedir.
c) Sınava başvuran adayların başvuracakları kadro için birden fazla öğrenim alanı veya programı belirtilmiş ise, bunların sadece birinden mezun olmuş bulunmaları yeterlidir.
ç) Başvurulacak kadroların başvuru şartları arasında mesleki öğrenim görmüş olmak şartına ilave olarak ustalık-kalfalık belgesi veya sertifika sahibi olmak şartı yer alması halinde, mesleki öğrenimi olanların ayrıca bu mesleklerle ilgili ustalık-kalfalık belgesi veya sertifika sahibi olmaları şart değildir.
d) Adayların başvuracakları kadroların başvuru şartları arasında yer alan yabancı dil sınav türü ve seviyesinin dengi sınav türü ve seviyesinde aynı yabancı dili bilenler de söz konusu kadroları tercih edebilirler.([3])
e) Başvuru şartları arasında dil şartı olarak sadece “İNGİLİZCE BİLMEK” gibi bir yabancı dil bilme şartının yer alması halinde, bu kadrolara;
- Başvuru şartları arasında yer alan yabancı dil sınav türü ve seviyesinin dengi sınav türü ve seviyesinde aynı yabancı dili bilenler,
- Ortaöğretimde/ortaokulda yabancı dil hazırlık eğitimi görüp başarılı olanlar,
- Yabancı dil hazırlık sınıfını müteakip yabancı dil ağırlıklı eğitim veren Ortaöğretim kurumlarından mezun olduğunu belgelendirenler,
- Yükseköğrenimde zorunlu/seçmeli yabancı dil hazırlık eğitimi görüp başarılı olanlar, -Yabancı dil ağırlıklı ya da yabancı dille eğitim veren yükseköğretim kurumlarından mezun olanlar,
- Yurt içinde lisans düzeyinde öğrenim gördükten sonra yabancı ülkelerde İngilizce dilinde yüksek lisans veya doktora yaptığını belgelendirenler,
başvurabilecekleridir.
f) Başvuru şartları arasında “MEB’den Onaylı Bilgisayar İşletmeni Sertifikası Sahibi Olmak” niteliği aranan kadrolara, MEB’den Onaylı Bilgisayar Programcısı Sertifikası, MEB’den Onaylı Bilgisayar Analist Programcı Sertifikası sahibi olanlar da başvurabileceklerdir.
g) Öğrenimi sırasında zorunlu/ortak/seçmeli bilgisayar dersi alan ve bu hususu resmi olarak belgeleyen adaylar “M.E.B.’den Onaylı Bilgisayar İşletmeni Sertifikasına Sahip Olmak” niteliğine, hızlı klavye kullanımı(F Kalvye) dersi alan ve bu hususu resmi olarak belgeleyen adaylar “M.E.B.'den Onaylı Hızlı Klavye Kullanımı (F Klavye) Sertifikasına Sahip Olmak” niteliğine, herhangi bir bilgisayar programlama dili içeren bilgisayar programlama dersi alan adaylar “M.E.B.’den Onaylı Bilgisayar Programcısı Sertifikasına” sahip olarak değerlendirilecektir.
h) Adaylardan istenilen sertifikaların, Milli Eğitim Bakanlığından veya Milli Eğitim Bakanlığından onaylı kurslardan veya yükseköğrenim kurumlarından alınmış olması gerekmektedir.
ı) Adaylar, THS, SHS, AHS, DHS kadrolarında sadece, bu kadrolara atanabilecekleri belirtilen (657 sayılı Kanunun 36/A maddesi referans alınarak) okul mezunları başvurabileceklerdir. GİHS'dan kadrolara tüm okul mezunları, öğrenim durumları (ortaöğretim, önlisans, lisans) dikkate alınmak suretiyle başvurabilirler.
i) Sınava kabul işlemleri, adayların mezun oldukları unvanlara göre değil, mezun olunan alan/program esas alınmak suretiyle yapılmaktadır. (Örneğin; nitelikleri arasında “Hemşirelik, Sağlık Memurluğu veya Sağlık Teknikerliği önlisans programlarının birinden mezun olmak.” şartı aranan kadrolara ilgili programlardan mezun olan adaylar başvurabilecek, diğer programlardan Sağlık Teknikeri unvanıyla mezun olanlar başvuramayacaktır.)
j) 3795 sayılı Kanun gereği “Teknisyen” kadrosuna “mesleki ve teknik öğretim veren ortaöğretim kurumlarından mezun olanlar ile denkliği Millî Eğitim Bakanlığınca kabul edilen diğer mesleki ve teknik öğretim veren ortaöğretim kurumlarından mezun olanlar ve bu okullara denk mülga okullardan mezun olanlar” atanabilmektedirler. Diğer ortaöğretim kurumlarından mezun adayların, Teknisyen kadrolarına başvurmaları mümkün değildir.
k) Anadolu İmam Hatip Lisesi, İmam Hatip Lisesi, İmam Hatip Lisesi (Yabancı Dil Ağırlıklı), İmam Hatip Okulu, Anadolu İmam Hatip Lisesi Programı, İmam Hatip Lisesi Programı mezunu adaylar, alanlarına bağlı kalmaksızın "imam" kadrosu için sınava başvurabileceklerdir.
IX- BAŞVURU
Başvurular, şahsen veya iadeli taahhütlü posta yoluyla yapılır. Duyuruda belirtilmesi durumunda elektronik ortamda da başvuru yapılabilir.
Başvuru sırasında; adaylardan Başvuru Formu (Ek 1) alınır.
Başvuru formuyla birlikte;
- Nüfus cüzdanı veya kimlik kartı,
- Mezuniyet belgesi,
- KPSS sonuç belgesi,
- Sürücü belgesi ve benzeri belgelerin aslı veya sureti istenir.
Elektronik ortamda yapılan başvurularda yukarıdaki belgeler duyuruda belirtilen tarihe kadar ibraz edilir.
Posta ile yapılan başvurularda, başvurunun son başvuru tarihinde ulaşmaması halinde, yani postada gecikme olması halinde bu başvurular dikkate alınmaz. şahsen yapılan başvurularda da duyuruda belirtilen süre içerisinde yapılmayan başvurular dikkate alınmaz.
Kanaatimizce elektronik duyurularda da, belirtilen sürede belgelerin ibraz edilmemesi ve geç ibraz edilmesi halinde de başvuruların dikkate alınmaması gerekmektedir.
Yukarıda da belirtildiği üzere, istenilen belgelerin aslı veya suretlerinin sunulması gerektiği belirtilmiştir.
Suretten kasıt, noter tasdikli suret anlaşılmalıdır.
Bunun yanında giriş sınavına katılmak isteyenler, istenilen belgelerin aslını ibraz ederek suretlerini idareye tasdik ettirebilirler.
X- BAŞVURULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
İdare, T.C. kimlik numarası ile ÖSYM kayıtlarının uyumunu kontrol etmek suretiyle adayları KPSS puanlarına göre sıralayarak, en yüksek puanlı adaydan başlamak üzere atama yapılacak boş kadro sayısının beş katı oranında adayı sınava çağırır. Sınava çağırılacak son sıradaki adayla aynı puana sahip olan diğer adaylar da sınava çağırılır. Sınava girmeye hak kazanan adaylar ve KPSS puanları idare internet adresinde ilan edilir.
Burada, bu değerlendirmeyi hangi birimin veya hangi görevli veya görevlilerin yapacağı konusunda Yönetmelikle herhangi bir düzenleme yapılmamıştır. Yönetmelik idare diyerek, doğrudan sınavı yapan kurumu zikretmiştir. Kanaatimizce, kurumlar başvuruları değerlendirmek üzere insan kaynaklarından sorumlu birimden görevlendirilecekler başta olmak üzere bir değerlendirme kurulunun oluşturulması en sağlıklı yöntem olacaktır.
Başvuruların nasıl değerlendirileceği ve değerlendirme sonucunda ne yapılması gerektiğine ilişkin düzenlemelere Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmelik'te yer verilmiştir.
Adı geçen Yönetmeliğin "Başvuru ve kabul" başlıklı 27/B maddesine göre; yukarıda da belirtildiği üzere adaylar, ÖSYM tarafından gönderilen KPSS Sınav Sonuç Belgesiyle birlikte başvururlar.
İdareler, başvuran adayları KPSS sınavı başarı puanlarına göre sıralayarak en yüksek puanlı adaydan başlamak üzere, atama yapılacak boş kadro sayısının beş katı oranında adayı sınava çağırır.
İdareler, başvuruları değerlendirirken bazı hususlara dikkat etmelidirler. Genel Yönetmeliğin 27/D maddesine göre; idareler, kendilerine başvuran adayların KPSS numaralarını, ad ve soyadlarını ve KPSS puanlarını yazılı veya elektronik ortamda ÖSYM’ye bildirir. ÖSYM, bu adayların KPSS puanlarının doğruluğunu kontrol eder. Sınav sonuç belgesinde tahrifat yaptığı belirlenen adayların KPSS sonuçları geçersiz sayılır ve bu durum ÖSYM tarafından ilgili mahalli idareye 15 gün içinde bildirilir.
İdareler, başvuruları değerlendirirken sunulan KPSS sonuç belgesinin geçerliliğini de kontrol etmek zorundadırlar. Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmelik'in "KPSS'nin geçerlilik süresi" başlıklı 11 inci maddesine göre KPSS, sonuçların açıklanmasından itibaren iki yıl süreyle geçerli olduğundan, idareler bu hususa dikkat etmelidirler. Yeni bir sınavın yapılamaması durumunda ise sınav sonuçları, bir sonraki sınav sonuçlarının açıklanmasına kadar geçerli olmaya devam eder. Bunun aksine olan KPSS sonuç belgeleriyle, yani geçerliliğini kaybetmiş KPSS sınav sonucuna göre başvuranlar sınava kabul edilemez.
Sınava çağrılan adaylara idarece düzenlenen ve adayların kimlik bilgileri ile sınav yeri ve tarihinin bulunduğu Sınav Giriş Belgesi(Ek 2) gönderilir. Bu belge sınava girişte ibraz edilir, belgesi olmayanlar sınava alınmazlar.
XI- SINAV KURULU OLUŞUMU VE GÖREVLERİ
A) Sınav Kurulunun Oluşumu
Sınav kurulu, atamaya yetkili amir tarafından oluşturulur. Kurul, atamaya yetkili amir veya görevlendireceği kişinin başkanlığında oluşturulur. Başkan haricinde kurulda, üyelerden biri insan kaynaklarından sorumlu birim temsilcisi olmak üzere, başkanla birlikte toplam beş üye bulunur. Bunun yanında yine aynı usulle birer yedek üye belirlenir. Diğer bir ifade ile sınav kurulu oluşturulurken, asıl üyeler kadar yedek üye belirlenerek aynı onayla belirlenir. Bazı durumlarda, ölçeğinin küçük olması veya yeterli personelin bulunmaması nedeniyle sınav kurulunu oluşturamayan idareler olabilir. Bu gibi durumlarda ve ihtiyaç duyulması halinde İdare dışından da kamu görevlileri sınav kurulunda üye olarak görevlendirilebilir.
B) Üyelerin Sınav Kurulunda Yer Alamayacağı Haller
Giriş sınavına, sınav kurulunun başkan ve üyelerinin eşlerinin, üçüncü dereceye kadar (bu derece dâhil) kan ve sıhrî hısımlarının katıldığının tespit edilmesi halinde, bu üye veya üyeler sınav kurulu üyeliğinden çıkarılır ve bunların yerine yedek üye veya üyeler görevlendirilir.
C) Sınav Kurulunun Görevi, Toplanma ve Karar Yeter Sayısı
Sınav kurulu;
- Sınavın yapılması,
- Değerlendirilmesi,
- Başarı listesinin düzenlenmesi,
- Sınav sonuçlarının ilanı,
- Sınava ilişkin itirazların incelenip sonuçlandırılması ve
- Sınavla ilgili diğer işleri yürütür.
Sınav kurulu, üye tam sayısı ile toplanır. Kararlar oy çokluğuyla alınır.
XII- SINAV KONULARI
Yazılı veya sözlü sınav;
- Türkiye Cumhuriyeti Anayasası,
- Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi,
- 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu,
- Mahalli idarelerle ilgili temel mevzuat,
konuları ile kadro unvanına ilişkin mesleki ve uygulamalı bilgi ve yeteneğin ölçülmesini kapsar.
XIII- SINAVIN YAPILMASI, DEĞERLENDİRİLMESİ VE SONUÇLARIN İLANI
A) Sınavın Yapılması
Sınav, adayların bilgi ve yeteneklerini ölçecek şekilde yazılı veya sözlü olarak yapılır.
Sınavların yazılı veya sözlü olup olmayacağına idareler karar verecektir.
Hizmetin gerektirdiği hallerde sözlü sınav; araç, iş makinesi ve bilgisayar kullanımı ile sportif dayanıklılık gibi özellikleri ölçecek şekilde uygulamalı olarak da yapılabilir.
B) Sınav Sonuçlarının Değerlendirilmesi
Sınavda değerlendirme şu ağırlıklarda yapılacaktır.
|
Konular |
Puan Ağırlığı |
|
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası |
15 |
|
Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi |
15 |
|
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu |
15 |
|
Mahalli idarelerle ilgili temel mevzuat |
15 |
|
Mesleki ve Uygulamalı Bilgi ve Yetenek |
40 |
|
TOPLAM |
100 |
Mesleki ve uygulamalı bilgi ve yetenek ölçümü, ilgilinin sınava girdiği kadro unvanına ilişkin olarak yapılır.
Puanlar 100 tam puan üzerinden yapılır ve sınav kurulu üyelerince verilen puanlar ayrı ayrı tutanağa, Sınav Değerlendirme Formu'na (Ek 3) geçirilir. Diğer bir ifade ile sınav tutanağında her bir üyenin verdiği puanın belli olması, bulunması şarttır.
C) Başarı Puanı ve İlanı
Sınavda başarılı sayılmak için, sınav kurulu başkan ve üyelerinin 100 tam puan üzerinden verdikleri puanların aritmetik ortalamasının en az 60 olması şarttır. Bu ortalamayı tutturamayan adaylar, değerlendirme dışı tutulur.
Adayların atamaya esas nihai başarı puanı şu şekilde hesaplanır: İdare tarafından yapılan yazılı veya sözlü sınav puanları ile KPSS puanlarının aritmetik ortalaması alınarak başarı puanları bulunur. Bu puanlar idarenin internet adresinde ilan edilir.
Başarı listesi hazırlanırken, atanmaya esas başarı puanları aynı olan adaylardan KPSS puanı yüksek olana öncelik tanınır.
Bu şekilde oluşturulan puanlar, en yüksek başarı puanından başlamak üzere sıralama yapılır. Bu sıralamada, atama yapılacak kadro sayısı kadar aday asıl aday olarak belirlenir. İdare, asıl aday sayısı kadar yedek aday da belirleyebilir. Asıl ve yedek aday listeleri idarenin internet adresinde ilan edilir ve listede yer alanlara ayrıca yazılı tebligat yapılır.
D) Sınav Sonuçlarına İtiraz
Sınav sonuçlarına, başarı listesinin idarenin internet adresinde ilanından itibaren yedi gün içinde yazılı olarak itiraz edilebilir. İtirazlar, sınav kurulu tarafından yedi gün içerisinde sonuçlandırılır ve ilgiliye yazılı olarak bilgi verilir.
XIV- ATAMA İŞLEMLERİ
A) Genel Olarak
İdarenin internet adresinde, başarı listesine göre sınavı asıl olarak kazandığı belirlenenlerden istenilecek belgeler ile belgelerin son teslim tarihine ilişkin bir duyuru yayımlanır ve atanmaya hak kazananlar, duyuruda belirtilen süre içerisinde, istenilen belgeler ile birlikte atanmak üzere yazılı başvuruda bulunur.
Sınavı kazananların açıklanması ve açıklamadan sonra ne kadar süre içerisinde atama yapılacağı konusunda mevzuatımızda bir düzenleme yoktur. Ancak; Yönetmeliğin 3 üncü fıkrasında yer alan yedek listedekilerin atanmasına ilişkin süre dikkate alınırsa, dolaylı bir düzenleme olduğu anlaşılacaktır.
Söz konusu 3 üncü fıkraya göre; atanmış olsalar dahi atanma şartlarını taşımadığı tespit edilenlerin atamalarının iptal edilmesi, atanılan göreve geçerli bir mazeret olmaksızın süresi içinde başlanmaması ya da atanma hakkından vazgeçilmesi sebebiyle boş kalan kadrolara başarı puan sıralamasının ilan edildiği tarihten itibaren altı aylık süreyi aşmamak üzere, aynı unvanlı kadrolar için yapılacak müteakip sınava ilişkin duyuruya kadar, yedekler arasından başarı sıralamasına göre atama yapılabilir.
Bu hüküm çerçevesinde; yedeklerin atanması için sınav sonuçlarının duyurulmasından itibaren 6 aylık süre geçtikten sonra artık yedekler de atanamayacağına göre, sınavların geçerlilik süresi 6 ay ile sınırlıdır. Bu nedenle, asıl listedekilerin atanma süresini de bu çerçevede değerlendirmek gerekmektedir. Bu durumda da, 6 aylık süreden açıktan atanma sürecindeki (tebligat, güvenlik soruşturması vb usulü işlem süreleri) süreleri dikkate alınarak, asıl listeden atanacakların gelmediği takdirde, yedeklerden çağrılarak atanacağı makul süreyi bırakmak suretiyle atama sürelerinin hesaplanmasının uygun olacağını düşünmekteyiz. İdarenin geciktirmesi nedeniyle bu sürelerin aşılması, kanaatimizce sınavı kazananların hakkına halel getirmemelidir. Nihayetinde, sınavı kazananların bir kusuru bulunmamaktadır ve burada hak düşürücü süre olmamalıdır.
B) Belgelerin Sunulması
Atamasının yapılması uygun görülen adaylar, atama işlemleri yapılmadan önce, idare tarafından hazırlanan atama başvuru formunda kimlik, adli sicil, askerlik durum ve sağlık beyanında bulunurlar.
İdare tarafından kimlik, adli sicil, askerlik ve sağlık durumu hususlarında adaylardan yazılı beyanları dışında ayrıca bir belge talep edilmez.
Adayların kimlik beyanlarının doğruluğu Kimlik Paylaşımı Sistemi üzerinden veya doğrudan nüfus cüzdanı kontrol edilerek teyit edilir. Adayların askerlik ve adli sicil beyanlarının doğruluğu idare tarafından yetkili askeri ve adli mercilerden teyit edilir. Adayların atama işlemleri, atama başvuru formunda belirtilen bilgilerin teyidi sürecinin tamamlanması beklenmeksizin devam ettirilir.
Ancak atama için öngörülen koşullara uymayan, gerekli belgeleri süresi içinde getirmeyen veya güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanan adayların atamaları yapılmaz.
Güvenlik soruşturması olumlu sonuçlanan ve idarece yapılacak belge incelemesinden sonra atanmayı haiz olduğu tespit edilenlerin atamaları yapılır.
C) Gerçeğe Aykırı Beyanda Bulunanlar
Sınav başvuru formunda ya da atama işlemleri sırasında gerçeğe aykırı belge verdiği veya beyanda bulunduğu tespit edilenlerin atamaları yapılmaz, atamaları yapılmış ise iptal edilir. Bu kişiler hiçbir hak talep edemez.
Gerçeğe aykırı beyanda bulunduğu veya belge verdiği tespit edilenler hakkında ilgili makamlara suç duyurusunda bulunulur.
Gerçeğe aykırı belge verdikleri veya beyanda bulundukları tespit edilen adaylar hakkında yapılacak işlemler, atama başvuru formunda kamu kurum ve kuruluşları tarafından yazılı olarak belirtilir.
D) Atamanın Bildirilmesi
Ataması yapılarak göreve başlatılanlar ile ataması yapıldığı halde göreve başlamayanlar, atamanın yapıldığı tarihten itibaren 15 gün içerisinde İçişleri Bakanlığı ile DPB’ye bildirilir. İçişleri Bakanlığına yapılacak bildirime göreve başlayanların güvenlik soruşturması raporları da eklenir.
E) Sınav Belgelerinin Saklanması
Ataması yapılanların sınavla ilgili belgeleri, ilgililerin özlük dosyalarında saklanır. Sınava başvurmakla birlikte ataması yapılmayanların belgeleri, başarı listesinin ilanını izleyen iki ay içerisinde talep etmeleri halinde kendilerine iade edilir.
XV- BELEDİYE ZABITA MEMURLUĞU SINAVLARI
A) Genel Olarak
Uzun bir bekleyişten sonra, 14/11/2017 tarih ve 30240 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Yönetmelikle, Belediye Zabıta Yönetmeliğinde yapılan değişiklikle, belediyenin boş zabıta memuru kadrolarına atanacakları belirlemek üzere, öğrenim düzeyleri itibariyle geçerliliği devam eden KPSS sonuçlarına göre yapılacak sıralama sonucu belirlenen adayların katılımı ile yapacağı yazılı veya sözlü sınavlarla zabıta memuru alma imkanı getirilmiştir.
B) Sınav ve Atamaya İlişkin Esaslar
1- Atama İzni Ve Sınav Duyurusu
Atama izni ve sınav duyurusu, genel memur alımlarındaki atama izni alınması ve sınav duyurusuyla aynı şekilde yürütülecektir.
2- Sınava Kabul İçin Ön Şartlar
Zabıta memurluğuna alımdaki sınava kabul şartları, diğer mahalli idare memurlarından farklılık göstermektedir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde belirtilen genel şartları taşımaları ve geçerlilik süresi dolmamış KPSS puan türünden, sınav duyurusunda belirtilmiş olan asgari puanı almış olmalarının yanında;
Zabıta memurluğu sınavına katılmak isteyenlerin, sınava son başvuru tarihi itibariyle;
- En az lise veya dengi okul mezunu olmaları,
- Tartılma ve ölçülme aç karnına, soyunuk ve çıplak ayakla olmak kaydıyla erkeklerde en az 1.67 metre, kadınlarda en az 1.60 metre boyunda olmak ve boyun 1 metreden fazla olan kısmı ile kilosu arasında (+,-) 10 kilogramdan fazla fark olmaması,
- Sınavın yapıldığı tarihte 30 yaşını doldurmamış olmaları,
gerekir.
3- Başvuru
Diğer mahalli idare memurlukları sınavının aksine, zabıta memurluğu sınavlarına başvurular şahsen yapılmak zorundadır.
Başvuru sırasında; adaylardan Başvuru Formunun (Ek 1) yanı sıra nüfus cüzdanı veya kimlik kartı, mezuniyet belgesi, KPSS sonuç belgesi ve benzeri belgelerin aslı veya onaylı örneği ya da aslı ibraz edilmek şartıyla sureti istenir.
4- Başvuruların Değerlendirilmesi
Mahalli idarelerin diğer memurlukları için yapılan sınava yapılan başvurular ile zabıta memurluğu sınavına yapılan başvuruların değerlendirilmesi arasında fark bulunmamaktadır.
5- Sınav Kurulu ve Görevleri
Mahalli idarelerin diğer memurlukları için yapılan sınavlar için oluşturulan sınav kurulu ile zabıta memurluğu için yapılacak sınavlar için oluşturulacak sınav komisyonları arasında fark bulunmamaktadır.
6- Ortak Hususlar
Sınav konuları, Sınavın yapılması, Sınav sonuçlarının değerlendirilmesi ve ilanı, Sınav sonuçlarına itiraz, Atama işlemleri, Gerçeğe aykırı beyan, Sınav belgelerinin saklanması, Bildirim yükümlülüğü hususları, yukarıda genel olarak diğer memur alımları için söz konusu olan kurallara tabi olduğundan ve hiçbir farklılık olmadığından ayrıca üzerinde durulmamıştır.
XVI- BELEDİYE İTFAİYE ERLİĞİ SINAVLARI
A) Genel Olarak
Uzun bir bekleyişten sonra, 14/11/2017 tarih ve 30240 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Yönetmelikle, Belediye İtfaiye Yönetmeliğinde yapılan değişikliklerle de, belediyenin boş itfaiye eri kadrolarına atanacakları belirlemek üzere, öğrenim düzeyleri itibariyle geçerliliği devam eden KPSS sonuçlarına göre yapılacak sıralama sonucu belirlenen adayların katılımı ile yapacağı yazılı veya sözlü sınavlarla itfaiye eri alma imkanı getirilmiştir.
B) Sınav ve Atamaya İlişkin Esaslar
1- Atama İzni ve Sınav Duyurusu
Atama izni ve sınav duyurusu, genel memur alımlarındaki atama izni alınması ve sınav duyurusuyla aynı şekilde yürütülecektir.
2- Sınava Kabul İçin Ön Şartlar
İtfaiye erliğine alımdaki sınava kabul şartları, diğer mahalli idare memurlarından farklılık göstermektedir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde belirtilen genel şartları taşımaları ve geçerlilik süresi dolmamış KPSS puan türünden, sınav duyurusunda belirtilmiş olan asgari puanı almış olmalarının yanında;
İtfaiye erliği sınavına katılmak isteyenlerin, sınava son başvuru tarihi itibariyle;
- En az lise veya dengi okul mezunu olmaları,
- Tartılma ve ölçülme aç karnına, soyunuk ve çıplak ayakla olmak kaydıyla erkeklerde en az 1.67 metre, kadınlarda en az 1.60 metre boyunda olmak ve boyun 1 metreden fazla olan kısmı ile kilosu arasında (+,-) 10 kilogramdan fazla fark olmaması,
- Sınavın yapıldığı tarihte 30 yaşını doldurmamış olmaları,
- Sağlık açısından kapalı mekan, dar alan ve yükseklik gibi fobisi olmamak kaydıyla itfaiye teşkilatının çalışma şartlarına uygun olmaları,
- İtfaiye teşkilatının ihtiyacına göre belirlenen, 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu hükümlerince verilen sürücü belgesine sahip olmaları,
gerekir.
3- Başvuru
Diğer mahalli idare memurlukları sınavının aksine, zabıta memurluğu sınavlarına başvurular şahsen yapılmak zorundadır.
Başvuru sırasında; adaylardan Başvuru Formunun(Ek 2) yanı sıra nüfus cüzdanı veya kimlik kartı, mezuniyet belgesi, KPSS sonuç belgesi, sürücü belgesi ve benzeri belgelerin aslı veya onaylı örneği ya da aslı ibraz edilmek şartıyla sureti istenir.
4- Başvuruların Değerlendirilmesi
Mahalli idarelerin diğer memurlukları için yapılan sınava yapılan başvurular ile itfaiye eri sınavına yapılan başvuruların değerlendirilmesi arasında fark bulunmamaktadır.
5- Sınav Kurulu ve Görevleri
Mahalli idarelerin diğer memurlukları için yapılan sınavlar için oluşturulan sınav kurulu ile itfaiye erliği için yapılacak sınavlar için oluşturulacak sınav komisyonları arasında fark bulunmamaktadır.
6- Sınav Sonuçlarının Değerlendirilmesi ve İlanı
Sınav konuları hususunda yazılı veya sözlü sınav konuları genel memur sınavları ve zabıta memurluğu sınavlarıyla aynı olmakla birlikte, uygulamalı sınavda farklılık vardır. Uygulamalı sınavda; kadro unvanına ilişkin mesleki bilgi ve yeteneğin ölçülmesi ile araç kullanımı ve sportif dayanıklılık gibi özelliklerin ölçülmesini kapsayacak şekilde yapılır.
Yine sınavın yapılmasında da farklılık vardır. Sınav, adayların bilgi ve yeteneklerini ölçecek şekilde yazılı veya sözlü ile uygulamalı olmak üzere iki bölüm halinde yapılır.
Yazılı veya sözlü sınav,
- Türkiye Cumhuriyeti Anayasası,
- Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi,
- 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu,
- Mahalli idarelerle ilgili temel mevzuat,
konularının her biri 25’er puan olmak üzere toplamda 100 tam puan üzerinden yapılır ve sınav kurulu üyelerince verilen puanlar ayrı ayrı tutanağa geçirilir.
Uygulamalı sınav da, 100 tam puan üzerinden yapılır ve sınav kurulu üyelerince verilen puanlar ayrı ayrı tutanağa geçirilir.
Sınavda değerlendirme; sınavın birinci bölümünün (yazılı ve sözlü sınavın) %40’ı, uygulamalı olan ikinci bölümünün %60’ı alınarak sınav puanı hesaplanır ve sınav kurulu üyelerince verilen puanlar ayrı ayrı tutanağa geçirilir. Sınavda başarılı sayılmak için en az 60 puan alınması şarttır.
Adayların atamaya esas başarı puanı, bu maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen sınav puanı ile KPSS puanının aritmetik ortalaması alınmak suretiyle belirlenir ve belediyenin internet adresinde ilan edilir.
Adayların atanmaya esas başarı puanlarının aynı olması halinde KPSS puanı yüksek olana öncelik tanınır.
En yüksek başarı puanından başlamak üzere atama yapılacak kadro sayısı kadar aday asıl aday olarak belirlenir. Belediye, asıl aday sayısı kadar yedek aday da belirleyebilir. Asıl ve yedek aday listeleri de belediyenin internet adresinde ilan edilir ve listede yer alanlara ayrıca yazılı tebligat yapılır.
7- Ortak Hususlar
Sınav konuları, Sınavın yapılması, Sınav sonuçlarına itiraz, Atama işlemleri, Gerçeğe aykırı beyan, Sınav belgelerinin saklanması, Bildirim yükümlülüğü hususları, yukarıda genel olarak diğer memur alımları için söz konusu olan kurallara tabi olduğundan ve hiçbir farklılık olmadığından ayrıca üzerinde durulmamıştır.
[1] 14 Kasım 2017 tarih ve 30240 sayılı Resmi Gazete
[2] Kanunun 36/A- maddesindeki "Dört yıl süreli yüksek öğrenimi bitirenlerden yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar, mimar sıfatını almış olanlar ile bunlardan öğretmenlik hizmetinde çalışanlar, Erkek Teknik Yüksek Öğretmen Okulu, Erkek Teknik Öğretmen Okulu ve Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu mezunları, İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi ile uygulamalı Endüstri Sanatları Yüksek Okulu mezunları(1), Teknik Eğitim Fakültesi (Yüksek Teknik Öğretmen Okulu ve Güzel Sanatlar Fakültesi, İstanbul Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu) mezunları(2), öğrenimlerine göre tesbit edilen giriş derece ve kademelerine bir derece," hüküm ile
36/A-3 maddesindeki "Beş yıl ve daha fazla süreli yüksek öğrenimini bitirenlerden yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar, mimar sıfatını almış olanlar ile bunlardan eğitim ve öğretim hizmetinde çalışanlar öğrenimlerine göre tespit edilen giriş derece ve kademelerine bir derece," hüküm nedeniyle, burada sayılanlar sadece Teknik Hizmetler Sınıfından bir kadroda değil Genel İdare Hizmetleri Sınıfından bir kadroda başlasalar dahi memuriyete başlangıç derecelerine bir derece eklenerek;
36/A-4 maddesindeki "Teknik hizmetler sınıfında görev almak şartiyle jeolog, jeofizikçi, hidrojeolog, hidrolog, jeomorflog, kimyager, fizikçi, matematikçi, istatistikçi, yöneylemci (harekat araştırmacısı), matematiksel iktisatçı (Ekonometrici), Erkek Teknik Öğretmen Okulu mezunları, fen memurları, teknikerler ve yüksek teknikerler,tütün ve müskirat eksperleri, tarım alet ve makineleri Uzmanlık Yüksek Okulu mezunları ile benzeri fen bilimleri ve teknik bilimler lisansiyerleri, Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi veya bölümlerinden mezun olan şehir plancısı, yüksek şehir plancısı, yüksek bölge plancısı. Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi Teknoloji Bölümü İş ve Teknik Anabilim Dalı mezunları, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ev Ekonomisi Yüksek Okulu mezunları üniversitelerin arkeoloji ve sanat tarihi bölümlerinin prehistorya, protohistorya ve önasya arkeolojisi, klasik arkeoloji anabilim dallarından mezun olanlar öğrenimlerine göre tespit edilen giriş derece ve kademelerine bir derece," hüküm nedeniyle burada sayılan mezunlar Teknik Hizmetler Sınıfından bir kadroda başlamaları halinde memuriyet derecelerine bir derece eklenerek;
36/A-5 maddesindeki "Dört yıl ve daha fazla süreli yüksek öğrenim görenlerden tabip, diş tabibi, veteriner hekim, eczacı ile benzeri sağlık bilimleri lisansiyerleri (Hayvan sağlığı dahil) Biyolog unvanına sahip akademik personel giriş derece ve kademelerine bir derece eklenmek suretiyle bulunacak derece ve kademelerden hizmete alınırlar." hüküm nedeniyle burada sayılanlar sadece Sağlık Hizmetleri Sınıfından bir kadrodan değil Genel idare Hizmetleri Sınıfından bir kadroda da başlasalar dahi memuriyete başlangıç derecelerine bir derece eklenerek memuriyete başlatılırlar.
[3] 3 Mart 2011 tarihli ve 27863 sayılı Resmî Gazete yayımlanan 6114 sayılı Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun’un 7 inci maddesinin altıncı fıkrasında; “Başkanlık tarafından farklı zamanlarda yapılan sıralama veya seviye tespit sınavlarının eşdeğerliği, her bir sınav sonucunun geçerlilik süresi ile Başkanlığın yaptığı yabancı dil sınavlarının uluslararası yabancı dil sınavlarıyla eşdeğerliliği, ilgili uzman raporlarına dayalı olarak, Yönetim Kurulu kararı ile belirlenir.” hükmü gereği; ÖSYM Başkanlığı tarafından oluşturulan “Yabancı Dil Sınavları Eşdeğerlik Çalışma Grubu” raporu ve bu rapora temel teşkil eden analizler sonucu “Yabancı Dil Sınavları Eşdeğerlikleri” ÖSYM Yönetim Kurulu tarafından yeniden düzenlenmiştir.
Ayrıca, ÖSYM Başkanlığının 11 Ekim 2013 tarihli duyurusunda ilan edilen ilkeler gereğince;
- Başvuruları güncelleme tarihinden önce yapılmış olması kaydı ile güncelleme tarihini takip eden günden başlamak üzere 30 gün içerisinde yapılan sınavlar için, güncelleme tarihinden önce yürürlükte olan eşdeğerlik tablosu geçerlidir. Bu süre eşdeğerliliği kaldırılmış sınavlar için de kabul edilecektir. Diğer durumlarda eşdeğerlik tablosu güncelleme tarihi itibari ile uygulanacaktır.
- Son güncelleme tarihinden önce sonuç belgelerinin alınmış olduğu sınavlar için sonuç belgesinde sınavın yapıldığı tarihin yazılı olması ve 6114 sayılı Yasanın yürürlüğe girmesinden sonra alınmış olması durumunda, sınavın yapıldığı tarih itibari ile geçerli eşdeğerlik tablosu uygulanacaktır.
- ÖSYM Başkanlığınca ilk eşdeğerlik tablosunun yayımlandığı 13/01/2012 tarihine kadar alınmış sonuç belgelerinde sınavın yapıldığı tarihte yürürlükte olan Yükseköğretim Kurulu eşdeğerlik tablosu uygulanacaktır.
- Diğer durumlarda ilgili başvurular güncel eşdeğerlik tablosuna göre değerlendirilecektir.
Bu doğrultuda eşdeğerlik tespiti gerektiren sınavlar için uygulama, yukarıda belirtildiği şekilde olacak ve ÖSYM Başkanlığınca eşdeğerlik belgesi yerine geçecek bir belge verilmeyecek, ilgili kurumlar eşdeğerlik tablosu doğrultusunda kabul ve işlemlerini yapacaklardır.
